Διερεύνηση του εννοιολογικού πεδίου εκπαιδευτικών προσχολικής εκπαίδευσης και νηπίων για την έννοια του οικοσυστήματος

Abstract

This research intends to investigate how preschoolers and preschool teachers understand the structure, the framework, and the function of an ecosystem as well as the mechanisms of interaction which are operating in it. The systematic study of the conception was focused on the elements of an ecosystem and the function among them. The searching questions were about how preschoolers and preschool teachers understand the structure, the boundaries, the components, the inner and the external relations network of them and the function of the ecosystem. The research method which was applied on preschoolers was Pair Depth review and Focus Group on preschool teachers. These two kinds of interview assure the potential of comprehensive discussions and highlighting a wide range of answers. The research procedure was conducted with 25 pairs of preschoolers and 4 groups of 7 members each. We had 50 preschoolers and 28 preschool teachers in total. The protocol of both interviews was based on questions designed to record the understanding of the various concepts an ecosystem is consisted of and has a holistic function. We chose specific issues to record conceptions about ecosystems and differentiated data about how humans stand as members of an ecosystem and an external factor. The qualitative content analysis assures the objectivity and the systematicity. The main conclusions of the procedure were that the concept of ecosystem is for preschoolers some organisms eating each other, the nature, and the man. The information they have from their social environment are not processed systematically. Preschool teachers think of the ecosystem as physical environment, living organisms in interaction, flora, and fauna. They refer as components living organisms, food chains, trash of human activity, climate, and humans. They recognize as basic functions interdependence, evolution, living, survival, reproduction, and human factor. Biodiversity is described like paired food chains, a cause for survival, quality of life, aesthetic point of view, divine intervention, climate adjustment or even conspiracies. The energy flow and the biochemical circles were unknown. The criteria they used to justify human intervention were anthropocentrically and addressed to natural causes.

Η παρούσα έρευνα έχει ως σκοπό την διερεύνηση του βαθμού, που τα νήπια και οι νηπιαγωγοί κατανοούν τη δομή, την οργάνωση και τη λειτουργία του οικοσυστήματος όπως και τους μηχανισμούς αλληλεπίδρασης και αλληλόδρασης, που διέπουν τη λειτουργία αυτή. Η συστημική μελέτη της έννοιας επικεντρώνεται στους παράγοντες του συστήματος και στη λειτουργία του. Τα ερευνητικά ερωτήματα που διατυπώθηκαν αφορούσαν τον τρόπο με τον οποίο κατανοείται η δομή, τα όρια, τα συνιστώμενα στοιχεία, το εσωτερικό και εξωτερικό δίκτυο σχέσεων των συνιστώμενων στοιχείων και η λειτουργία ενός οικοσυστήματος. Εφαρμόστηκε στα νήπια η μέθοδος της συνέντευξης σε ζεύγη (Pair Depth Interviews) και η μέθοδος της ομαδικής συνέντευξης (Focus Group) στις νηπιαγωγούς καθώς και οι δύο παρέχουν τη δυνατότητα ανάπτυξης συζητήσεων και την ανάδειξη ευρέος φάσματος απαντήσεων. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τέσσερις εφταμελείς ομάδες νηπιαγωγών και με 25 ζεύγη νηπίων. Έλαβαν συνολικά μέρος 50 νήπια στις συνεντεύξεις ανά ζεύγη και 28 Νηπιαγωγοί στις ομαδικές συνεντεύξεις. Το πρωτόκολλο της ομαδικής και σε ζεύγη συνέντευξης βασίζεται σε ερωτήσεις, που σχεδιάστηκαν για να καταγραφεί η κατανόηση ιδιαίτερων εννοιών, που αποτελούν την έννοια του οικοσυστήματος και λειτουργούν ολιστικά. Επιλέχθηκαν ζητήματα, ώστε να καταγραφούν αντιλήψεις για οικοσυστήματα όπως και διαφοροποιημένα δεδομένα για την τοποθέτηση του ανθρώπου, ως μέλος του οικοσυστήματος και ως εξωτερικός παράγοντας προς αυτό. Η ποιοτική ανάλυση περιεχομένου εξασφάλισε αντικειμενικότητα και συστηματικότητα. Τα κυριότερα συμπεράσματα, που προέκυψαν από την ανάλυση των δεδομένων ήταν ότι η έννοια του οικοσυστήματος για τα νήπια είναι οργανισμοί, που ο ένας τρώει τον άλλο, φύση και άνθρωπος. Έχουν στη διάθεση τους πληροφορίες, που δεν τις επεξεργάζονται με συστημικό τρόπο αλλά με γραμμικό τρόπο. Για τις νηπιαγωγούς η έννοια είναι φυσικό περιβάλλον, ζωντανοί οργανισμοί που αλληλεπιδρούν, χλωρίδα και πανίδα. Αναφέρουν ως συνιστώμενα στοιχεία ενός οικοσυστήματος τους ζωντανούς οργανισμούς, τις αλυσίδες τροφής, τα απορρίμματα, το κλίμα και τον άνθρωπο. Ως βασικές λειτουργίες του οικοσυστήματος καταγράφηκαν τα εξής: αλληλεξάρτηση, εξέλιξη διαβίωση, επιβίωση, αναπαραγωγή και ο ανθρώπινος παράγοντας. Η βιοποικιλότητα περιγράφηκε κυρίως ως τροφικές αλυσίδες σε ζεύγη, ως αιτία επιβίωσης και καλυτέρευση της ζωής, αισθητική άποψη, τελολογική και θεϊκή παρέμβαση, ανάγκη προσαρμογής στο κλίμα και αποτέλεσμα κρυφών πειραμάτων και συνωμοσιών. Η ροή ενέργειας- βιοχημικοί κύκλοι περιγράφηκαν ελάχιστα. Τα είδη κριτηρίων που τέθηκαν για την επεξήγηση των ανθρώπινων παρεμβάσεων είναι ανθρωποκεντρικά και αιτιολογούνται από τις φυσικές συνθήκες.