Η ενδοπολιτισμική και η διαπολιτισμική ικανότητα στην ελληνική δημόσια διοίκηση: η σχέση και η σημασία τους στην επικοινωνία

Abstract

Through this doctoral thesis, an attempt is made to investigate the level of intracultural competence - identified with intercultural competence (IC/ICC) - of those serving in the Greek Public Administration and its impact on intracultural communication. The research interest focuses on the components of intercultural communication competence (cognitive, emotional, social) and on multicultural experience and intercultural training as influencing factors on the behaviors exhibited by employees in the GPA. The notions that are explored in the context of this research are: interculturality, multiculturalism, intraculturality, intercultural communication, intercultural management, behavioral public administration. Intracultural competence will be studied as identified with intercultural (communication) competence (ICC) – as well as intercultural and intracultural communication- meaning that the human resources of the Greek Public Administration constitute a form of subculture within the broader culture. According to this approach, interculturality is present in every interaction. Beyond the formulated definitions, development models, measurement tools of ICC and the specific conceptual framework are presented. What follows is the methodological approach and the analysis of qualitative and quantitative data, and the relevant conclusions are drawn. A mixed method with convergent parallel design was chosen, with triangulation of data collection through convenience sampling and comparison of results from questionnaires, semi-structured interviews, and focus group. The processing of quantitative data was done with SPSS software, while qualitative data were processed with NVivo software. The study based on the sample used confirmed the deficient intracultural communication of those serving in the Greek Public Administration, but also that it is significantly influenced by the ICC/IC of public servants, which is found to be above average and ranging from low to moderate levels based on quantitative and qualitative analysis, respectively. Both multicultural experience and intercultural training significantly affect the level of ICC and intercultural communication. Based on the conclusions, changes are proposed in the staff code. Continuous training and professional development through Training Institute seminars (National Center for Public Administration and Local Government) are suggested to improve ICC and smooth intercultural communication.

Μέσα από την παρούσα διδακτορική διατριβή επιχειρείται να διερευνηθεί το επίπεδο της ενδοπολιτισμικής ικανότητας (ΕΙ) - ταυτιζόμενης με την διαπολιτισμική ικανότητα (ΔΙ)- των υπηρετούντων στην Ελληνική Δημόσια Διοίκηση (ΕΔΔ) και η επίδρασή της στην ενδοπολιτισμική επικοινωνία (ΕΕ). Το ερευνητικό ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις συνιστώσες της διαπολιτισμικής επικοινωνιακής ικανότητας (ΔΕΙ) (γνωστικές, συναισθηματικές, κοινωνικές) και στην πολυπολιτισμική εμπειρία και διαπολιτισμική κατάρτιση ως παραγόντων επίδρασης στις συμπεριφορές που εκδηλώνουν οι εργαζόμενοι στην ΕΔΔ. Αναλύονται οι έννοιες του πολιτισμού, της κουλτούρας και των υποκουλτούρων, της διαπολιτισμικότητας, της πολυπολιτισμικότητας και ενδοπολιτισμικότητας, της διαπολιτισμικής επικοινωνίας (ΔΕ) και της προσέγγισης του διαπολιτισμικού μάνατζμεντ και της συμπεριφορικής δημόσιας διοίκησης. Η ενδοπολιτισμική ικανότητα (ΕΙ) μελετάται ως ταυτιζόμενη με τη διαπολιτισμική (επικοινωνιακή) ικανότητα (ΔΕΙ/ΔΙ) -όπως και η διαπολιτισμική και η ενδοπολιτισμική επικοινωνία (ΔΕ, ΕΕ)- υπό την έννοια ότι το ανθρώπινο δυναμικό της ΕΔΔ συνιστά μια μορφή υποκουλτούρας στο πλαίσιο της ευρύτερης όπου η διαπολιτισμικότητα είναι παρούσα σε κάθε αλληλεπίδραση. Παρουσιάζονται πέρα από τους διατυπωμένους ορισμούς και τα μοντέλα ανάπτυξης και τα εργαλεία μέτρησης της ΔΙ, αλλά και το ειδικότερο εννοιολογικό πλαίσιο. Ακολουθεί η μεθοδολογική προσέγγιση και η ανάλυση των ποιοτικών και ποσοτικών δεδομένων και εξάγονται τα σχετικά συμπεράσματα. Επιλέχθηκε η μικτή μέθοδος με συγκλίνουσα παράλληλη σχεδίαση, με τριγωνοποίηση συλλογής δεδομένων μέσω της δειγματοληψίας ευκολίας, αλλά και σύγκριση αποτελεσμάτων από τα ερωτηματολόγια, τις ημιδομημένες συνεντεύξεις και την ομάδα εστίασης. Η επεξεργασία των ποσοτικών δεδομένων έγινε με το λογισμικό SPSS ενώ των ποιοτικών με το λογισμικό NVivo. Η έρευνα διαπιστώνει ελλειμματική ΕΕ των υπηρετούντων στην ΕΔΔ βάσει του δείγματος που χρησιμοποιήθηκε, αλλά και ότι επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τη ΔΕΙ/ΔΙ των δημοσίων υπαλλήλων, η οποία διαπιστώνεται άνω του μετρίου και από χαμηλού ως μετρίου επιπέδου βάσει της ποσοτικής και ποιοτικής ανάλυσης αντιστοίχως. Η πολυπολιτισμική εμπειρία όσο και η διαπολιτισμική κατάρτιση επιδρούν σημαντικά στο επίπεδο της ΔΕΙ/ΔΙ και κατ’ επέκταση στη ΔΕ/ΕΕ. Κατόπιν των συμπερασμάτων, προτείνονται αλλαγές στον υπαλληλικό κώδικα (ΥΚ) αλλά και συνεχής επιμόρφωση μέσω σεμιναρίων του ΙΝΕΠ (ΕΚΔΔΑ), με στόχο τη βελτίωση της ΔΙ και την εξομάλυνση της ΕΕ.