Η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση ενηλίκων: η περίπτωση των εσπερινών Λυκείων της Δυτικής Ελλάδας

Abstract

The purpose of this dissertation is to investigate the utilization of Information and Communication Technologies (ICT) within adult education in evening high schools. It aims to highlight that the effective use of digital technologies is a multifaceted issue with social and cultural implications. To this end, the theoretical framework of Pierre Bourdieu is applied, expanded with the concept of digital capital. The social, cultural, and educational factors affecting adult learners' access to and effective use of ICT are examined, as well as the impact of digital access on the development of their digital skills. Additionally, the degree of integration of ICT into the learning process and the level of specialization of teachers in adult education principles are explored. A field survey approach was used for data collection, utilizing a self-administered questionnaire to gather both quantitative and qualitative data from adult learners and teachers at evening General and Vocational High Schools in Western Greece during the 2022-2023 academic year. The research findings emphasized the importance of strengthening the digital capital of both adult learners and teachers, the impact of digital access and ICT usage on the digital skills of adult learners, and the need for teacher specialization in adult education principles to improve the educational process. The study confirms the need for systematic investment in technological infrastructure, ongoing training, and quality support to enhance the effective use of ICT in adult education.

Ο σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η διερεύνηση της αξιοποίησης των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στο πλαίσιο της εκπαίδευσης ενηλίκων στα εσπερινά Λύκεια. Επιδιώκεται η ανάδειξη του γεγονότος ότι η αποτελεσματική αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών αποτελεί ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα, με κοινωνικές και πολιτισμικές προεκτάσεις. Για το σκοπό αυτό αξιοποιείται το θεωρητικό πλαίσιο του Pierre Bourdieu, το οποίο επεκτείνεται με την έννοια του ψηφιακού κεφαλαίου. Εξετάζονται οι κοινωνικοί, πολιτισμικοί και εκπαιδευτικοί παράγοντες που επηρεάζουν την πρόσβαση και την αποτελεσματική χρήση των ΤΠΕ από τους ενήλικους εκπαιδευομένους, καθώς και η επίδραση της ψηφιακής πρόσβασης στην ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων τους. Επιπλέον, διερευνάται ο βαθμός ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία, καθώς και το επίπεδο εξειδίκευσης των εκπαιδευτικών στις αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων. Για τη συλλογή ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η έρευνα επισκόπησης πεδίου, με εργαλείο το αυτοσυμπληρούμενο ερωτηματολόγιο, από ενήλικους εκπαιδευόμενους και εκπαιδευτικούς των εσπερινών Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων της Δυτικής Ελλάδας το σχολικό έτος 2022-2023. Τα αποτελέσματα της έρευνας ανέδειξαν τη σημασία της ενίσχυσης του ψηφιακού κεφαλαίου τόσο των ενήλικων εκπαιδευομένων όσο και των εκπαιδευτικών, την επίδραση της ψηφιακής πρόσβασης και χρήσης ΤΠΕ στις ψηφιακές δεξιότητες των ενήλικων εκπαιδευομένων, καθώς και την ανάγκη εξειδίκευσης των εκπαιδευτικών στις αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων, με σκοπό τη βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η έρευνα επιβεβαιώνει την ανάγκη για συστηματική επένδυση σε τεχνολογικές υποδομές, συνεχιζόμενη επιμόρφωση και ποιοτική υποστήριξη, προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματική αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση ενηλίκων.