Αυτοαξιολόγηση των μαθητών και σχολική επίδοση: μελέτη των μεταξύ τους σχέσεων και οι απόψεις των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών και μαθητών

Abstract

The modern educational reality and the shift of interest in the active role of students and their participation in the educational process, brought to the fore new views and practices in student assessment. One of the forms of assessment that the student focuses on is self-assessment. During self-assessment, students think, reflect and evaluate their work and its results. In recent decades, research has been conducted, mainly in foreign countries, which has shown that self-assessment has a positive effect on students' school performance, in various, in fact, subjects. However, fewer of these surveys have been implemented in Primary education, unlike other levels of education. In Greece, the few surveys that study the relationship between self-assessment and school performance of primary school students are limited to one subject at a time. In this context, and in order to study the relationships, but also to investigate the degree of connection between students' self-assessment using the rubric and school performance, experimental research was conducted in a Primary School. The subjects in which the self-assessment was applied were History and Language, while Writing was examined separately. The research was carried out on a total sample of 70 students. The control group consisted of two classes (one of the 5th and one of the 6th grade), while the experimental group consisted of the remaining two classes (one of the 5th and one of the 6th grade), in which self-assessment exercises were applied for two and a half months. For the purpose of this research, the combination of quantitative and qualitative approach was chosen. Specifically, the following research tools were used: knowledge test, self-assessment questionnaire, rubrics and interviews. The main finding of the research is that self-assessment had a positive effect on the school performance of the students of the experimental group, as, at the end of the intervention, they improved their performance significantly in all knowledge tests. The research also showed that the students' score on self-assessment through the rubrics improved during the development of the intervention, a fact that shows that the students felt more capable of self-assessment. In addition, through the use of the self-assessment questionnaire, it appeared that the students of the experimental group improved in terms of the dimensions of awareness, self-correction, and overall self-assessment, compared to the control group.Finally, from the analysis of the qualitative data collected through the interviews of the participating teachers and students, it emerged that the experience of self-assessment is evaluated very positively by themselves.

Η σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα και η μετατόπιση του ενδιαφέροντος στον ενεργό ρόλο των μαθητών και τη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, έφερε στο προσκήνιο νέες θεωρήσεις και πρακτικές στην αξιολόγηση των μαθητών. Μία από τις μορφές αξιολόγησης που θέτει το μαθητή στο επίκεντρο αποτελεί η αυτοαξιολόγηση. Κατά τη διάρκεια της αυτοαξιολόγησης οι μαθητές σκέπτονται, προβληματίζονται και αξιολογούν το έργο τους και τα αποτελέσματά του. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν εκπονηθεί, κυρίως σε χώρες του εξωτερικού, έρευνες οι οποίες έχουν δείξει πως η αυτοαξιολόγηση επιδρά θετικά στη σχολική επίδοση των μαθητών, σε διάφορα, μάλιστα, γνωστικά αντικείμενα. Ωστόσο, οι λιγότερες από αυτές τις έρευνες έχουν υλοποιηθεί στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, σε αντίθεση με τις άλλες βαθμίδες εκπαίδευσης. Στην Ελλάδα οι ελάχιστες σε αριθμό έρευνες, που μελετούν τη σχέση της αυτοαξιολόγησης και της σχολικής επίδοσης μαθητών του Δημοτικού, περιορίζονται σε ένα κάθε φορά γνωστικό αντικείμενο. Στο πλαίσιο αυτό, και προκειμένου να μελετηθούν οι σχέσεις, αλλά και να ερευνηθεί ο βαθμός σύνδεσης μεταξύ της αυτοαξιολόγησης των μαθητών με τη χρήση ρουμπρίκας και της σχολικής επίδοσης, διεξήχθη πειραματική έρευνα σε Δημοτικό Σχολείο. Τα μαθήματα στα οποία έγινε η εφαρμογή της αυτοαξιολόγησης ήταν η Ιστορία και η Γλώσσα, ενώ εξετάστηκε χωριστά και η παραγωγή του Γραπτού Λόγου. Η έρευνα υλοποιήθηκε σε συνολικό δείγμα 70 μαθητών. Την ομάδα ελέγχου αποτέλεσαν δύο τμήματα (ένα της Ε και ένα της ΣΤ τάξης), ενώ την πειραματική ομάδα τα εναπομείναντα δύο τμήματα (ένα της Ε και ένα της ΣΤ τάξης), στα οποία εφαρμόσθηκαν ασκήσεις αυτοαξιολόγησης για δυόμισι μήνες. Για το σκοπό της παρούσας έρευνας επιλέχθηκε ο συνδυασμός της ποσοτικής και της ποιοτικής προσέγγισης. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκαν τα εξής ερευνητικά εργαλεία: τεστ γνώσεων, ερωτηματολόγιο αυτοαξιολόγησης, ρουμπρίκες και συνεντεύξεις. Κύριο εύρημα της έρευνας είναι πως η αυτοαξιολόγηση επέδρασε θετικά στη σχολική επίδοση των μαθητών της πειραματικής ομάδας, καθώς, με το πέρας της παρέμβασης, βελτίωσαν στατιστικά σημαντικά την επίδοσή τους σε όλα τα τεστ γνώσεων. Επίσης, από την έρευνα προέκυψε πως η βαθμολογία των μαθητών στην αυτοαξιολόγηση μέσω των ρουμπρικών βελτιωνόταν κατά την εξέλιξη της παρέμβασης, γεγονός που δείχνει πως οι μαθητές αισθάνονταν ικανότεροι να αυτοαξιολογούνται. Επιπλέον, μέσα από την χρήση του ερωτηματολογίου αυτοαξιολόγησης, φάνηκε πως οι μαθητές της πειραματικής ομάδας βελτιώθηκαν όσον αφορά τις διαστάσεις της ενημερότητας, της αυτοδιόρθωσης, αλλά και της συνολικής αυτοαξιολόγησης, εν συγκρίσει με την ομάδα ελέγχου. Τέλος, από την ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων που συλλέχθηκαν μέσα από τις συνεντεύξεις των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών και μαθητών, προέκυψε πως η εμπειρία της αυτοαξιολόγησης αποτιμάται πολύ θετικά από τους ίδιους.