Ποιότητα εξυπηρέτησης σε αστικούς κυκλικούς κόμβους: διερεύνηση του προσδιορισμού και της αξιολόγησης των παραγόντων επηρεασμού της

Abstract

Modern Roundabouts are becoming an increasingly appealing alternative form of at-grade intersection because of their multiple advantages to safety performance, operational efficiency, atmospheric emissions and aesthetics Due to this fact, in the last decades roundabouts have gained increased popularity and acceptance worldwide and are now a viable alternative for intersection design in Greece. Recognizing the constantly rising use of modern roundabouts throughout the world, the engineering society launches research projects to develop guidelines for the assessment of those facilities in order to improve them. The Highway Capacity Manual (HCM2010) describes specific techniques to evaluate the traffic handling ability of a transportation facility through measuring the Level of Service (LOS). In this latest edition it has also introduced the concept of Quality of Service (QOS) to assess the perceived performance of the transportation facility from the viewpoint of drivers and travelers. It is believed that both LOS and QOS are simultaneously useful to roadway operating agencies, engineers, members of the community and decision makers in obtaining a measure of quality of service for transportation facilities. While the concept of QOS is still developing and there is little past work on roundabout quality of service evaluation, this study tries to define and assess the QOS of urban and peri - urban roundabouts based on the drivers' perception. To that purpose an extended questionnaire survey was conducted in Greece aiming to define how driver familiarity, influenced knowledge pertaining to lane assignment and priority rules and secondly to identify the parameters that affect roundabouts users in terms of safety and perceived satisfaction. Collected data were then processed by applying exploratory factor analysis in order to examine the key factors affecting drivers overall satisfaction. The answer was given by using Structural Equation Models (SEM). In order to examine the key factors affecting the safety perception during the typical roundabout navigation. A logit model was used to model the probability of users safety satisfaction, while using a roundabout. Towards the definition of a comprehensive framework on the concept of QOS, a "Delphi" research was conducted. The objective of this research was a more detailed identification and prioritization of the critical parameters that influence the QOS at roundabouts. The "Delphi" questionnaire was also applied to the users of an existing roundabout in Thermi - Thessaloniki. The results of these implementations to different groups revealed that the perceived quality of service of users are in accordance with the results of the expert group. Through a three step approach, the thesis contributes to acquire a better understanding of the impact of certain factors on travel behavior. However, geometric factors hold the major role in shaping travel comfort while operational factors contribute to safety satisfaction. Furthermore, in the light of that deeper understanding, the Thesis gives specific guidelines for developing policy strategies and a new generation of service quality models in general.

Αναγνωρίζοντας την αυξανόμενη χρήση των ισόπεδων κυκλικών διασταυρώσεων διεθνώς, η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα δραστηριοποιήται σε ερευνητικά προγράμματα, για την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών, που θα βοηθήσουν στην αξιολόγηση του συγκεκριμένου τύπου διασταύρωσης και τελικά στη βελτίωσή τους. Σε ένα από τα πλέον έγκυρα και ολοκληρωμένα εγχειρίδια προδιαγραφών σχεδιασμού, το HCM 2010 περιγράφονται συγκεκριμένες τεχνικές για την ποσοτική αξιολόγηση της κυκλοφοριακής ικανότητας μιας οδικής υποδομής, μέσω του υπολογισμού του επιπέδου εξυπηρέτησης (LOS). Το ίδιο εγχειρίδιο στην τελευταία έκδοση του εισάγει και μία νέα έννοια, αυτή της ποιότητας εξυπηρέτησης (QOS) προσπαθώντας να αξιολογήσει ποιοτικά την απόδοση των οδικών υποδομών μέσα από την αντίληψη του χρήστη. Πιστεύεται ότι τόσο το LOS όσο και το QOS είναι δύο έννοιες ταυτόχρονα χρήσιμες για τους συγκοινωνιολόγους, τους μελετητές αλλά και στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, για τον υπολογισμό ενός μέτρου ποιότητας εξυπηρέτησης των ισόπεδων κυκλικών κόμβων. Στόχος της συγκεκριμένης Διατριβής έρευνας είναι να διερευνήσει και να αξιολογήσει την ποιότητα εξυπηρέτησης QOS των αστικών και περι-αστικών κυκλικών κόμβων, μέσα από την αντίληψη των χρηστών. Για το σκοπό αυτό διεξήχθη εκτεταμένη έρευνα ερωτηματολογίου στην Ελλάδα, με σκοπό κατ΄ αρχήν τη διερεύνηση της εξοικείωσης των χρηστών με τη συγκεκριμένη διάταξη, τη αναγνώριση της γνώσης των κανόνων λειτουργίας και προτεραιότητας αλλά, κυρίως να προσδιορίσει και να ιεραρχήσει, βασικές παραμέτρους που επηρεάζουν τους χρήστες των κυκλικών κόμβων αναφορικά με το αίσθημα άνεσης και ασφάλειας που εισπράττουν κατά τη διέλευσή τους από αυτόν. Εκτός όμως από τον προσδιορισμό των παραγόντων επιρροής της ποιότητας εξυπηρέτησης, κρίθηκε αναγκαίος και ο προσδιορισμός των βασικών κατευθυντήριων γραμμών, ενός ολοκληρωμένου πλαισίου της έννοιας του QOS, που θα λαμβάνει υπ΄όψιν τη γνώμη ειδικών. Για το σκοπό αυτό, διεξήχθη έρευνα "Delphi". Ο στόχος αυτής της έρευνας ήταν η ο καθορισμός και η ταξινόμηση εξειδικευμένων ομάδων (set) παραγόντων, οι οποίοι σε συνδιασμό με την ιεράρχησή τους, θα μπορούσαν να χρησημοποιηθούν ευρύτερα σε μία μεθοδολογία εκτίμησης της απόδοσης της ποιότητας εξυπηρέτησης στους αστικούς κυκλικούς κόμβους. Συμπληρωματικά με τα αποτελέσματα της έρευνας Delphi, επιχειρήθηκε η πιλοτική εφαρμογή του ερωτηματολογίου "Delphi" σε χρήστες συγκεκριμένης κυκλικής διασταύρωσης στην Θέρμη - Θεσσαλονίκης. Τα αποτελέσματα αυτών παραπάνω εφαρμογών αποκάλυψαν ότι η αντιληπτή ποιότητα εξυπηρέτησης των χρηστών συμφωνεί σε μεγάλο βαθμό με τα αποτελέσματα της ομάδας εμπειρογνωμόνων.