Η συμβολή των ακαδημιών ποδοσφαίρου στην εμπορικότητα και ανταγωνιστικότητα των αθλητικών συλλόγων

Abstract

Football remains the most popular sport worldwide, deeply rooted in global social interactions and strongly influenced by broader cultural and economic dynamics. Within this context, football academies play a pivotal role in identifying, developing, and retaining talented young players through the systematic cultivation of athletic and psychosocial skills within high-standard environments. The growing complexity of academy operations and the need for professional organization underscore the importance of Sport Management and strategic leadership. This doctoral dissertation focuses on the contribution of Football Academy Technical Directors (FATDs) to the athletic, pedagogical, and organizational development of football academies. A mixed methods research design was employed. The qualitative strand adopted Interpretative Phenomenological Analysis (IPA) to explore in depth the lived experiences, leadership roles, and strategic approaches of FATDs. Semi-structured interviews were conducted with fourteen (14) carefully selected professionals from the Greek football ecosystem, highlighting their role in managing critical challenges, cultivating a competitive culture, and fostering organizational cohesion. In the quantitative phase, a structured questionnaire was designed based on the findings of the literature review and the qualitative research stage, incorporating principles of theoretical integration. The questionnaire was distributed to 140 participants, that belong to a broader group of stakeholders (technical directors, youth coaches, administrative executives), with the aim of mapping attitudes, practices, and perceptions and enhancing the external validity of the findings by identifying patterns in academy operation. The results indicate that FATDs are key figures in designing and implementing the strategic vision of football academies, assuming responsibilities that extend beyond technical leadership to include administrative, educational, and organizational functions. Moreover, the findings highlight the urgent need to establish structured education and training pathways for qualified personnel capable of meeting the demands of a modern and competitive sports environment. This dissertation contributes to the international discourse on Sport Management and offers practical insights for the design of professional development policies and programs within the Greek football context.

Το ποδόσφαιρο αποτελεί διαχρονικά το πλέον δημοφιλές άθλημα παγκοσμίως, με ιδιαίτερη δυναμική στο πεδίο των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων και με έντονες επιρροές από τις διεθνείς πολιτισμικές και οικονομικές εξελίξεις. Στο πλαίσιο αυτό, οι ποδοσφαιρικές ακαδημίες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη, ανάδειξη και διατήρηση ταλαντούχων νεαρών παικτών, μέσω της συστηματικής καλλιέργειας των αθλητικών και ψυχοκοινωνικών τους δεξιοτήτων σε περιβάλλοντα υψηλών προδιαγραφών. Η πολυπλοκότητα της λειτουργίας των ακαδημιών, σε συνδυασμό με την ανάγκη για επαγγελματική οργάνωση, καταδεικνύουν τη σημασία της Αθλητικής Διοίκησης (Sport Management) και της στρατηγικής ηγεσίας. Η παρούσα διατριβή επικεντρώνεται στη διερεύνηση της συμβολής των Τεχνικών Διευθυντών Ποδοσφαιρικών Ακαδημιών (ΤΔΠΑ) στην αγωνιστική, παιδαγωγική και οργανωσιακή ανάπτυξη των δομών αυτών. Για τη μελέτη του φαινομένου επιλέχθηκε μικτή ερευνητική προσέγγιση. Στο ποιοτικό σκέλος εφαρμόστηκε η Ερμηνευτική Φαινομενολογική Ανάλυση (Interpretative Phenomenological Analysis – IPA), με στόχο την εις βάθος διερεύνηση των βιωμένων εμπειριών, των ηγετικών ρόλων και των στρατηγικών προσεγγίσεων των ΤΔΠΑ. Διεξήχθησαν ημιδομημένες συνεντεύξεις με δεκατέσσερις (14) επιλεγμένους επαγγελματίες του ελληνικού ποδοσφαίρου, αναδεικνύοντας τον ρόλο τους στη διαχείριση κρίσιμων προκλήσεων, την καλλιέργεια αγωνιστικής κουλτούρας και την ενίσχυση της οργανωσιακής συνοχής. Στο ποσοτικό σκέλος χρησιμοποιήθηκε δομημένο ερωτηματολόγιο, που διαμορφώθηκε βάσει της βιβλιογραφικής ανασκόπησης και των ευρημάτων του ποιοτικού σταδίου, ενσωματώνοντας τη λογική της θεωρητικής ολοκλήρωσης (theoretical integration). Το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε σε 140 άτομα που ανήκουν στο ευρύτερο φάσμα εμπλεκομένων στελεχών (τεχνικοί διευθυντές, προπονητές υποδομών, διοικητικά στελέχη), με στόχο τη χαρτογράφηση στάσεων, πρακτικών και αντιλήψεων, ενισχύοντας την εξωτερική εγκυρότητα των ευρημάτων και αναδεικνύοντας πρότυπα λειτουργίας των ακαδημιών. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι οι ΤΔΠΑ αποτελούν κομβικά πρόσωπα στον σχεδιασμό και την υλοποίηση της στρατηγικής των ακαδημιών, με ρόλους που υπερβαίνουν την τεχνική καθοδήγηση και επεκτείνονται σε διοικητικές, εκπαιδευτικές και οργανωσιακές αρμοδιότητες. Παράλληλα, αναδεικνύεται η ανάγκη συστηματικής εκπαίδευσης εξειδικευμένων στελεχών που να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις ενός σύγχρονου και ανταγωνιστικού αθλητικού περιβάλλοντος. Η παρούσα διατριβή συνεισφέρει στη διεθνή βιβλιογραφία περί Αθλητικής Διοίκησης και παρέχει κατευθύνσεις για τον σχεδιασμό πολιτικών και προγραμμάτων επαγγελματικής ανάπτυξης στο πεδίο του ελληνικού ποδοσφαίρου.