Εκπαίδευση εκπαιδευτικών: εμπειρική διερεύνηση των απόψεων των φοιτητών/τριων για το πρόγραμμα της πρακτικής άσκησης του Π.Τ.Δ.Ε. πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

Abstract

Teaching Practice is an essential and integral part of preservice teacher training. In this study, we investigated its role in guiding and supporting student work, and whether or not it contributed to their successful completion of a teacher education program. The role of Teaching Practice in linking theoretical studies with educational – practical application and its contribution to an integrated initial teacher education is considered crucial. The aim of this study was to evaluate the effectiveness of the Teaching Practice Program at the Department of Primary Education of the University of Western Macedonia, based on the views of the participating teacher candidates. We sought to determine whether the general and individual objectives of the program were achieved, to identify any weaknesses or practical and organizational issues and to try to interpret them. The sample was stable during the research and consisted of the students who participated in the Teaching Practice and completed all three phases of the program, from its beginning in the third semester until its completion in the eighth semester (130 students), as they were the most competent to evaluate the program as they were directly involved in it. Three different semi-structured questionnaires were used for data collection, one after the completion of each phase, which included closed-ended questions with a five-point Likert scale, while open-ended questions were also included. In addition, interviews were conducted with 11 students after the completion of the third phase of the program. The research data showed that a connection between pedagogical theory and practical application in the classroom was achieved to a satisfactory degree. The preservice teachers recognized the importance of reflecting on the educational process during the final stage of their teaching practice, when they are required to teach on a daily basis. The most important problems and difficulties of the students are found in the teaching of Science and Mathematics.Based on the study’s results we notice that the majority of the teacher candidates of the Department of Primary Education of the University of Western Macedonia seem to understand the usefulness of the teaching practice program which supports them adequately in their preparation for the teaching work and contributes greatly to the successful completion of their Teacher Education Program and their preparation for the teaching profession. In fact, compared to previous related research, we find that the evolution of the Teacher Training Program has shown improvement and is perceived more positively by preservice teachers. However, there are still several aspects that require further change and improvement in order to provide preservice teachers with the best and most comprehensive training possible.

Η Πρακτική Άσκηση αποτελεί ουσιαστικό και αναπόσπαστο μέρος της εκπαίδευσης των υποψήφιων εκπαιδευτικών στα Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Ο ρόλος της στη σύνδεση των θεωρητικών σπουδών με την εκπαιδευτική – διδακτική πράξη και η συμβολή της για μια ολοκληρωμένη αρχική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών θεωρούνται καθοριστικής σημασίας. Σκοπός της παρούσας έρευνας αποτέλεσε η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του Προγράμματος Πρακτικής Άσκησης στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, με βάση τις απόψεις των υποψήφιων εκπαιδευτικών που συμμετείχαν σε αυτό. Επιδιώξαμε να διαπιστώσουμε εάν επιτυγχάνονται οι γενικοί αλλά και οι επιμέρους στόχοι του προγράμματος, να εντοπίσουμε τυχόν αδυναμίες ή πρακτικά και οργανωτικά ζητήματα και να προσπαθήσουμε να τα ερμηνεύσουμε. Το δείγμα ήταν σταθερό κατά τη διάρκεια της έρευνας και το αποτέλεσαν οι φοιτητές/τριες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα της Πρακτικής Άσκησης και ολοκλήρωσαν και τις τρεις φάσεις του, από το ξεκίνημά του στο τρίτο εξάμηνο μέχρι την ολοκλήρωσή του στο όγδοο εξάμηνο σπουδών (130 φοιτητές/τριες) καθώς ως άμεσα εμπλεκόμενοι ήταν οι πλέον αρμόδιοι ώστε να αποτιμήσουν το εν λόγω Πρόγραμμα. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν τρία ξεχωριστά ημιδομημένα ερωτηματολόγια, ένα μετά την ολοκλήρωση κάθε φάσης, τα οποία περιλάμβαναν ερωτήσεις κλειστού τύπου με κλίμακα ιεράρχησης Likert (πεντάβαθμη), ενώ συμπεριελήφθησαν και ερωτήσεις ανοιχτού τύπου. Επίσης, πραγματοποιήθηκαν και συνεντεύξεις με 11 φοιτητές μετά την ολοκλήρωση και της τρίτης φάσης του Προγράμματος. Τα ερευνητικά δεδομένα έδειξαν ότι η σύνδεση των παιδαγωγικών θεωριών με τη πρακτική τους εφαρμογή στην τάξη επιτυγχάνεται σε ικανοποιητικό βαθμό, ενώ η σημασία του αναστοχασμού της εκπαιδευτικής διαδικασίας γίνεται αντιληπτή από τους υποψήφιους εκπαιδευτικούς στο τελευταίο στάδιο της Πρακτικής τους Άσκησης, όταν και πραγματοποιούν συνεχόμενες και καθημερινές διδασκαλίες. Τα πιο σημαντικά προβλήματα και οι δυσκολίες των φοιτητών/τριών εντοπίζονται στη διδασκαλία των μαθημάτων των Φυσικών Επιστημών και των Μαθηματικών. Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας διαπιστώθηκε επίσης ότι οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί του Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, στην πλειονότητά τους δείχνουν να αντιλαμβάνονται τη χρησιμότητα του Προγράμματος της Πρακτικής Άσκησης, το οποίο τους υποστηρίζει επαρκώς στην προετοιμασία τους για το διδακτικό έργο και συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην επιτυχή ολοκλήρωση του Προγράμματος της Αρχικής τους Εκπαίδευσης και της προετοιμασίας τους για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού. Σε σύγκριση με προγενέστερες αντίστοιχες έρευνες, διαπιστώθηκε ότι το αναθεωρημένο Πρόγραμμα Σπουδών του Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και ειδικότερα το πρόγραμμα της Πρακτικής Άσκησης έχει θετικότερη αποδοχή από τους/τις φοιτητές/τριες, χωρίς όμως να λείπουν τα σημεία εκείνα που χρήζουν αλλαγών και περαιτέρω βελτιωτικών παρεμβάσεων με σκοπό την καλύτερη και πληρέστερη κατάρτισή τους ως αυριανών εκπαιδευτικών.