Κυπριακές λαϊκές θρησκευτικές και τελετουργικές πρακτικές: τοπικές ιδιαιτερότητες στην κυπριακή λαϊκή θρησκευτικότητα

Abstract

The doctoral thesis deals with Cypriot folk religious and ritual practices focusing on the local specificities of Cypriot folk religiosity. The present systematic study illuminates and highlights some very important elements and data concerning the Cypriot culture and the way in which the various customs of Cyprus echo the Christian worship and allow the corresponding religious prominence. These cults and customs were largely studied in relation to the cycle of life and also to the different seasons of the year. Thus, the respective customs and the various habits were differentiated according to the way they are categorized temporally or executive-ritual. Life cycle customs relate to customs that are linked to a series of changes that organisms undergo and that give meaning to their transition from one state to another. The customs and rituals that mark the cycle of time in Cyprus unfold in harmony with the seasons and condense the essence of Cypriot life, weaving the temporal with the spiritual into the fabric of daily existence. In the doctoral thesis, the circle of worship and more specifically, the occasional and incidental customs of the oldest ranks are studied in parallel. The main categories and forms of this ritual system are presented, through which what was presented in the "cycle of time" and the "cycle of life" and related to the orthodox popular worship tradition are manifested and formalized.

Η διατριβή ασχολείται με τις Κυπριακές λαϊκές θρησκευτικές και τελετουργικές πρακτικές εστιάζοντας στις τοπικές ιδιαιτερότητες της Κυπριακής λαϊκής θρησκευτικότητας. Η παρούσα συστηματική μελέτη φωτίζει και αναδεικνύει ορισμένα πολύ σημαντικά στοιχεία και δεδομένα που αφορούν στην Κυπριακή κουλτούρα και στον τρόπο που τα διάφορα έθιμα της Κύπρου απηχούν τη χριστιανική λατρεία και επιτρέπουν την αντίστοιχη θρησκευτική ανάδειξη. Αυτές οι λατρείες και τα έθιμα μελετήθηκαν σε μεγάλο βαθμό σε σχέση με τον κύκλο της ζωής αλλά και με τις διάφορες εποχές του χρόνου. Έτσι, διαφοροποιήθηκαν τα εκάστοτε έθιμα και οι διάφορες συνήθειες ανάλογα με τον τρόπο που αυτές κατηγοριοποιούνται χρονικά ή και εκτελεστικά – τελετουργικά. Τα έθιμα που αφορούν στον κύκλο της ζωής σχετίζονται με έθιμα που είναι συνδεδεμένα με μία σειρά αλλαγών, τις οποίες υφίστανται οι οργανισμοί και οι οποίες νοηματοδοτούν τη μετάβασή τους από κάποια κατάσταση σε μία άλλη. Τα έθιμα και οι τελετουργίες που σηματοδοτούν τον κύκλο του χρόνου στην Κύπρο, εκτυλίσσονται σε αρμονία με τις εποχές και συμπυκνώνουν την ουσία της κυπριακής ζωής, υφαίνοντας το χρονικό με το πνευματικό στον ιστό της καθημερινής ύπαρξης. Στη διατριβή μελετάται παράλληλα ο κύκλος της λατρείας και πιο συγκεκριμένα, τα περιστασιακά και περιστατικά έθιμα των παλαιότερων κατατάξεων. Παρουσιάζονται οι κύριες κατηγορίες και μορφές αυτού του τελετουργικού συστήματος, μέσα από τις οποίες εκδηλώνονται αλλά και σχηματοποιούνται όσα παρουσιάστηκαν στον «κύκλο του χρόνου» και τον «κύκλο της ζωής» και σχετίζονται με την ορθόδοξη λαϊκή λατρευτική παράδοση.