Δεσμοί, ψυχολογικό κλίμα τάξης και σχολική προσαρμογή εφήβων μαθητών

Abstract

The present study was designed to study the relationship of conceptual bond (with parents, close friends and a teacher), the psychological climate in classroom and school adjustment (academic performance and behavior) of 1518 adolescent 15-year-old students attending the 3rd Grade of Greek Junior High School, from all the administrative regions of Greece, who filled in a self reference questionnaire.The results of the analysis have shown that close emotional relationships of conceptual bond that adolescent students develop in the family, friendly and school environment and the psychological climate in classroom are connected to both internalized and externalized behavior difficulties. More specifically, students who find themselves trusting their conceptual bond figures greatly and having a strong communication to them, can better perceive the positive aspects of the psychological climate in classroom (involvement, connectivity, support) and declare less behavior difficulties. Moreover, boys declared more externalized - while girls declared more internalized - behavior difficulties and students of low socio-economic status - compared to students of high socio-economic status - declared lower academic performance and more behavior difficulties.The simultaneous examination of the dimensions of the conceptual bond, school (classroom) environment and academic performance (taking into account socio-demographic characteristics), have shown that alienation from parents, gender, and academic performance, are the strongest predictors of behavior difficulties, as - to a lesser extent - all dimensions of the bond and classroom psychological climate. The corresponding investigation of the dimensions of the behavior difficulties (internalized, externalized), bond (parents, close friends and teacher) and classroom environment, (taking into account socio-demographic characteristics) as predictors of academic performance, showed that the strongest predictor factor is the socio-economic status, but also - to a lesser extent - the externalized difficulties, gender, and certain dimensions classroom climate. During the process, the role of possible interactions between the independent variables at school adjustment were investigated , but the contribution of these interactions in the interpretation of the the behavior difficulties (internalized, externalized) and the academic performance, were very small and therefore they were not investigated further.Moreover, the examination of the psychological climate as a mediatory factor on the impact of the conceptual bond on behavior difficulties and academic performance - applying the structural equations model -, shows that dimensions performance - applying the structural equations model -, shows that dimensions measuring the positive aspects of psychological climate (involvement, connectio, support) mediate on the relation between perceived trust-communication (with parents and teacher) and academical performance, increasing importantly its positive impact. It is worth mentioning that the psychological climate in classroom was found to barely mediate on the positive impact of perceived alienation (with all conceptual bond figures), on behavior difficulties.The results can contribute to the knowledge for design curricula and training of teachers and parents, with the goal of adolescent students developing close emotional and social relationships in their family, friendly and school environment so that their school adjustment is best achieved.

