Διαχείριση σχολικής τάξης: διερεύνηση των συνθηκών που είναι δυνατόν να επηρεάσουν τις εκτελεστικές λειτουργίες των παιδιών σχολικής ηλικίας

Abstract

The classroom management refers to the way the teacher arranges the various and complex relationships and situations that occur during the educational process. The type and the intensity of relationships and situations, experienced by students in a classroom shape the classrooms’ emotional climate. As emotions and executive functions are related to academic performance, this doctoral thesis investigates how the emotional situations, experiences in the classroom as a result of the student-teacher interaction, influence the executive functions of students. The experimental design of this research included four experimental conditions. These conditions test whether the emotions students experience as a result of the teacher’s actions during the class management, impact on students’ executive functions, and especially in their inhibitory control measured with anti-saccade task. Ninety students of three age groups, 8-, 10- and 12-years-old participated in each experimental condition. Results showed that in class management, teacher generate the expected emotions for each experimental condition on her/his students. The mixed design repeated measures ANOVA showed that the experienced emotions resulted in fluctuations on inhibitory control. Students of all age groups were found to be less efficient in the accuracy on anti-saccade task after experienced frustration, but more efficient after experienced challenge and pride, while boredom did not significantly change the students’ efficiency on the task accuracy.The findings of this study contribute to the field of the classroom management by highlighting that the teachers’ instructional interventions in the classroom generate of different valence emotions, whose their regulation in the specific class context has an impact on executive functions. Bearing in mind that executive functions affect many aspects of school achievement, we assert that teachers’ class management could affect students’ academic achievement through the generated emotions.

Η διαχείριση σχολικής τάξης αναφέρεται στον τρόπο διευθέτησης από το δάσκαλο των ποικίλων και πολύπλοκων σχέσεων και καταστάσεων, που δημιουργούνται κατά την εξέλιξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το είδος και η ένταση των σχέσεων και των καταστάσεων που βιώνονται από τα μέλη της σχολικής τάξης πιθανόν διαμορφώνουν το συναισθηματικό της κλίμα. Καθώς, τα συναισθήματα και οι εκτελεστικές λειτουργίες συνδέονται με την ακαδημαϊκή επίδοση, η παρούσα διατριβή διερευνά πώς οι συναισθηματικές καταστάσεις που δημιουργούνται στη σχολική τάξη από την αλληλεπίδραση δασκάλου - μαθητή επιδρούν στις εκτελεστικές λειτουργίες του μαθητή.Το πειραματικό σχέδιο της παρούσας έρευνας περιλαμβάνει τέσσερις πειραματικές συνθήκες. Οι συνθήκες αυτές ελέγχουν εάν τα συναισθήματα, τα οποία βιώνουν οι μαθητές από διάφορες ενέργειες του δασκάλου, επιδρούν στις εκτελεστικές λειτουργίες των μαθητών και ιδιαίτερα στον ανασταλτικό τους έλεγχο. Σε κάθε πειραματική συνθήκη συμμετείχαν 90 μαθητές από τρεις ηλικιακές ομάδες 8-, 10- και 12- χρόνων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι κατά τη διαχείριση της σχολικής τάξης ο δάσκαλος δημιούργησε στους μαθητές του τα αναμενόμενα συναισθήματα για κάθε πειραματική συνθήκη. Η μικτού τύπου ανάλυση διακύμανσης με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις έδειξε ότι τα συναισθήματα που βιώθηκαν από τους μαθητές είχαν ως αποτέλεσμα τη διακύμανση της επίδοσης του ανασταλτικού τους ελέγχου. Οι μαθητές όλων των ηλικιακών ομάδων εμφάνισαν μικρότερη απόδοση στην ακρίβεια εκτέλεσης του έργου anti-saccade μετά τη βίωση ματαίωσης. Μετά όμως τη βίωση πρόκλησης και υπερηφάνειας υπήρξε βελτίωση στην απόδοση του ανασταλτικού ελέγχου των μαθητών, ενώ όταν βίωσαν πλήξη δεν εμφανίστηκε σημαντική μεταβολή στην ακρίβεια απόκρισής τους στο έργο αναστολής. Τα ευρήματα της παρούσας διατριβής συνεισφέρουν στο επιστημονικό πεδίο διαχείριση σχολικής τάξης συμβάλλοντας στην κατανόηση πώς οι διδακτικές παρεμβάσεις του δασκάλου στη σχολική τάξη δημιουργούν συναισθήματα με διαφορετικό πρόσημο που η διαχείρισή τους στο πλαίσιο της τάξης έχει αντίκτυπο στις εκτελεστικές λειτουργίες των μαθητών. Δεδομένου ότι οι εκτελεστικές λειτουργίες επηρεάζουν πολλές πλευρές της σχολικής επίδοσης, υποστηρίζουμε ότι η διαχείριση σχολικής τάξης από το δάσκαλο μπορεί να επηρεάσει την ακαδημαϊκή επίτευξη των μαθητών μέσω της διαμεσολάβησης των συναισθημάτων που παράγονται σε αυτό το πλαίσιο.