Οι αταξίες των μαθητών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (1836 - 1950): κοινωνιολογικές και παιδαγωγικές διαστάσεις

Abstract

This research studies student punishment-related decisions of secondary education teachers’ committees, from the foundation of the modern Greek educational system (1836) to the end of the civil war (1949), with the main aim of investigating the mechanisms of observance of discipline, regulation of behaviour and instillation of principles to secondary education students, and connecting mischiefs to their historical, social and political context. The method of content analysis was applied to the study of these specific texts. The sample encompasses 23,700 cases of students punished, from 110 lower secondary schools of Greece. Research findings prove that school would educate mainly through prohibition and punishment. In practice, “inappropriate» student behaviour was used as a means of reducing education duration and, consequently, as a means of exclusion from secondary education. This research also proves that the disciplinary system of Greek schools, during the period examined, fosters social inequality between urban and semi-urban areas. Furthermore, it shows that the exercise of violence on the part of the school aggravates or provokes deviant behaviour in students, and that, at the same time, whatever happens in the wider social and political environment, including the peculiarities of different geographical areas, is reflected in the school environment.

Στην έρευνα μελετώνται οι αποφάσεις των συλλόγων των καθηγητών της μέσης εκπαίδευσης που αφορούν σε τιμωρίες μαθητών, από τη θεμελίωση του νεοελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος (1836) έως το τέλος του εμφυλίου (1949), με βασικό σκοπό να ερευνηθούν οι μηχανισμοί τήρησης της πειθαρχίας, ρύθμισης της συμπεριφοράς, ενστάλαξης αξιών στους νέους στο δευτεροβάθμιο σχολείο καθώς και η σύνδεση των αταξιών με το ιστορικό και το κοινωνικοπολιτικό τους πλαίσιο. Για τη μελέτη των συγκεκριμένων κειμένων εφαρμόστηκε η μέθοδος της ανάλυσης περιεχομένου. Το δείγμα περιλαμβάνει 23.700 περιπτώσεις τιμωρημένων μαθητών από 110 γυμνάσια της χώρας. Τα ευρήματα της έρευνας αποδεικνύουν ότι το σχολείο διαπαιδαγωγούσε κυρίως μέσω των απαγορεύσεων και των ποινών. Στην πράξη, η «μη προσήκουσα» συμπεριφορά των μαθητών χρησιμοποιήθηκε ως μέσο μείωσης του εκπαιδευτικού χρόνου και συνεπώς ως μέσο αποκλεισμού από τη μέση εκπαίδευση. Η έρευνα επίσης αποδεικνύει ότι το πειθαρχικό σύστημα του ελληνικού σχολείου κατά την εξεταζόμενη περίοδο ενισχύει την κοινωνική ανισότητα μεταξύ αστικών - ημιαστικών περιοχών. Επίσης, ότι η άσκηση βίας από μεριάς του σχολείου επιτείνει ή δημιουργεί αποκλίνουσες μαθητικές συμπεριφορές, ενώ ταυτόχρονα όλα όσα συμβαίνουν στο ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον καθώς και οι ιδιομορφίες των διαφόρων γεωγραφικών περιοχών αντανακλώνται στο εσωτερικό του σχολείου.