Η παρούσα έρευνα είχε σκοπό τη μελέτη της σχέσης του δεσμού (με γονείς, στενούς φίλους και καθηγητή), του ψυχολογικού κλίματος της σχολικής τάξης και της σχολικής προσαρμογής (επίδοση και συμπεριφορά) 1518 εφήβων μαθητών Γ’ Γυμνασίου από όλες τις Διοικητικές Περιφέρειες της Ελλάδας, οι οποίοι συμπλήρωσαν ερωτηματολόγιο αυτοαναφοράς.Τα αποτελέσματα των αναλύσεων έδειξαν ότι οι στενές συναισθηματικές σχέσεις δεσμού που αναπτύσσουν οι έφηβοι μαθητές στο οικογενειακό, φιλικό και σχολικό περιβάλλον και το ψυχολογικό κλίμα της τάξης, συσχετίζονται με τις εσωτερικευμένες και εξωτερικευμένες δυσκολίες συμπεριφοράς. Ειδικότερα, οι μαθητές που θεωρούν ότι οι φιγούρες δεσμού τους εμπνέουν υψηλή εμπιστοσύνη και επικοινωνία, αντιλαμβάνονται περισσότερο τις θετικές πλευρές του ψυχολογικού κλίματος της τάξης (εμπλοκή, συνεκτικότητα, στήριξη) και δήλωνουν λιγότερες δυσκολίες συμπεριφοράς. Επίσης τα αγόρια δήλωσαν περισσότερες εξωτερικευμένες - ενώ τα κορίτσια περισσότερες εσωτερικευμένες - δυσκολίες συμπεριφοράς και οι μαθητές χαμηλού κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου (ΚΟΙΕ) - συγκριτικά με τους μαθητές υψηλού ΚΟΙΕ -, δήλωσαν χαμηλότερη επίδοση και περισσότερες δυσκολίες συμπεριφοράς.Η ταυτόχρονη διερεύνηση των διαστάσεων του δεσμού (Γ, ΣΦ, Κ) και του ΨΚΣΤ (λαμβανομένων υπόψη των κοινωνικο-δημογραφικών χαρακτηριστικών και της επίδοσης), ως προβλεπτικών παραγόντων των δυσκολιών συμπεριφοράς (εσωτερικευμένες, εξωτερικευμένες), έδειξε ως ισχυρότερους προβλεπτικούς παράγοντες την αποξένωση από τους γονείς, το φύλο και την επίδοση, αλλά και - σε μικρότερο βαθμό - τις περισσότερες διαστάσεις του δεσμού (Γ, ΣΦ, Κ) και του ΨΚΣΤ. Η αντίστοιχη διερεύνηση των διαστάσεων των ΔΣ (εσωτερικευμένες, εξωτερικευμένες), του δεσμού (Γ, ΣΦ, Κ) και του ΨΚΣΤ (λαμβανομένων υπόψη των κοινωνικο-δημογραφικών χαρακτηριστικών), ως προβλεπτικών παραγόντων της επίδοσης έδειξε ως ισχυρότερους προβλεπτικούς παράγοντες το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, αλλά και - σε μικρότερο βαθμό - τις εξωτερικευμένες ΔΣ, το φύλο, καθώς και ορισμένες διαστάσεις του ΨΚΣΤ. Κατά τη διαδικασία, διερευνήθηκε και ο ρόλος των αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στις ανεξάρτητες μεταβλητές, στη σχολική προσαρμογή, αλλά η συνεισφορά των αλληλεπιδράσεων αυτών στην ερμηνεία των ΔΣ (εσωτερικευμένες, εξωτερικευμένες) και της επίδοσης, ήταν πολύ μικρή και για το λόγο αυτό δε διερευνήθηκε περαιτέρω.H εξέταση του ψυχολογικού κλίματος ως μεσολαβητικού παράγοντα της επίδρασης του αντιληπτού δεσμού στις δυσκολίες συμπεριφοράς και στην επίδοση - με το Μοντέλο Δομικών Εξισώσεων -, έδειξε τις διαστάσεις που μετρούν τις θετικές πλευρές του ψυχολογικού κλίματος (εμπλοκή, συνεκτικότητα, στήριξη), να μεσολαβούν τη σχέση της αντιληπτής εμπιστοσύνης - επικοινωνίας (με γονείς και καθηγητή) στην επίδοση, αυξάνοντας σημαντικά τη θετική της επίδραση. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ψυχολογικό κλίμα της σχολικής τάξης, φάνηκε να μεσολαβεί ελάχιστα έως καθόλου τη θετική επίδραση της αντιληπτής αποξένωσης (με όλες τις φιγούρες δεσμού), στις δυσκολίες συμπεριφοράς.Τα ευρήματα μπορούν να συμβάλουν στη γνώση για το σχεδιασμό προγραμμάτων σπουδών και επιμόρφωσης για τους καθηγητές και τους γονείς, με σκοπό την ανάπτυξη των στενών συναισθηματικών και κοινωνικών σχέσεων των εφήβων μαθητών στο οικογενειακό, φιλικό και σχολικό τους περιβάλλον, με στόχο την καλή σχολική προσαρμογή τους.