Διερεύνηση της λειτουργίας και των υπηρεσιών προς τους φοιτητές από τις δομές υποστήριξης διδασκαλίας και μάθησης στο ελληνικό πανεπιστήμιο: μελέτη περίπτωσης στο πανεπιστήμιο Πατρών

Abstract

The purpose of this dissertation is to examine the operation of Centers for Teaching and Learning (CTL) within Greek academic institutions, the focus being on the services they can provide to their students. The main objectives are the study, presentation, codification, and critical analysis of the most prominent academic structures supporting teaching and learning on an international level, the correlation of these structures with modern educational theories, the description of their role within Greek academic institutions, the investigation of students' support needs from such structures, the exploration of the extent to which those needs are addressed by a MOOC-type model seminar offered by the CTL of the University of Patras and the assessment of the impact of such a structure on students. Initially, the dissertation was based on an investigation, study, critical analysis, and commentary on the CTLs of leading universities around the world. Simultaneously, relevant literature was reviewed to highlight indicative needs for student support. In the next phase, a questionnaire was administered, and semi-structured interviews were conducted within focus groups to investigate the support needs of students at the University of Patras. Based on the needs assessment, the review of international literature and data from various CTLs, an asynchronous MOOC-type online seminar was developed and offered to students at the University of Patras, covering the following topics: 1. University culture, 2. Time management, 3. Learning motivation, 4. Effective study techniques, 5. Exam preparation, 6. The importance of sleep and relaxation and 7. Academic behavior and integrity. After successful participation by 548 students, their forum posts, learning analytics from the online platform and responses to a feedback questionnaire were analyzed. Both qualitative (content analysis of the posts) and quantitative approaches (analysis of learning analytics and questionnaire responses) were employed. Data analysis revealed that the seminar topics aligned with the most common, significant and popular issues identified in the needs assessment. The content effectively addressed students' support needs and largely met their expectations. Participants reported satisfaction with the content and organization of the seminar, the clarity of expectations, its structure and format, the study materials and the requirements of the activities/assignments. They also felt that what they learned would significantly assist them in their academic journey, as they gained both theoretical insights and effective study strategies, which helped boost their confidence. In conclusion, based on the level of student satisfaction as reflected in the analysis of the various aspects, the online seminar —which was a central component of this dissertation— appears to have been justified in its implementation and successful in fulfilling its intended design and purpose. This finding, combined with the identified student support needs, suggests that such initiatives by a teaching and learning support structure, like CTL, can have a positive impact on the respective academic institution.

