Διερεύνηση των αντιλήψεων στελεχών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα σχετικά με τον ρόλο του σύγχρονου σχολείου στην προαγωγή της εκπαίδευσης για το περιβάλλον και την αειφορία

Abstract

This dissertation, having as a guide the principles of Education for the Environment and the Sustainability, aims to identify, research and study the role that modern school can play in promoting education for the environment and the sustainability , through the perceptions of primary education executives. The theoretical part presents the concepts of sustainability, sustainable development, the framework of education for the environment and the sustainability, as well as management issues of a sustainable school. As data collection tool was used interview. Individual interviews were conducted to collect the research material. Forty (40) primary education executives from the eastern Macedonia and Thrace region, especially from the Evros and Rodopi Prefectures participated in this research. The main research questions formulated the following five (5) axes: (1) sustainability and sustainable development, (2) sustainable school, (3) education for the environment and the sustainability, (4) management and sustainability, (5) school and local collaboration. Subsequently, on the basis of these axes the corresponding criteria were constituted and twenty-four questions were formulated, which are the guide of the interview. From the analysis of the research results emerge specific characteristics that a school should have in order to promote education for the environment and the sustainability. It is also crucial for the primary education executives to achieve “sustainable literacy” in order to promote effectively education for the environment and the sustainability in schools.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή έχει ως στόχο να διερευνήσει τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει το σύγχρονο σχολείο στην προαγωγή της εκπαίδευσης για το περιβάλλον και την αειφορία, μέσα από τις απόψεις στελεχών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στο θεωρητικό μέρος παρουσιάζονται οι έννοιες και η προβληματική της αειφορίας και της αειφόρου ανάπτυξης, το πλαίσιο της εκπαίδευσης για την αειφορία, όπως επίσης και θέματα διοίκησης ενός αειφόρου σχολείου. Κεντρικό ρόλο στην ερευνητική διαδικασία κατέχει η επιλογή της ποιοτικής έρευνας. Για τη συλλογή του υλικού διενεργήθηκαν ατομικές προσωπικές συνεντεύξεις, ώστε να διερευνηθούν οι απόψεις και οι στάσεις των συμμετεχόντων. Στην έρευνα έλαβαν μέρος σαράντα (40) στελέχη πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης από την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και τους Νομούς Έβρου και Ροδόπης. Ως εργαλείο συλλογής δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η ημι-δομημένη συνέντευξη με δέκα ανοιχτά ερευνητικά ερωτήματα που οδήγησαν σε πέντε άξονες: (1) αειφορία-αειφόρος ανάπτυξη, (2) αειφόρο σχολείο, (3) εκπαίδευση για το περιβάλλον και την αειφορία, (4) διοίκηση και αειφορία, (5) συνεργασία σχολείου και τοπικής κοινότητας. Στη συνέχεια συγκροτήθηκαν τα αντίστοιχα κριτήρια και διατυπώθηκαν είκοσι τέσσερα ερωτήματα, στα οποία κλήθηκαν οι ερωτώμενοι να απαντήσουν. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας αναδεικνύει ότι ένα σχολείο με στόχο την προαγωγή της εκπαίδευσης για την αειφορία έχει ως προσδόκιμα χαρακτηριστικά: τη σχολική ηγεσία που αξιοποιεί τις αειφόρους πρακτικές, τις βιωματικές διαδικασίες μάθησης, την ενσωμάτωση της εκπαίδευσης για την αειφορία σε όλες τις μαθησιακές περιοχές του αναλυτικού προγράμματος, τη συμμετοχή όλου του σχολείου στην εκπόνηση και υλοποίηση αντίστοιχων προγραμμάτων, τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων, την αύξηση των χώρων πρασίνου, τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος του σχολείου και τέλος την αξιολόγηση των διαδικασιών που υλοποιήθηκαν. Η εμπειρία της παρούσας ερευνητικής προσπάθειας επιβεβαίωσε ότι η επίτευξη "αειφορικού αλφαβητισμού" αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα, καθώς οι εκπαιδευτικοί και τα στελέχη εκπαίδευσης αποκτούν τα χαρακτηριστικά του "αειφορικού εγγραμματισμού", για να προωθήσουν αποτελεσματικά την εκπαίδευση για το περιβάλλον και την αειφορία στα σχολεία. Τέλος, επισημαίνεται ότι, αν και το 2011, στο πλαίσιο του «Νέου Σχολείου» καταρτίστηκε οδηγός εφαρμογής του διδακτικού μαθησιακού πεδίου που αφορά την εκπαίδευση για το περιβάλλον και την αειφορία, φαίνεται ότι το περιεχόμενο αυτού του οδηγού δεν είναι γνωστό στα Στελέχη εκπαίδευσης.