Μουσείο και κοινό: αξιολόγηση εκπαιδευτικών δράσεων και ελεύθερων σχολικών επισκέψεων στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

Abstract

The present doctoral thesis falls within the field of Museum Visitor Studies. Its aim is tο evaluate school educational activities and simple school visits in the museum. For the purposes of this thesis, the Museum of Byzantine Culture was selected as case study, as it is a state museum with wide experience in educational activities and a well-defined educational policy. Of the various groups visiting the Museum, school groups were chosen on the grounds that it is the most important group the Department of Education of the Museum targets at. The research was conducted with quantitative and qualitative methods. Particularly, an evaluation was carried out with use of questionnaires on two of the most recent educational activities of the Museum and the museum visiting experience of both primary and secondary education students and their accompanying teachers. An evaluation of the museum visiting experience was also carried out for primary and secondary education students who visited the museum without participating in any educational activities. Additionally, the observation method was used to record the experience of secondary students and their teachers visiting the Museum without participating in any educational activities. Interviews with members of the guard staff of the Museum – as non-intentional observers of the visitors – significantly contributed to the conclusions of the research. Regarding the main question of this research, whether the experience of the visit of the Museum by students is affected by the kind of their visit, the results have shown that the students who take part in the Museum’s educational activities acquire a very positive museum visit experience. For the students who find themselves in a simple visit to the museum, their experience is determined by the purpose of the visit. School visits taking place without any preparation or a set of goals on the part of the teachers lead students to lose interest in the museum and the exhibits very quickly. On the other hand, the experience can be very positive when there is interaction between students and objects. Teacher seminars on matters of Museum Education and meaningful cooperation between museums and schools could lead to designing educational activities that can improve the museum experience for school groups.

Η παρούσα διατριβή εντάσσεται στις μελέτες επισκεπτών μουσείων. Σκοπός της είναι να συζητηθεί η αξιολόγηση εκπαιδευτικών δράσεων και ελεύθερων σχολικών επισκέψεων σε μουσειακό περιβάλλον. Για τη διεξαγωγή της έρευνας επιλέχτηκε το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού ως μελέτη περίπτωσης, καθώς πρόκειται για ένα μεγάλο δημόσιο μουσείο, με πολύχρονη εκπαιδευτική δράση και καταγεγραμμένη εκπαιδευτική πολιτική. Από τις ομάδες κοινού που επισκέπτονται το Μουσείο επιλέχτηκαν οι σχολικές ομάδες, που είναι η σημαντικότερη ομάδα στην οποία στοχεύει το Τμήμα Εκπαίδευσης του Μουσείου. Η έρευνα διεξήχθη με ποσοτικές και ποιοτικές μεθόδους. Συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκε ολική αξιολόγηση με τη χρήση ερωτηματολογίων για δύο από τις πιο πρόσφατες εκπαιδευτικές δράσεις του Μουσείου από μαθητές/μαθήτριες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τους/τις συνοδούς εκπαιδευτικούς τους και αξιολόγηση της εμπειρίας επίσκεψής τους. Επίσης, καταγράφηκε με ερωτηματολόγια η εμπειρία της απλής/ελεύθερης επίσκεψης στο Μουσείο από μαθητές/μαθήτριες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τους/τις συνοδούς εκπαιδευτικούς τους και ακολούθησε σύγκριση ανάμεσα στους δύο διαφορετικούς τρόπους επίσκεψης. Επιπλέον, καταγράφηκε με τη μέθοδο της παρατήρησης η εμπειρία της επίσκεψης μαθητών/μαθητριών και εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που υλοποιούν απλή επίσκεψη στο μουσείο. Στα συμπεράσματα της έρευνας συνεισέφεραν σημαντικά οι συνεντεύξεις του προσωπικού φύλαξης, ως ακούσιων παρατηρητών των επισκεπτών του Μουσείου. Σε σχέση με το κύριο ερευνητικό ερώτημα, εάν επηρεάζεται η εμπειρία επίσκεψης μαθητών/μαθητριών και εκπαιδευτικών στο Μουσείο από το είδος της επίσκεψης που πραγματοποιούν, τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες που συμμετέχουν στις εκπαιδευτικές δράσεις του Μουσείου, αποκτούν μια πολύ θετική εμπειρία μουσειακής επίσκεψης. Οι απλές επισκέψεις που πραγματοποιούνται χωρίς καμία προετοιμασία και χωρίς στοχοθεσία από την πλευρά των εκπαιδευτικών, έχουν ως αποτέλεσμα οι μαθητές/μαθήτριες να χάνουν γρήγορα το ενδιαφέρον τους για το μουσείο και τα εκθέματα. Όταν υπάρχει διαμεσολάβηση μεταξύ μαθητών/μαθητριών και αντικειμένων η εμπειρία μπορεί να είναι θετική. Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα Μουσειακής Εκπαίδευσης και η ουσιαστική συνεργασία Μουσείου και Σχολείου θα μπορούσε να οδηγήσει στον σχεδιασμό εκπαιδευτικών δράσεων με στόχο τη βελτίωση της μουσειακής εμπειρίας για όλες τις σχολικές ομάδες.