Συσχέτιση ασυμπτωματικής βακτηριουρίας-βακτηριακής κολπίτιδας και στρεπτοκοκκικού εμβολιασμού με προωρότητα κύησης

Abstract

Group B streptococcus has been identified as one of the commonest causes of sepsis andmeningitis in neonates leading to increased rates in neonatal morbidity and mortality in thedeveloped countries, while being correlated with preterm births. At present, antibiotics areadministered as prevention method to these pregnant women who have been identified ashaving risk factors leading them to developing GBS infection or to those with positive culturesfor GBS. Despite a small decrease in the number of GBS cases over the years due to the preventivemeasures, neonatal GBS infection still remains a leading cause of neonatal morbidity andmortality, especially for the preterm neonates, as observed also after investigation of theexisting GBS data in the maternity unit, of the maternity hospital that the present project was held.This observation was the initial motivation for the present study. Over the last years,scientists around the world are trying to find different ways to prevent GBS infections,ultimately aiming to create an effective vaccine in order to prevent GBS infection. Actually, due tothe recent vaccine development, one of the objectives of this study was the recording of Greekpregnant women’s perceptions about receiving the candidate vaccine as well as to monitor their knowledgeon GBS infection complications. For the above purpose, a statistically evaluated anonymousquestionnaire, was constructed and provided to pregnant women in order to be completed,containing uptodated information on the role of GBS for premature babies and neonatal morbidity and mortality.The research revealed that the information on GBS provided to pregnant women from thehealth care professionals during their prenatal appointments is very poor. Inaddition, significant increase was observed among participating pregnant women on theiracceptance of a potential effective vaccine against GBS infection after having read the information leafletsublining the significance of GBS infection in neonates. Also important was the observation that medical advice andprevious GBS infection to their newborn, play a significant role in pregnant women’s decisionto accept a potential vaccine during their pregnancy. The retrospective searching of thehospital’s records showed that premature births were a significant cause of neonatalmorbidity and mortality, regardless of cause, leading to prematurity. This observation alsoencouraged the present study, in hope that the role of GBS infection would be also revealed.The worldwide evidence of GBS research has showed that pregnant women should beexamined for vaginal and rectal infections due to GBS, during prenatal examinationspreferably between 36 and 38 weeks of pregnancy.

Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Β (Group B streptococcus – GBS) είναι μία από τις κυριότερεςαιτίες νεογνικής νοσηρότητας και θνητότητας, καθώς αποτελεί το συχνότερο αίτιο νεογνικήςσηψαιμίας και μηνιγγίτιδας, ενώ έχει συσχετιστεί και με πρόκληση πρόωρου τοκετού. Ταπρωτόκολλα μαζικού προληπτικού ελέγχου της μόλυνσης που έχουν εφαρμοστεί μέχρισήμερα, συνίστανται στη χορήγηση χημειοπροφύλαξης κατά τον τοκετό σε έγκυες, που θααναγνωριστούν με βάση ορισμένους παράγοντες κινδύνου ή σε εκείνες με παρουσία του GBSμετά από λήψη καλλιεργειών πριν τον τοκετό. Παρά την παρατηρούμενη μείωση τωνκρουσμάτων παγκοσμίως, λόγω των μέτρων πρόληψης, η νεογνική λοίμωξη από GBSπαραμένει σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνητότητας διεθνώς, ιδιαίτερα για τα πρόωρανεογνά, και ήταν ένας εκ των σκοπών διερεύνησης των αρχείων μεγάλου δημόσιουμαιευτηρίου, που προηγήθηκε της δια ερωτηματολογίων έρευνας. Λόγω της σημασίας τηςλοίμωξης από GBS και των δυσκολιών αντιμετώπισής της με την χημειοπροφύλαξη, οιπροσπάθειες των ερευνητών στράφηκαν στην δημιουργία ενός εμβολίου που προσδοκά ναπροσφέρει υψηλή προστασία ενάντια στην λοίμωξη. Με αφορμή την κατά τα τελευταίαχρόνια πειραματική διερεύνηση πιθανών αποτελεσματικών εμβολίων, στόχοι της παρούσηςμελέτης ήταν α) η διευρυμένη μελέτη και παρουσίαση της υφιστάμενης βιβλιογραφίας γιατις επιπτώσεις της ασυμπτωματικής μόλυνσης από GBS, β) η παρουσίαση των υφιστάμενωνγνώσεων για τα πειραματικά εμβόλια κατά της μόλυνσης GBS, γ) η προοπτική διερεύνησητων αρχείων κρατικού μαιευτηρίου για θετικότητα στους GBS και τα ποσοστά προωρότηταςτης τελευταίας επταετίας, δ) η διερεύνηση της γνώσης των εγκύων στην Ελλάδα για τιςεπιπτώσεις της μόλυνσης από GBS και ε) η διερεύνηση της αποδεκτικότητας των εγκύωνστην Ελλάδα του στρεπτοκοκκικού εμβολιασμού και της αντίληψής τους εν γένει για τονεμβολιασμό κατά την κυοφορία. Οι σκοποί δ & ε πραγματοποιήθηκαν με τη χρήσηστατιστικά κατάλληλα διαμορφωμένου ερωτηματολογίου προς εγκύους στην Ελλάδα, τοοποίο συμπληρώθηκε ανώνυμα. Η διερεύνηση της βιβλιογραφίας ανέδειξε την μεγάλησημασία της ασυμπτωματικής μόλυνσης από GBS στην νεογνική θνησιμότητα, αν και ησυσχέτιση με την προωρότητα δεν έχει ερευνητικά επιβεβαιωθεί με απόλυτη ακρίβεια, παράτις πολλές ερευνητικές προσπάθειες παγκοσμίως και το ίδιο επιβεβαιώθηκε με την παρούσακατά την προοπτική μελέτη των αρχείων του μαιευτηρίου. Όμως, τα υψηλά ποσοστάπαγκοσμίως νοσηρότητας και θνησιμότητας από νεογνική μόλυνση με GBS, αιτιολογούν τιςπολλές και σύνθετες προσπάθειες παρασκευής και διάθεσης αποτελεσματικών εμβολίων γιαπρόληψη της μόλυνσης των εγκύων από GBS, άρα μείωση της νεογνικής νοσηρότητας καιθνητότητας. Από τα δεδομένα που συλλέχθηκαν στην παρούσα έρευνα με τη χρήση ανώνυμωνερωτηματολογίων μεταξύ των εγκύων που εξετάστηκαν στα εξωτερικά ιατρεία μεγάλουδημόσιου μαιευτηρίου μεταξύ 2018-2021, φάνηκε ότι στην Ελλάδα υπάρχει ελλιπέστατηενημέρωσή τους από τους επαγγελματίες υγείας κατά τον προγεννητικό έλεγχο για τιςσυνέπειες της μόλυνσης από GBS και για τις μεθόδους πρόληψής της. Συγκεκριμένα, περίπουτρεις (3) στις τέσσερις (4) έγκυες που ερωτήθηκαν (72%), απάντησαν ότι δεν γνωρίζουν πόσοσοβαρή μπορεί να αποδειχθεί η λοίμωξη από GBS για το νεογνό τους, ενώ το 65% δεν είχευποβληθεί σε εξέταση ελέγχου για τον GBS, που συστήνεται να γίνεται σε κάθε εγκυμονούσααπό την 35η έως την 37η εβδομάδα κυήσεως. Το δομημένο ερωτηματολόγιο περιελάβανεπληροφοριακό σημείωμα για τη σημασία του GBS στη νεογνική νοσηρότητα καιθνησιμότητα. Μετά την ανάγνωση του σημειώματος, το ερωτηματολόγιο επαναλάμβανεσημαντικά ερωτήματα για την αποδεκτικότητα ενός ενδεχόμενου εμβολιασμού