Η περιβαλλοντική ευαισθησία στην ερμηνεία της αφοσίωσης στην περιβαλλοντική εκπαίδευση: η περίπτωση των κέντρων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

Abstract

This study investigates the factors that affect educators’ commitment to Environmental Education (EE). It also focuses on the formative life experiences which led to the development of their Environmental Sensitivity (ES). The research concentrated on the educators working at the Centers of Environmental Education (CEE) since those have declared their commitment to EE through their choice to work at the CEE. A questionnaire was developed based on: a) prior studies on ES and Formative Life Experiences (FLE), b) the Theory of Commitment to EE by Shuman and Ham, c) the distinctive characteristics of the educators at the CEE. The questionnaire was divided in four parts: a) demographic data, b) characteristics of the CEE according to EE goals, c) educators’ attitudes towards the environment and the basic characteristics of the responsible environmental citizen, d) experiences which affect the development of ES. Educators are highly interested in the environment and the majority of them have a good enough experience in EE. They feel that CEE are able and can quite successfully accomplish the emotional goals of EE. From the characteristics of the responsible environmental citizen they believe that they are ahead on ES, awareness of environmental issues and pro-environmental attitudes. The FLE which affected them were time outdoors, environmental degradation and movies/books with environmental content. Besides their commitment to EE, the educators show a distinct emotional relationship with the environment both on a personal and professional aspect. Finally the FLE which contributed to the development of educators commitment to EE do not show any differentiation according to life stages but they do underline the importance of negative experiences

Η παρούσα εργασία διερευνά τους παράγοντες που επηρεάζουν την αφοσίωση που δείχνουν κάποιοι εκπαιδευτικοί στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (ΠΕ). Επίσης μελετά τις Καθοριστικές Εμπειρίες Ζωής (ΚΕΖ) οι οποίες οδήγησαν στην ανάπτυξη της περιβαλλοντικής τους ευαισθησίας (ΠΕυ). Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στους εκπαιδευτικούς των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) επειδή αυτοί αποδεικνύουν την αφοσίωσή τους στην ΠΕ μέσω της επιλογής τους να εργαστούν σε ΚΠΕ. Για τη διεξαγωγή της έρευνας δημιουργήθηκε ερωτηματολόγιο σύμφωνα με: α) προηγούμενες έρευνες για την ΠΕυ και τις ΚΕΖ, β) το μοντέλο της αφοσίωσης στην ΠΕ των Shuman και Ham, γ) τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών των ΚΠΕ. To ερωτηματολόγιο περιελάμβανε τέσσερις κατηγορίες ερωτήσεων: α) Δημογραφικά στοιχεία, β) Χαρακτηριστικά των ΚΠΕ σύμφωνα με τους στόχους της ΠΕ, γ) Χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών ως προς το περιβάλλον και τα βασικά χαρακτηριστικά του περιβαλλοντικά υπεύθυνου πολίτη, δ) Εμπειρίες οι οποίες οδηγούν στην ανάπτυξη ΠΕυ. Οι εκπαιδευτικοί παρουσιάζουν υψηλό ενδιαφέρον για το περιβάλλον και στην πλειοψηφία τους έχουν μεγάλη εμπειρία στην ΠΕ. Θεωρούν ότι τα ΚΠΕ έχουν τη δυνατότητα και μπορούν να καλύψουν με μεγαλύτερη επιτυχία τους συναισθηματικούς στόχους της ΠΕ. Από τα χαρακτηριστικά του περιβαλλοντικά υπεύθυνου πολίτη θεωρούν ότι κατέχουν περισσότερο ΠΕυ, συνειδητοποίηση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και φιλικές προς το περιβάλλον στάσεις. Οι ΚΕΖ οι οποίες τους επηρέασαν ήταν το να περνάνε χρόνο στη φύση, η περιβαλλοντική υποβάθμιση και οι ταινίες και τα βιβλία με περιβαλλοντικό περιεχόμενο. Εκτός από την επιβεβαίωση της αφοσίωσης τους στην ΠΕ οι εκπαιδευτικοί έχουν ιδιαίτερα συναισθηματική σχέση με το περιβάλλον τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και σε επαγγελματικό. Τέλος ως προς τις ΚΕΖ οι οποίες συνέβαλαν στην ανάπτυξη της ΠΕυ και της αφοσίωσής τους στην ΠΕ δεν υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση ανάμεσα στις τρεις ηλικιακές περιόδους ενώ επιβεβαιώνεται η σημασία των αρνητικών εμπειριών.