Η αξιοποίηση των δυνατοτήτων των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία της ιστορίας

Abstract

Η παρούσα μελέτη αναφέρεται στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων των Νέων Τεχνολογιών στη διδασκαλία της Ιστορίας στο δημοτικό σχολείο, που επιχειρήθηκε με μια εναλλακτική διδακτική παρέμβαση στην Ε΄ τάξη του δημοτικού (στο κεφάλαιο της Ιστορίας «Το τέλος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας»). Στόχος αυτής της «μελέτης περίπτωσης», ήταν η διερεύνηση των μαθησιακών και αναπτυξιακών αποτελεσμάτων της αξιοποίησης ορισμένων δυνατοτήτων του υπολογιστή στη διδασκαλία αυτού του μαθήματος και συγκεκριμένα, της παιδαγωγικής χρήσης (με την υιοθέτηση της δομητιστικής και κριτικής προσέγγισης της μάθησης) ενός ανοιχτού λογισμικού πολυμέσων, του οποίου η ανάπτυξη και η εφαρμογή, υπήρξε αποτέλεσμα συλλογικής εργασίας του ερευνητή με ομάδα εκπαιδευτικών με τους οποίους συνεργάστηκε για την επιδίωξη πολλαπλών μαθησιακών και παιδαγωγικών στόχων και για την υπέρβαση ορισμένων χαρακτηριστικών της παραδοσιακής διδασκαλίας και της συνήθους διδακτικής ρουτίνας. Το συγκεκριμένο λογισμικό σχεδιάστηκε, αναπτύχθηκε και εφαρμόστηκε έτσι ώστε να προάγει την αυτενέργεια των μαθητών και την υιοθέτηση από αυτούς της διερεύνησης (την οποία οι μαθητές με τα μέχρι τώρα δεδομένα δεν είχαν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν μέσα στην τάξη) ως γνωστικής και μεθοδολογικής προσέγγισης των ιστορικών γεγονότων, (επεξεργαζόμενοι ποικίλες πρωτογενείς ή δευτερογενείς ιστορικές πηγές, αξιοποιώντας τις διευκολύνσεις του διαδικτύου αλλά και της σχετικής βιβλιογραφίας, τις ποικίλες αναπαραστάσεις της γνώσης, τα εργαλεία διαχείρισης δεδομένων, καθώς και τις δυνατότητες διαδικαστικής, διαθεματικής και συνεργατικής μάθησης που παρέχουν τα πολυμέσα και τα ηλεκτρονικά εργαλεία μοντελοποίησης προβλημάτων, υπό τον όρο βέβαια, ότι αυτά εντάσσονται μέσα σε ένα σύγχρονο, εποικοδομιστικό και χειραφετικό διδακτικό πλαίσιο. Για τη διδασκαλία της θεματικής ενότητας που αναφέραμε, δημιουργείται ένα σενάριο, οργανώνεται μια βάση δεδομένων με σχετικές ιστορικές πηγές και καθορίζεται η πορεία της διδασκαλίας, η οποία επιμερίζεται στα στάδια της μεθόδου «επίλυσης προβλήματος» (problem solving). Μέσω του λογισμικού οι μαθητές, ορμώμενοι από συγκεκριμένα ιστορικά ερωτήματα ως «ερευνητές-ιστορικοί», μπορούν να εξετάζουν ερευνητικές πηγές, τις οποίες αξιολογούν και αξιοποιούν, ώστε να οδηγούνται, μέσα από διαλογικές συζητήσεις και ομαδοσυνεργατική διαδικασία, σε μια περισσότερο προωθημένη - σε σχέση με την παραδοσιακή διδασκαλία - κατανόηση της ιστορικής «πραγματικότητας» και να παράγουν δικό τους ιστορικό λόγο. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα στο/στη διδάσκοντα/ουσα να προσεγγίσει, με διαφορετικό τρόπο, σημαντικές έννοιες της Ιστορίας, που δύσκολα κατανοούν οι μαθητές και να κατανοήσει περισσότερο τον τρόπο σκέψης των μαθητών του/της και της γνωστικής τους εξέλιξης.