κατά τουGBS, ώστε να μετρηθεί η αντίληψη των εγκύων για τη σοβαρότητα της λοίμωξης. Μετά τηνανάγνωση του σημειώματος παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική αύξηση τηςαποδεκτικότητας ενός ενδεχόμενου εμβολιασμού ενάντια στον GBS κατόπιν σύστασης απόεπαγγελματία υγείας. Συγκεκριμένα, ενώ αρχικά μόλις το 40% θα ανταποκρινόταν σεσύσταση εμβολιασμού, κατόπιν ανάγνωσης του σημειώματος το ποσοστό αυξήθηκε στο57%. Φαίνεται ότι στην αύξηση των ποσοστών αποδοχής ενός εμβολίου κατά την τρέχουσακύηση, πολύ σημαντικό ρόλο έχει η σύσταση από τον επαγγελματία υγείας, καθώς και ηπροηγούμενη μόλυνση από GBS. Αποδείχθηκε από την λεπτομερή διερεύνηση των αρχείωντου μαιευτηρίου, ότι ο GBS δεν φαίνεται να είναι άμεσα συνδεδεμένος με πρόκλησηπρόωρου τοκετού, αφού μόλις επτά (7) από τις συνολικά 2.753 εγκυμονούσες στις οποίεςεπιβεβαιώθηκε GBS αποικισμός μέσω καλλιεργειών, οδηγήθηκαν στην γέννηση πρόωρωννεογνών. Το τελευταίο, ήταν βασικός σκοπός εξέτασης κατά την συγκεκριμένη μελέτη, τωναρχείων του δημόσιου μαιευτηρίου. Επίσης, το ερωτηματολόγιο ανέδειξε τη γενικότερηεπιφυλακτικότητα των εγκύων να εμβολιαστούν κατά τη διάρκεια της κύησης με άλλασυνιστώμενα εμβόλια. Συγκεκριμένα το 68.1% των συμμετεχουσών απάντησαν πως δενέχουν κάνει κανένα εμβόλιο από τα συνιστώμενα κατά την κύηση, 27.7% απάντησαν πωςέχουν κάνει το εμβόλιο για τον ιό της γρίπης, το 0.5% πως έχουν κάνει το εμβόλιοδιφθερίτιδας-τετάνου-κοκκύτη και μόλις το 3.7% ότι έχουν κάνει όλα τα συνιστώμεναεμβόλια. Από την αναδρομική μελέτη των αρχείων του συμμετέχοντος στην έρευναμαιευτηρίου και τις απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο, αναλυτικότερα συμπεραίνεται ότι:1) δεν φαίνεται να υπάρχει στατιστικά σημαντική συσχέτιση μόλυνσης από GBS με πρόωροτοκετό αφού μόλις επτά (7) από τις συνολικά 2.753 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις GBSαποικισμού κατά την κύηση οδηγήθηκαν στην γέννηση πρόωρου νεογνού χωρίς αναφορά σεάλλη αιτία πιθανής πρόκλησής του, πριν από τις 37 εβδομάδες κυήσεως.2) φάνηκε ότι η ενημέρωση των εγκύων για τη σημασία των GBS για την υγεία του νεογνούείναι ελλιπής, αφού τρεις (3) στις τέσσερις (4) απάντησαν (72%) ότι δεν γνώριζαν πόσοσοβαρή μπορεί να αποδειχτεί η νεογνική λοίμωξη από GBS.3) οι έγκυες στην Ελλάδα είναι επιφυλακτικές στον εμβολιασμό κατά την κυοφορία γιαδοκιμασμένα και ευρέως χρησιμοποιούμενα εμβόλια, αφού σύμφωνα με τις απαντήσεις τους,σχεδόν μία (1) στις δύο (2) γυναίκες (45%) δεν θα έκανε το εμβόλιο ενάντια στον GBS κατάτην διάρκεια της τρέχουσας εγκυμοσύνης, ενώ το 13-15% των ερωτηθέντων δείχνει νααδιαφορεί για τα εμβόλια γενικώς ακόμη και εάν είναι δοκιμασμένα και έχουν εγκριθεί απότον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.4) η ενημέρωση έδειξε στατιστικά σημαντική αλλαγή στις απαντήσεις περί εμβολιασμούκατά της μόλυνσης GBS μετά την ανάγνωση του πληροφοριακού σημειώματος, αφού τοποσοστό εκείνων των γυναικών που απάντησε πως θα το έκανε πολύ εύκολα και κατόπινσύστασης από τον επαγγελματία υγείας, αυξήθηκε από 40% σε 57% μετά την ανάγνωση τουπληροφοριακού σημειώματος για τον GBS.5) η προγενέστερη εμπειρία μόλυνσης νεογνού με GBS μετά την ενημέρωση φαίνεται ότι θαεπηρέαζε θετικά την αντίληψη της εγκυμονούσας σε ένα εγκεκριμένο εμβόλιο, αφού