Πλοειδία του DNA και ανοσοκυτταροχημεία στη μελέτη του καρκίνου του ενδομητρίου: συσχέτιση με κλασσικούς προγνωστικούς παράγοντες

Abstract

Aims: Today, endometrial cancer is the fourth most common gynecologic malignancy. The purpose of this study was the correlation of the expression of certain biomarkers and the ploidy of DNA by conventional clinicopathological prognostic factors in imprints obtained from carcinomas of the endometrium in order to more accurately diagnose and standardization thereof based of the malignant potential of their cells.Methods: This study concerns the assessment of 126 cases of endometrial carcinomas of samples freshly resected from women who underwent total abdominal hysterectomy with the aim of expression of the markers Ki-67, p53, PTEN, Bcl-2 and COX-2. Furthermore, this study by the technique of Image Analysis and after staining the cells by Feulgen examines the expression of DNA intex, the ploidy balance, the degree of hyperploidy and its proliferation index in all of our samples, designed mainly to highlight the value of DNA ploidy as a useful and important prognostic indicator. Results: High rate of positive expression of Ki-67, p53 and COX-2 was observed in type II tumors, in cases of advanced and aggressive clinical stage and poor histologic differentiation, in cases with myometrial infiltration depth >1/2 as well as in affected by the disease lymph nodes. High rate of positive expression of PTEN and Bcl-2 was observed in type I tumors, in cases of not advanced and aggressive clinical stage, in low-grade carcinomas, in cases with myometrial infiltration depth <1/2 as well as in unaffected by the disease lymph nodes. All cases of proliferative, secretory and atrophic endometrium were exclusively diploid, while aneuploidy of DNA was observed in Grade 3 in contrast with Grade 1 and 2 carcinomas. Conclusions: We believe that the use of the antibodies Ki-67, p53, PTEN, Bcl-2 and COX-2 as well as the quantitative assessment of cellular DNA may help identify tumors with high malignant potential and possible aggressive behavior or ability relapse offering valuable information, both in prognosis and in the treatment of patients with endometrial carcinoma. However, further studies are required of Grade 1 and 2 as well as of stage I and Stage II endometrial carcinomas concerning the quantitative assessment of cellular DNA in order to fully investigate the importance of the clinical significance of DNA aneuploidy.

Στόχος: Σήμερα ο καρκίνος του ενδομητρίου αποτελεί την τέταρτη πιο συχνή κακοήθη νόσο του γυναικείου πληθυσμού. Σκοπός της μελέτης αυτής ήταν η συσχέτιση της έκφρασης ορισμένων βιολογικών δεικτών και της πλοειδίας του DNA με κλασικούς κλινικοπαθολογοανατομικούς προγνωστικούς παράγοντες σε επιχρίσματα εντυπωμάτων που ελήφθησαν από καρκινώματα του ενδομητρίου με στόχο την ακριβέστερη διάγνωση και τυποποίηση αυτών με βάση το δυναμικό κακοήθειας των κυττάρων τους.Μεθοδολογία: Η παρούσα μελέτη αφορά την εκτίμηση 126 δειγμάτων καρκινωμάτων ενδομητρίου από περιπτώσεις ενδομητρικών εντυπωμάτων ληφθέντων από χειρουργικά παρασκευάσματα υστερεκτομών με τη χρήση συμβατικών μεθόδων και χρώσεων (χρώση Παπανικολάου και χρώση Hemacolor®) αλλά και με τη χρήση τεχνικών ανοσοκυτταροχημείας, με σκοπό την έκφραση των δεικτών Ki-67, p53, PTEN, Bcl-2 και COX-2. Επιπλέον, η συγκεκριμένη μελέτη μέσω της τεχνικής Ανάλυσης Εικόνας και μετά από χρώση των κυττάρων κατά Feulgen, εξετάζει την έκφραση του δείκτη DNA, της διακύμανσης πλοειδίας, τον βαθμό υπερπλοειδίας καθώς και τον δείκτη πολλαπλασιασμού στο σύνολο των δειγμάτων, με σκοπό να αναδείξει την αξία κυρίως της πλοειδίας του DNA, ως χρήσιμου και σημαντικού προγνωστικού δείκτη.Αποτελέσματα: Υψηλό ποσοστό θετικής έκφρασης των Ki-67, p53 και COX-2 παρατηρήθηκε στα τύπου II καρκινώματα, στις περιπτώσεις με προχωρημένο και επιθετικό κλινικό στάδιο νόσου, στα χαμηλής ιστολογικής διαφοροποίησης καρκινώματα, στις περιπτώσεις με βάθος διήθησης μυομητρίου >1/2 καθώς και στους διηθημένους από τη νόσο λεμφαδένες. Υψηλό ποσοστό θετικής έκφρασης των PTEN και Bcl-2 παρατηρήθηκε στα τύπου I καρκινώματα, στις περιπτώσεις που δεν εμφάνιζαν προχωρημένο και επιθετικό κλινικό στάδιο νόσου, στα χαμηλού βαθμού κακοηθείας καρκινώματα, στις περιπτώσεις με βάθος διήθησης μυομητρίου <1/2 καθώς και στους μη διηθημένους από τη νόσο λεμφαδένες. Όλες οι περιπτώσεις ατροφίας, εκκριτικού και παραγωγικού ενδομητρίου ήταν αποκλειστικά διπλοειδικές ενώ ανευπλοειδία του DNA παρατηρήθηκε στα Grade 3 σε αντίθεση με τα Grade 1 και 2 καρκινώματα.Συμπεράσματα: Η εφαρμογή της ανοσοκυτταροχημείας με τη χρήση των αντισωμάτων Ki-67, p53, PTEN, Bcl-2 και COX-2 καθώς και η ποσοτική εκτίμηση του κυτταρικού DNA, μπορούν να συμβάλλουν στον προσδιορισμό όγκων με υψηλό δυναμικό κακοήθειας και ενδεχόμενη επιθετική συμπεριφορά ή ικανότητα υποτροπής, προσφέροντας πολύτιμες πληροφορίες, τόσο στην πρόγνωση, όσο και στη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με καρκίνωμα του ενδομητρίου. Όσον αφορά την ποσοτική εκτίμηση του κυτταρικού DNA απαιτούνται περισσότερες μελέτες περιπτώσεων Grade 1 και 2 καθώς και περιπτώσεων Stage I και II καρκινωμάτων του ενδομητρίου ώστε να διερευνηθεί πλήρως η κλινική σημασία της ανευπλοειδίας του DNA.