Συγκριτική ανάλυση των λόγων και των πρακτικών γονιών και εκπαιδευτικών: μια εμπειρικά θεμελιωμένη μελέτη για τη συνεργασία οικογένειας-σχολείου στην προσχολική εκπαίδευση

Abstract

In recent years, there has been a growing interest in the relationships that connect family and school as they seem to be a crucial factor in children's education. The meaning that the two main agents of child’s socialization attribute to cooperation and the ways of their interaction, were the starting point for the conduct of this research work. Based on Grounded Theory Methodology, we attempted to inquire the perceptions of parents and preschool teachers about cooperation and ways of practicing. Following the principles of Grounded Theory Methodology, in particular the constructivist approach, other aspects of the phenomenon emerged, such as its scope, the obstacles that inhibit it, the factors that reinforce it and its practical application. aspects linked to the meaning of cooperation and the forms it takes. In order to inquire the purpose, the following research questions were asked: a) How do parents and preschool teachers give meaning to the concept of cooperation? b) What forms does cooperation take? c) Which factors promote it and which hinder it? d) How is it practically implemented? e) When is it considered effective and when not? Theoretically, the thesis is based on Grounded Theory Methodology, the basic principle of which is the emergence of theory from the retrograde movement of data and conceptualization. Specifically, the constructivist approach recognizes the existence of multiple social realities and recommend the co-construction of meaning between researcher and participant with the researcher's positions taken into account in the analysis. Its interpretation in meaning and the process of constant comparison form the basis of the methodological approach. Covering the bibliographic gap, in the meaning attributed by parents and preschool teachers to the term family-school cooperation, was the center of research interest and the main reason for choosing the theory. The research design, of the thesis, was developed based on the methodological procedures of Grounded Theory Methodology, in the chosen approach. The method is formed by systematic procedures of data collection and analysis, clearly defined stages of coding, the generation of hypotheses and the development of theoretical models, in the context of a clearly defined research strategy. The process is iterative and gradual, evolving and adapting to new experiences and data. The main characteristic of the method is the process of theorizing. It is an attempt to bring together the existing constructions in a reconstruction which remains open to further interpretation. The conceptual gaps left by the reconstruction are filled with the bibliography. From the analysis and processing of the data, the purpose of the collaboration for parents and educators is differentiated as a result of different aims. Based on the purpose and personal and social obstacles, for the parents, and the demarcation, for the teachers, are attracted the preferences in the field and forms of cooperation. The effectiveness, or not, lies in the degree of response to the meaning of the cooperation, as set by each side. On one side, the trust that parents show in the teacher, and on the other side, the teacher's experience, emerge as decisive factors for cooperation. On the contrary, the disrespect for the teacher and the interventionist attitudes of the parents hinder the cooperation and are gradually a roadblock for the wider construction of the connection between the two contexts.