Απόψεις και στάσεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και γονέων για τη συνεργασία σχολείου-οικογένειας

Abstract

The present doctoral thesis has as its key issue the nature/kind and the ways of communication and cooperation of the modern Greek primary schools with students’ families. At the same time, the thesis attempts to investigate the quality of relationship developed between teachers of primary education schools and parents of their students. The empirical research conducted in the context of the thesis was to record the factors that shape the contemporary nature of communication and cooperation between parents and primary school teachers.The first part develops the problematic of the study, examines the role of the school and education in modern society, defines the term "Greek family" and records the institutional framework of communication between school and family. It also addresses the concept of communication and ways of its application and describes the forms of cooperation between parents and teachers. Finally, it summarizes the theoretical models that have been developed to describe and analyze the phenomenon of cooperation between school and family.The second part of the thesis focuses on empirical research. Initially, there is a detailed description of the methodological framework of the research (qualitative approach, purposeful sampling, semi-directed interviews). There follows the results-conclusions about the character of communication and cooperation between school and family.In accordance with the findings of empirical research, both sides recognized the need for cooperation but with limited horizon in terms of content, methods and capabilities, since teachers do not incorporate to their work the communication and collaboration with parents, while the Greek school does not cooperate systematically with parents. Regarding the ways of communication – cooperation, it takes place through group or temporary, usually individual meetings at school, in undifferentiated spaces, or with notes and phone calls from teachers to parents. Scheduled meetings are inadequate for the parents, while sudden meetings are annoying for teachers. The content of communication is related to the performance or behavior of students and organization of school events and celebrations. Moreover, the socioeconomic status of parents is a key factor in strengthening or inhibiting communication between teachers and parents. Regarding the prospects of amplification of communication, there appears to be negative mood, particularly on behalf of the teachers, in fear of additional workload, shared responsibility, impact on service status and corresponding ignorance of parents about possible forms of cooperation.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή έχει ως βασικό θέμα της το είδος και τους τρόπους επικοινωνίας και συνεργασίας του σύγχρονου ελληνικού σχολείου Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με τις οικογένειες των φοιτούντων μαθητών. Ταυτόχρονα, επιχειρείται η διερεύνηση της ποιότητας των σχέσεων που αναπτύσσονται ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς των σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και τους γονείς των μαθητών τους. Η εμπειρική έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της διδακτορικής διατριβής είχε ως στόχο την καταγραφή των παραγόντων εκείνων που διαμορφώνουν τον σύγχρονο χαρακτήρα της επικοινωνίας και της συνεργασίας μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στο πρώτο μέρος αναπτύσσεται η προβληματική της μελέτης, εξετάζεται ο ρόλος του σχολείου και του εκπαιδευτικού στη σύγχρονη κοινωνία, προσδιορίζεται εννοιολογικά ο όρος « ελληνική οικογένεια » και καταγράφεται το θεσμικό πλαίσιο της επικοινωνίας του σχολείου με την οικογένεια. Επίσης, εξετάζεται η έννοια της επικοινωνίας και οι τρόποι εφαρμογής της και περιγράφονται οι μορφές συνεργασίας μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών. Τέλος, παρουσιάζονται συνοπτικά τα θεωρητικά μοντέλα τα οποία έχουν αναπτυχθεί για να περιγράψουν και να αναλύσουν το φαινόμενο της συνεργασίας μεταξύ του σχολείου και της οικογένειας.Το δεύτερο μέρος της διατριβής επικεντρώνεται στην εμπειρική έρευνα. Αρχικά , περιγράφεται αναλυτικά το μεθοδολογικό πλαίσιο της έρευνας (ποιοτική προσέγγιση, σκόπιμη δειγματοληψία, ημικατευθυνόμενες συνεντεύξεις ). Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα αποτελέσματα-συμπεράσματα που προέκυψαν σχετικά με τη φυσιογνωμία της επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ σχολείου και οικογένειας. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα πορίσματα της εμπειρικής έρευνας, αναγνωρίζεται εκατέρωθεν η αναγκαιότητα συνεργασίας αλλά με περιορισμένο ορίζοντα ως προς το περιεχόμενο, τους τρόπους & τις δυνατότητες της, καθώς οι εκπαιδευτικοί δεν εντάσσουν οργανικά στην εργασία τους την επικοινωνία και συνεργασία με τους γονείς ενώ και το ελληνικό σχολείο δεν συνεργάζεται συστηματικά με τους γονείς. Σε σχέση με τους τρόπους επικοινωνίας- συνεργασίας, αυτή διεξάγεται μέσω ομαδικών ή έκτακτων, συνήθως ατομικών, συναντήσεων στο σχολείο, σε χώρους αδιαφοροποίητους, ή με σημειώματα και τηλεφωνήματα από τους εκπαιδευτικούς προς τους γονείς. Οι προγραμματισμένες συναντήσεις είναι ανεπαρκείς για τους γονείς, ενώ οι αιφνίδιες ενοχλητικές για τους εκπαιδευτικούς. Το περιεχόμενο, δε, της επικοινωνίας σχετίζεται με την επίδοση ή τη συμπεριφορά των μαθητών και τη διοργάνωση σχολικών εκδηλώσεων και γιορτών. Επίσης, το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο των γονέων αποτελεί βασικό παράγοντα ενίσχυσης ή παρεμπόδισης της επικοινωνίας εκπαιδευτικών – γονέων. Σχετικά με τις προοπτικές διεύρυνσης της επικοινωνίας εμφανίζεται αρνητική διάθεση, ιδιαίτερα των εκπαιδευτικών με φόβο για επιπλέον φόρτο εργασίας, επιμερισμό ευθυνών, επιπτώσεις στην υπηρεσιακή κατάσταση και αντίστοιχα άγνοια των γονέων για πιθανές μορφές συνεργασίας.