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η μελέτη της λειτουργίας των Κέντρων Υποστήριξης της Διδασκαλίας και της Μάθησης (ΚΕ.ΔΙ.ΜΑ. - CTL) στο πλαίσιο λειτουργίας των ελληνικών ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, με έμφαση στις υπηρεσίες που μπορούν να προσφέρουν στους φοιτητές τους. Κύριοι στόχοι της είναι η μελέτη, παρουσίαση, κωδικοποίηση και κριτική ανάλυση των κυριότερων ακαδημαϊκών δομών υποστήριξης της διδασκαλίας και της μάθησης σε διεθνές επίπεδο, η συσχέτιση των δομών αυτών με σύγχρονες εκπαιδευτικές θεωρίες, η περιγραφή του ρόλου αυτών των δομών στα ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, η διερεύνηση των αναγκών υποστήριξης των φοιτητών από αυτές τις δομές, η διερεύνηση του βαθμού κάλυψης των αναγκών υποστήριξης των φοιτητών από ένα πρότυπο σεμινάριο τύπου MOOC, το οποίο προσφέρθηκε από την αντίστοιχη δομή υποστήριξης του Πανεπιστημίου Πατρών και η διερεύνηση του αντικτύπου που έχει η λειτουργία μιας τέτοιας δομής στους φοιτητές. Η εργασία αρχικά στηρίχθηκε στη διερεύνηση, τη μελέτη, την κριτική ανάλυση και τον κριτικό σχολιασμό των δομών υποστήριξης της διδασκαλίας και της μάθησης (CTL) διακεκριμένων Πανεπιστημίων ανά τον κόσμο. Παράλληλα μελετήθηκε η σχετική βιβλιογραφία, ώστε να αναδειχθούν ενδεικτικές ανάγκες υποστήριξης φοιτητών. Στο επόμενο στάδιο χορηγήθηκε ερωτηματολόγιο και διεξήχθησαν ημι-δομημένες συνεντεύξεις στο πλαίσιο ομάδων εστίασης, για να διερευνηθούν οι ανάγκες υποστήριξης φοιτητών του Πανεπιστημίου Πατρών. Με βάση τη διερεύνηση αναγκών, την ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας και δεδομένων από Κέντρα Υποστήριξης της Διδασκαλίας και Μάθησης (CTL), δημιουργήθηκε ηλεκτρονικό σεμινάριο ασύγχρονης μορφής τύπου MOOC, το οποίο προσφέρθηκε σε φοιτητές του Πανεπιστημίου Πατρών καλύπτοντας τις εξής θεματικές: 1. Πανεπιστημιακή κουλτούρα, 2. Διαχείριση του χρόνου, 3. Κίνητρα μάθησης, 4. Αποτελεσματική μελέτη, 5. Προετοιμασία για τις εξετάσεις, 6. Σημασία του ύπνου και των στιγμών χαλάρωσης και 7. Ακαδημαϊκή συμπεριφορά και ακεραιότητα.Μετά την επιτυχή παρακολούθηση του σεμιναρίου από 548 φοιτητές, αναλύθηκαν οι αναρτήσεις τους στις ομάδες συζητήσεων (forum), τα δεδομένα καταγραφής δραστηριοτήτων (learning analytics) της ηλεκτρονικής πλατφόρμας και οι απαντήσεις τους στο ερωτηματολόγιο αναγροφοδότησης. Αξιοποιήθηκε τόσο ποιοτική (ανάλυση περιεχομένου των αναρτήσεων) όσο και ποσοτική προσέγγιση (ανάλυση των δεδομένων καταγραφής δραστηριοτήτων και των απαντήσεων στο ερωτηματολόγιο). Από την ανάλυση των δεδομένων προκύπτει ότι η θεματολογία του σεμιναρίου περιστράφηκε γύρω από τα συνηθέστερα, σημαντικότερα και πιο δημοφιλή θέματα που προέκυψαν από τη διερεύνηση αναγκών. Το περιεχόμενό του κάλυψε σε ικανοποιητικό βαθμό τις ανάγκες υποστήριξης των φοιτητών. Επίσης φαίνεται να ανταποκρίθηκε σε μεγάλο βαθμό στις προσδοκίες και τις ανάγκες τους. Πιο συγκεκριμένα οι συμμετέχοντες δήλωσαν ικανοποιημένοι από το περιεχόμενο και την οργάνωσή του, τη σαφήνεια των απαιτήσεων, τη δομή, τη μορφή, το υλικό μελέτης και τις απαιτήσεις των δραστηριοτήτων/εργασιών. Παράλληλα αισθάνθηκαν πως όσα έμαθαν θα τους βοηθήσουν σημαντικά στην καθημερινή ακαδημαϊκή τους πορεία και γενικότερα στις σπουδές τους, αφού γνώρισαν τόσο θεωρητικά στοιχεία όσο και αποτελεσματικούς τρόπους και τεχνικές μελέτης, με αποτέλεσμα την ενίσχυση της αυτοπεποίθησής τους. Εν κατακλείδι, με βάση τον βαθμό ικανοποίησης των φοιτητών, όπως αποτυπώθηκε στην ανάλυση των επιμέρους θεμάτων, το ηλεκτρονικό σεμινάριο, που αποτέλεσε κεντρικό σημείο της παρούσας διατριβής, φαίνεται πως σε μεγάλο βαθμό δικαιολόγησε την υλοποίησή του και ικανοποίησε τον σκοπό σχεδιασμού και της υλοποίησής του. Αυτή η διαπίστωση σε συνδυασμό με τις ανάγκες υποστήριξης των φοιτητών οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τέτοιες υλοποιήσεις από μια δομή υποστήριξης της διδασκαλίας και της μάθησης, όπως είναι τα ΚΕ.ΔΙ.ΜΑ. (CTL), μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο για το αντίστοιχο ακαδημαϊκό ίδρυμα.