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις σχέσεις που συνδέουν την οικογένεια με το σχολείο καθώς φαίνεται να αποτελούν κρίσιμο παράγοντα για την εκπαίδευση των παιδιών. Το νόημα, που αποδίδουν οι δύο κύριοι φορείς κοινωνικοποίησης του παιδιού στη συνεργασία και οι τρόποι αλληλεπίδρασής τους υπήρξαν το σημείο εκκίνησης για τη διενέργεια της παρούσας ερευνητικής εργασίας. Βάσει της μεθοδολογίας της Εμπειρικά Θεμελιωμένης Θεωρίας επιχειρήσαμε να διερευνήσουμε τις αντιλήψεις γονιών και εκπαιδευτικών για τη συνεργασία και τους τρόπους πραγμάτωσής της. Ακολουθώντας τις αρχές της, ειδικότερα την κονστρουκτιβιστική τάση, αναδύθηκαν και άλλες πτυχές του φαινομένου, όπως το πεδίο εκτύλιξής της, τα εμπόδια, οι παράγοντες και η πρακτική εφαρμογή της, οι οποίες συνδέθηκαν με τη νοηματοδότηση της συνεργασίας και τις μορφές που αυτή παίρνει. Προς διερεύνηση του σκοπού, τέθηκαν τα εξής ερευνητικά ερωτήματα: α) Πως νοηματοδοτούν την έννοια της συνεργασίας γονείς και νηπιαγωγοί; β) Ποιες μορφές παίρνει η συνεργασία; γ) Ποιοι παράγοντες την προωθούν και ποιοι την παρεμποδίζουν; δ) Πως υλοποιείται πρακτικά; ε) Πότε θεωρείται αποτελεσματική και πότε όχι;Θεωρητικά η διατριβή στηρίζεται στην Εμπειρικά Θεμελιωμένη Θεωρία, βασική αρχή της οποίας είναι η ανάδυση της θεωρίας από την παλίνδρομη κίνηση των δεδομένων και την εννοιολόγηση. Πιο συγκεκριμένα, η κονστρουκτιβιστική προσέγγιση αναγνωρίζει την ύπαρξη πολλαπλών κοινωνικών πραγματικοτήτων και υποστηρίζει τη συνκατασκευή του νοήματος ερευνητή και συμμετέχοντα με τις θέσεις του ερευνητή να λαμβάνονται υπόψη στην ανάλυση. Η ερμηνεία του στο νόημα και η διαδικασία της συνεχούς σύγκρισης αποτελούν τη βάση της μεθοδολογικής προσέγγισης. Η κάλυψη του βιβλιογραφικού κενού, στο νόημα που αποδίδουν γονείς και εκπαιδευτικοί προσχολικής ηλικίας στον όρο συνεργασία οικογένειας-σχολείου αποτέλεσε το κέντρο του ερευνητικού ενδιαφέροντος και τον κύριο λόγο επιλογής της θεωρίας. Ο ερευνητικός σχεδιασμός της διατριβής αναπτύχθηκε με άξονα τις μεθοδολογικές διαδικασίες της Εμπειρικά Θεμελιωμένης Θεωρίας, στην προσέγγιση που επιλέχθηκε. Η μέθοδος σχηματίζεται από συστηματικές διαδικασίες συλλογής και ανάλυσης δεδομένων, ευδιάκριτα στάδια κωδικοποίησης, τη δημιουργία υποθέσεων και την ανάπτυξη θεωρητικών μοντέλων, στο πλαίσιο μιας σαφώς προσδιορισμένης στρατηγική έρευνας. Η διαδικασία είναι επαναληπτική και σταδιακή η οποία εξελισσόμενη προσαρμόζεται στις νέες εμπειρίες και τα δεδομένα. Κύριο χαρακτηριστικό της μεθόδου είναι η διαδικασία του theorizing (θεωρητικοποίηση). Πρόκειται για μια προσπάθεια συγκερασμού των υπαρχουσών κατασκευών σε μια ανακατασκευή η οποία παραμένει ανοιχτή σε περαιτέρω ερμηνεία. Τα εννοιολογικά κενά που αφήνει η ανακατασκευή συμπληρώνονται με τη βιβλιογραφία.Από την ανάλυση και επεξεργασία των δεδομένων, προκύπτει διαφοροποιημένος ο σκοπός της συνεργασίας για τις δύο ομάδες υποκειμένων ως αποτέλεσμα διαφορετικών επιδιώξεων. Βάσει του σκοπού και των προσωπικών και κοινωνικών εμποδίων, για τους γονείς, και της οριοθέτησης, για τους εκπαιδευτικούς, έλκονται οι προτιμήσεις σε πεδίο και μορφές συνεργασίας. Η αποτελεσματικότητα ή μη έγκειται στον βαθμό ανταπόκρισης στη νοηματοδότησης της συνεργασίας, όπως τίθεται από κάθε πλευρά. Από τη μια πλευρά, η εμπιστοσύνη που δείχνουν οι γονείς στον εκπαιδευτικό και, από την άλλη πλευρά, η εμπειρία του εκπαιδευτικού, αναδεικνύονται ως καθοριστικοί παράγοντες συνεργασίας. Εν αντιθέσει, η απαξίωση στον εκπαιδευτικό και οι παρεμβατικές συμπεριφορές των γονέων, παρακωλύουν τη συνεργασία και αποτελούν σταδιακά τροχοπέδη για την ευρύτερη οικοδόμηση της σύνδεσης των δύο πλαισίων.