Αξιολόγηση της μουσειακής μάθησης: η εφαρμογή του εργαλείου των γενικών μαθησιακών αποτελεσμάτων στο μουσείο παιδείας του πανεπιστημίου Αθηνών

Abstract

This thesis explores the learning outcomes that are produced from the educational programmes at museums. More specifically, it aims to describe learning that takes place in the Museum of Education at the University of Athens and to evaluate the educational objectives of its programmes. Among others the subject areas that are analysed are Museum Education, Learning Theories, Museum Evaluation, History of Education, contributing to the conceptual understanding of the PhD project. The method is applied by the tool of evaluation, ‘Generic Learning Outcomes’ (GLOs) that captures the wide range of visitors’ learning experience in cultural spaces. This specific tool investigates five learning elements in which the museum visitor is involved: knowledge, skills, attitudes, creativity and progression. The present doctoral research was carried out during the academic year 2016-2017 including 586 Primary School students. The students that participated in the research were asked to fill in a questionnaire designed on their age and cognition range and the five learning elements of the GLOs. From the emerging findings of the research, it is concluded that the objectives of the programmes of the Museum of Education were achieved and that there were positive learning outcomes for the students after their visit. The percentages of the correspondence of the young visitors to the GLOs elements demonstrate significant statistical fluctuations. The concrete results provide information on the strengths and weaknesses of the educational programmes of the Museum, but also suggest improvements on its complete agenda. Finally, the research proves that the GLOs constitute a valuable tool that can be deployed effectively for the evaluation of the museum learning in the current Greek landscape.

Στην παρούσα διατριβή ερευνώνται τα μαθησιακά αποτελέσματα, όπως αυτά προκύπτουν από τα εκπαιδευτικά προγράμματα στα μουσεία. Πιο συγκεκριμένα, επιχειρείται η περιγραφή των διαδικασιών μάθησης που πραγματοποιούνται στο Μουσείο Παιδείας του Πανεπιστημίου Αθηνών, η μελέτη της εκπαιδευτικής στοχοθεσίας των προγραμμάτων του και η αξιολόγηση της αποδοτικότητάς τους. Ως προς το θεωρητικό πλαίσιο, αναλύονται θεματικές, όπως μουσειακή εκπαίδευση, θεωρίες μάθησης, μουσειακή αξιολόγηση, ιστορία της εκπαίδευσης, οι οποίες συμβάλλουν στην εννοιολογική κατανόηση της εργασίας. Όσον αφορά τη μεθοδολογία που εφαρμόσθηκε, παρουσιάζεται το εργαλείο αξιολόγησης «Γενικά Μαθησιακά Αποτελέσματα» (ΓΜΑ), το οποίο αποτυπώνει το εύρος της μαθησιακής εμπειρίας των επισκεπτών σε πολιτιστικούς χώρους. Το εργαλείο των ΓΜΑ εξετάζει πέντε μαθησιακές παραμέτρους στις οποίες εμπλέκεται ο επισκέπτης μέσα σε ένα μουσείο∙ αυτές είναι η γνώση, οι δεξιότητες, η νοοτροπία, η δημιουργικότητα και η πρόοδος. Στην παρούσα έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε κατά το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017, συμμετείχαν 586 μαθητές και μαθήτριες της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Οι μαθητές/τριες κλήθηκαν να συμπληρώσουν από ένα ερωτηματολόγιο σχεδιασμένο στους άξονες της ηλικίας και του γνωστικού επιπέδου τους, αλλά και των πέντε μαθησιακών παραμέτρων των ΓΜΑ. Από τα αποτελέσματα της έρευνας παρατηρείται ότι οι εκπαιδευτικοί στόχοι των προγραμμάτων του Μουσείου Παιδείας επιτεύχθηκαν και οι μαθητές ενισχύθηκαν μαθησιακά μέσα από την επίσκεψή τους σε αυτό. Βέβαια, τα ποσοστά ανταπόκρισης των μαθητών στις πέντε παραμέτρους των ΓΜΑ παρουσιάζουν σημαντικές στατιστικές διακυμάνσεις. Τα συγκεκριμένα ποσοστά παρέχουν πληροφορίες για τα ισχυρά και τα αδύναμα σημεία των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Μουσείου, αλλά και για τη βελτίωση της λειτουργίας του. Τέλος, από την έρευνα προκύπτει ότι τα ΓΜΑ αποδεικνύονται πολύτιμο εργαλείο που μπορεί να αξιοποιηθεί αποτελεσματικά για την αξιολόγηση της μουσειακής μάθησης στα σημερινά ελληνικά δεδομένα.