το 43%απάντησε ότι θα έκανε το εμβόλιο πολύ εύκολα και το 25% αρκετά εύκολα (σύνολο 68%),εάν ένα από τα παιδιά της είχε νοσήσει από GBS στο παρελθόν, ενώ μία (1) στις τρεις (3)εγκυμονούσες δήλωσε αδιαφορία ή απροθυμία να λάβει το εμβόλιο, παρά το ιστορικόγέννησης προσβεβλημένου νεογνού.6) μόνο η έγκριση ενός εμβολίου δεν φαίνεται να είναι επαρκής για να επηρεάσει θετικά τηναποδοχή, αν δεν είναι υποχρεωτικό, αφού από τις εγκυμονούσες που ρωτήθηκαν, μόλις το45% απάντησε ότι θα έκανε το προτεινόμενο εμβόλιο πολύ ή αρκετά εύκολα, ενώ οιυπόλοιπες παρουσιάζονται είτε αδιάφορες είτε διστακτικές, ακόμη και εάν είχε ήδηδοκιμαστεί σε 5000 εγκυμονούσες δίχως παρενέργειες, με το ποσοστό αυτών που δήλωσανπρόθυμες να εμβολιαστούν, να είναι αρκετά χαμηλότερο (20-25%) πριν από την ανάγνωσητου πληροφοριακού σημειώματος για τον GBS.7) ο ρόλος του ειδικού στην επαρκή ενημέρωση και ακριβή πληροφόρηση φαίνεται να είναισημαντικός στην αποδοχή ή μη ενός νέου εμβολίου, όπως αυτό για τους GBS, αφού το 37.6%απάντησε πως ο λόγος παράλειψης είναι η μη σύσταση από τον επαγγελματία υγείας, ενώόπως απάντησε το 62% των γυναικών, θεωρούν τόσο την δικιά τους ασφάλεια όσο καιεκείνης του εμβρύου πολύ σημαντική, πριν από την λήψη οποιουδήποτε εμβολίου.8) η ηλικία, το μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο φαίνεται να επηρεάζουν θετικά τηνπληροφόρηση για τις επιπτώσεις της GBS μόλυνσης και την αποδοχή ενός εμβολίου, με το87% να έχει δηλώσει ότι έχει λάβει όλα τα συνιστώμενα εμβόλια κατά την παιδική ηλικίακαι το 66% των ερωτηθέντων να δηλώνουν ότι έχουν υποβληθεί στους συνιστώμενουςυπερήχους παρακολούθησης κατά την παρούσα κύηση, ποσοστά που υποδεικνύουν συνέπειαστις ιατρικές υποδείξεις.9) το άτομο που εξηγεί τις επιπτώσεις ή προτείνει το εμβόλιο για GBS φαίνεται να είναισημαντικό στην απόφαση, με τον επαγγελματία υγείας και το σύντροφο να επηρεάζουνθετικά την απόφαση, ενώ καμία στατιστικά σημαντική επίδραση δεν παρατηρήθηκε όσοναφορά τα φιλικά και άλλα συγγενικά άτομα ή τα ΜΜΕ.10) η προτίμηση για τον χώρο χορήγησης του εμβολίου για GBS δεν επηρεάστηκε από τηνπληροφόρηση περί των επιπτώσεων της μόλυνσης, άρα και την αποδοχή του εμβολίου, μετην συντριπτική πλειοψηφία (65.9%) να δηλώνει εξαρχής ότι προτιμά να λάβει το εμβόλιοσε κάποια δημόσια δομή υγείας.11) η εμφάνιση του κορωνοϊού φαίνεται να επηρέασε θετικά την αποδοχή της λήψης ενόςεμβολίου για GBS, αφού όπως δήλωσε σχεδόν μία (1) στις δύο (2) εγκυμονούσες(43%), μετάτην πανδημία φοβάται περισσότερο για την κατάληξη της εγκυμοσύνης. Όμως,παρατηρήθηκε μια μικρή μη σημαντική παράδοξη μείωση του αριθμού εκείνων που ήτανυπέρ των εμβολίων πριν τον κορωνοϊό, με το 14.5% να δηλώνει ότι παραμένει κατά τωνεμβολίων. Το γενικότερο συμπέρασμα από την διερεύνηση μέσω ερωτηματολογίου των σκοπώντης παρούσης μελέτης, είναι ότι υπάρχει μια γενική αρνητική άποψη για την χρήση τωνεμβολίων κατά την εγκυμοσύνη, που φαίνεται να είναι αποτέλεσμα της κακής ενημέρωσηςαπό τους επαγγελματίες υγείας για τις επιπτώσεις της μόλυνσης από GBS, άρα για τα οφέλητων εμβολίων γενικώς, και συγκεκριμένα αυτού κατά του GBS. Η λεπτομερέστερηενημέρωση, φαίνεται να επηρεάζει θετικά την αντίληψη των εγκύων περί των εμβολίων,συμπεριλαμβανομένου του πειραματικού εμβολίου για προστασία στον GBS.