The utilization of ICT tools in Greek and Russian universities

Abstract

This doctoral thesis explores the multifaceted landscape of information and communication technologies (ICT) in university education, offering a comprehensive examination of foundational concepts. The research encompasses the definition of ICT, its role in education, and the intricacies of ICT tools. A thorough review of modern education frameworks, including the comparative analysis of educational systems in Greece and Russia, provides the background for an in-depth analysis. The study scrutinizes prevalent approaches to integrating ICT into the learning process via exploring interactions, learning theories, distance learning, collaborative strategies, and gamification of education. In the Results section, the thesis carries out a cross-cultural comparison focusing on the digital competences of professors in Greece and Russia, as well as the perception by the students from the two countries of distance learning and use of ICT tools in educational process. The findings reveal challenges faced by professors, as well as students, with a noteworthy distinction in the proficiency of handling gaming tools. Subsequently, a case study involving students reflects different levels of preparedness for different ICTs, highlighting the specific challenges faced by Greek students, particularly in the field of gaming applications. The next study centers around the evaluation of the Classcraft game among Greek students addressing a notable gap identified in Greece in both professors and students. The experiment showed that Classcraft intensified student engagement and improved learning outcomes. The positive feedback received from the interviews and practical tasks highlights the potential of educational games to enhance the learning experience. In conclusion, the doctoral thesis puts forward a promising educational proposal. The initiative advocates for the integration of educational games into the curricula of Greek universities, aiming to improve the overall learning experience. This proposal emerges as a strategic response to the identified challenges and stands as a testament to the evolving landscape of digital learning.

Εισαγωγή. Η μελέτη της χρήσης εργαλείων ΤΠΕ στην εκπαίδευση είναι σημαντική για πολλούς λόγους. Πρωτίστως, συμβάλλει στη παροχή πληροφοριών για την εκπαιδευτική διαδικασία. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι ΤΠΕ χρησιμοποιούνται σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα με διαφορετικά πολιτιστικά πλαίσια, επιτρέπει τον εντοπισμό βέλτιστων πρακτικών και αποτελεσματικών στρατηγικών. Η ανταλλαγή πρακτικών και εμπειριών για τη χρήση των ΤΠΕ μεταξύ διαφορετικών χωρών και πολιτισμών διευκολύνει την επικοινωνία και προάγει την ενίσχυση των συνεργασιών. Η διαπολιτισμική έρευνα σχετικά με τις ΤΠΕ στην εκπαίδευση βοηθά στη διαμόρφωση μιας παγκόσμιας εκπαιδευτικής προοπτικής, επιτρέποντας τον εντοπισμό κοινών τάσεων αλλά και την μείωση των ανισοτήτων στη χρήση της εκπαιδευτικής τεχνολογίας παγκοσμίως. Αυτό ενισχύει την κατανόηση της εφαρμογής των ίδιων των τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά παράλληλα βοηθά στην ανάπτυξη των πλέον αποτελεσματικών και πολιτισμικά προσαρμοσμένων μεθοδολογιών διδασκαλίας. Σκοπός της διδακτορικής διατριβής: Η διδακτορική διατριβή έχει ως στόχο να διερευνήσει την αξιοποίηση των εργαλείων ΤΠΕ στο πλαίσιο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με έμφαση στη χρήση τους από καθηγητές και φοιτητές από την Ελλάδα και τη Ρωσία. Η διδακτορική διατριβή οργανώνεται ως εξής: -Εισαγωγή -Σκοπός και στόχοι της διδακτορικής διατριβής -Βιβλιογραφίας -Υλικά και μέθοδοι -Συγκριτική επισκόπηση των συμμετεχόντων πανεπιστημίων -Αποτελέσματα και συζήτηση -Συμπέρασμα -Προσεχείς ερευνητικές προτάσεις -Αναφορά -Παραρτήματα (8). Κεφάλαιο 1. Βιβλιογραφία. Το Κεφάλαιο 1 της διδακτορικής διατριβής αποτελεί ανασκόπηση της βιβλιογραφίας. Έχει πραγματοποιηθεί μια ολοκληρωμένη επισκόπηση των θεμελιωδών εννοιών, που είναι εξαιρετικής σημασίας για την κατανόηση και την εξερεύνηση της διδακτορικής διατριβής. Η αποσαφήνιση θεμελιωδών όρων, όπως ο ορισμός των ΤΠΕ, ο ρόλος τους στην εκπαίδευση και τα διάφορα εργαλεία που συνδέονται με αυτήν, θέτει τις βάσεις για μεταγενέστερες συζητήσεις στον εκπαιδευτικό χώρο. Επιπλέον, στο κεφάλαιο αυτό γίνεται μια ευρύτερη κατανόηση του σύγχρονου εκπαιδευτικού τοπίου παρουσιάζοντας μια επισκόπηση των διαφορετικών εκπαιδευτικών συστημάτων, εστιάζοντας ιδιαίτερα στο Ελληνικό και Ρωσικό εκπαιδευτικό πλαίσιο. Η ταξινόμηση των εργαλείων ΤΠΕ έχει εξεταστεί διεξοδικά, φανερώνοντας διάφορες προσεγγίσεις που προτείνονται από ερευνητές και εκπαιδευτικά ιδρύματα. Αυτή αποτελεί μια βάση για τα επόμενα κεφάλαια, όπου αυτά τα εργαλεία έχουν εφαρμοστεί σε συγκεκριμένα πλαίσια. Επιπλέον, παρέχονται πληροφορίες σχετικά με κοινές προσεγγίσεις που χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ στο σύγχρονο μαθησιακό περιβάλλον. Οι αναφορές σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις στο πλαίσιο της μαθησιακής διαδικασίας, την εδραίωση των θεωριών ΤΠΕ και μάθησης και την εμφάνιση διδακτικών πρακτικών, όπως η εξ αποστάσεως μάθηση, η συνεργατική μάθηση και η παιχνιδοποίηση, είναι σημαντικές για την κατανόηση του εξελισσόμενου τοπίου της εκπαίδευσης. Τέλος, η βιβλιογραφική ανασκόπηση παρουσίασε την έννοια της ψηφιακής μάθησης, τονίζοντας την αυξανόμενη σημασία των δεξιοτήτων αυτών στο πλαίσιο της σύγχρονης εκπαίδευσης. Κεφάλαιο 2. Υλικά και μέθοδοι. Για αυτή τη διδακτορική διατριβή, εφαρμόστηκε η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος σε τέσσερίς διαφορετικές ερευνητικές μελέτες που αναφέρονται σε ξεχωριστά εσωτερικά κεφάλαια. Ο ερευνητικός σχεδιασμός αυτός περιλαμβάνει τέσσερις ξεχωριστές μεθόδους για τις μελέτες που έχουν αναληφθεί. Λόγω της σημαντικής ανισότητας μεταξύ των πληθυσμών των δύο χωρών, επιλέχτηκε να επικεντρωθεί η έρευνα σε ξεχωριστές διακριτές μελέτες αξιοποίησης των ΤΠΕ σε ελληνικά και ρωσικά πανεπιστήμια. Ειδικότερα: 1. Σύγκριση μεταξύ χωρών: αυτό-αξιολόγηση της χρήσης των ψηφιακών μέσων εκ μέρους των καθηγητών σε ελληνικά και ρωσικά πανεπιστήμια 2. Εξέταση χρήσης ΤΠΕ σε ελληνικό πανεπιστήμιο: μελέτη περίπτωσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων 3. Σύγκριση μεταξύ χωρών: εξ αποστάσεως εκπαίδευση και αξιοποίηση εργαλείων ΤΠΕ από φοιτητές ελληνικών και ρωσικών πανεπιστημίων 4. Διερεύνηση του αντίκτυπου της ενσωμάτωσης ενός ψηφιακού παιγνιδιού και ειδικότερα του Classcraft στην εμπλοκή των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία και στα μαθησιακά αποτελέσματα: μια πειραματική μελέτη που περιλαμβάνει υποψήφιους εκπαιδευτικούς. Κεφάλαιο 3. Αποτελέσματα. Στο κεφάλαιο των αποτελεσμάτων της διδακτορικής διατριβής, πραγματοποιήθηκε μια ολοκληρωμένη παρουσίαση των αποτελεσμάτων, αναφορικά με το περίπλοκο τοπίο των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν σχετικά με τις ψηφιακές ικανότητες μεταξύ καθηγητών και φοιτητών στο πλαίσιο της Ελλάδας και της Ρωσίας. Τα ευρήματα παρουσίασαν μέρος των προκλήσεων και των δυνατοτήτων που σχετίζονται με την ενσωμάτωση των εργαλείων ΤΠΕ σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Η διαπολιτισμική ανάλυση που ακολούθησε, παρουσίασε τις κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι καθηγητές τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Ρωσία, όταν ασχολούνται με εργαλεία ΤΠΕ. Ιδιαίτερα, οι Έλληνες καθηγητές ανέφεραν δυσκολίες στην αξιοποίηση των εκπαιδευτικών παιχνιδιών, σε αντίθεση με τους Ρώσους συναδέλφους τους, οι οποίοι ανέφεραν επάρκεια στη μάθηση με βάση το παιχνίδι. Διερευνήθηκαν επίσης οι προτιμήσεις των φοιτητών και των δύο χωρών σχετικά με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και την αξιοποίηση των εργαλείων ΤΠΕ. Αν και ορισμένοι φοιτητές εξέφρασαν αρνητική στάση απέναντι στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι οι φοιτητές συμμετείχαν ενεργά στην μαθησιακή διαδικασία ως χρήστες υπολογιστών και εργαλείων ΤΠΕ. Μερικοί φοιτητές είχαν επάρκεια με συγκεκριμένα ΤΠΕ, ενώ άλλοι γνώριζαν εκπαιδευτικά παιχνίδια που είναι περισσότερο δημοφιλή μεταξύ των εκπαιδευτικών. Η τέταρτη μελέτη βασίστηκε σε μια πειραματική μελέτη με το παιχνίδι Classcraft μεταξύ ομάδων Ελλήνων μαθητών. Τα αποτελέσματα έδειξαν οτι όσο περισσότερο χρησιμοποιούσαν το ψηφιακό παιχνίδι και εξοικιώνονταν οι φοιτητές με αυτό, τόσο αυξάνονταν και η ικανοποίησή τους ως προς τη χρήση του. Ένα γενικό συμπέρασμα που προέκυψε από την διατριβή αυτή, δείχνει ότι η ενσωμάτωση των ΤΠΕ και των εκπαιδευτικών παιχνιδιών στον ακαδημαϊκό χώρο των ελληνικών και κατ’ επέκταση και των ρωσικών πανεπιστημίων, θα συμβάλει σε καινοτόμες παιδαγωγικές προσεγγίσεις και δυνατότητες για εκπαιδευτικές συνεργασίες μεταξύ των χωρών παραβλέποντας τις διαπολιτισμικές διαφορές. Κεφάλαιο 4. Προσεχείς Ερευνητικές Προτάσεις. Στο κεφάλαιο αυτό προτάθηκαν μελλοντικές ερευνητικές προεκτάσεις όπως: 1. Διαχρονική μελέτη χρήσης εκπαιδευτικών παιχνιδιών για διδασκαλία εφαρμοσμένων μαθηματικών 2. Διαπολιτισμική ανάλυση χρήσης ΤΠΕ πέρα από την Ελλάδα και τη Ρωσία 3. Συγκριτική ανάλυση χρήσης ΤΠΕ σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Αυτές οι μελλοντικές ερευνητικές προτάσεις στοχεύουν να αξιοποιήσουν τα θεμέλια που θέτει η παρούσα διατριβή, προσφέροντας ευκαιρίες για διερεύνηση στο εξελισσόμενο τοπίο της ψηφιακής εκπαίδευσης.