Diseases and mortality of ewes during the peri-parturient period: frequency measures and risk factors

Abstract

The specific objectives of this thesis are as follows: (a) the investigation of the incidence risk of peri-parturient mortality in a field investigation in flocks in Greece, (b) the study of the time that such mortality occurs in relation to lambing, (c) the identification of the pathological conditions more frequently associated with the deaths and (d) the evaluation of factors potentially associated with death during the peri-parturient period. The thesis is divided in two chapters, followed by the general discussion.In the first chapter, the limited relevant literature regarding death of ewes during the peri-parturient period is reviewed.In the second chapter, a field study into the mortality of ewes during the peri-parturient period is described. The study involved 60 flocks for a period of two years.In total, there were 13,418 and 13,599 ewes at the start of each of the two study years, respectively, in the 60 flocks. At the individual animal level, the peri-parturient period was defined from 10 days before to 7 days after lambing (i.e., a total duration of 18 days). In all the ewes that died during that period, a detailed post-mortem examination was performed. The time of death in relation to lambing was established. Following the appropriate paraclinical tests on relevant samples (e.g., post-mortem examination, microbiological examination of tissue samples) and based on their results, a diagnosis was made of the pathological condition in the ewe. In total, 15 variables (flock-level factors) were evaluated for potential association with deaths during the peri-parturient period. In relation to the time of occurrence within each year of the study, death was classified as having occurred before, during or after lambing. The incidence rates of death during the peri-parturient period during the entire peri-parturient period, as well as in each of the three components of the period (before, at, after lambing) were established. Univariable and multivariable analyses were performed to detect risks factors associated with death during the peri-parturient period.A total of 345 deaths of adult ewes were recorded during the two years of the study; the average incidence risk during the two years was 1.3%. There were 147 deaths outside the peri-parturient period, whilst a total of 198 deaths (57.4% of all deaths) occurred during the peri-parturient period (P < 0.0001 compared to deaths that occurred outside the peri-parturient period). The average incidence risk of death during the peri-parturient period during the two years was 0.7%. Most cases of death (n = 135; 68.2%) occurred before lambing and fewer ones at (n = 11; 5.6%) or after (n = 52; 26.3%) lambing. The per day incidence rate of death in each of the three components of the peri-parturient period (i.e., before, at, after lambing) was 0.05%, 0.04% and 0.03%, respectively (P = 0.001). Pregnancy toxaemia was the pathological condition most frequently associated with death during the peri-parturient period (41.4% of all deaths, 60.7% of deaths before lambing). Other pathological conditions were ruminal acidosis (11.6% of all deaths, 17.0% of deaths before lambing), genital tract problems (11.6% of all deaths, 44.2% of deaths after lambing), acute clinical mastitis (10.6% of all deaths, 40.4% of deaths after lambing), respiratory infection (9.6% of all deaths, 14.1% of deaths before lambing) and dystocia (5.6% of all deaths, 100.0% of deaths at lambing). Of the 11 ewes that died in association with dystocia, 6 (54.5%) were primigravidae. The proportion of primigravidae ewes that died at lambing (54.5% of those that died at that stage) was significantly higher than of similarly-aged ewes that died before or after lambing (8.0%) (P < 0.0001). With regard to the occurrence of death during the peri-parturient period, in the multivariable analysis, only the average lambing rate at flock level (> 1.50 lambs per ewe) emerged to be significant (P = 0.035). With regard to the occurrence of death before or after lambing, the season during which lambing took place and the number of animals in the flock, respectively, were found to be significant.The conclusions from the results of the present thesis are summarised herebelow.(a) Death during the peri-parturient period was found to occur sporadically and most cases occurred 10 days prior to lambing.(b) Pregnancy toxaemia was the pathological condition most frequently associated with peri-parturient mortality.(c) Factors found to have a significant association with occurrence of peri-parturient mortality included the average lambing rate at flock level (increased risk with average lambing rate > 1.5), the season of the year during which the lambing period took place (highest risk during the winter), and the number of animals in the flock (highest risk in the flock with ≤ 200 ewes).

Οι ειδικότεροι στόχοι της παρούσας διατριβής ήταν οι εξής: (α) η διερεύνηση της θνησιμότητας σε θηλυκά πρόβατα κατά την περί τον τοκετό περίοδο, σε μία έρευνα πεδίου σε εκτροφές προβάτων, (β) η διαπίστωση της ειδικότερης χρονικής περιόδου σε σχέση με τον τοκετό, οπότε συνέβαιναν αυτά τα περιστατικά θανάτου, (γ) η ταυτοποίηση των παθολογικών καταστάσεων που σχετίζονταν με τα περιστατικά θανάτου και (δ) η εκτίμηση παραγόντων επικινδυνότητας για αυτά τα περιστατικά θανάτου. Η διατριβή χωρίζεται σε δύο κεφάλαια και ακολουθεί η γενική συζήτηση.Στο πρώτο κεφάλαιο, ανασκοπείται η σχετική, περιορισμένη βιβλιογραφία αναφορικά με περιστατικά θανάτου θηλυκών προβάτων κατά την περί τον τοκετό περίοδο. Στο δεύτερο κεφάλαιο, περιγράφεται μία μελέτη πεδίου σε περιστατικά θανάτου θηλυκών προβάτων κατά την περί τον τοκετό περίοδο. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε 60 προβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις για χρονικό διάστημα δύο ετών.Kατά την έναρξη καθενός από τα δύο έτη της μελέτης πεδίου υπήρχαν συνολικά 13.418 και 12.599 θηλυκά πρόβατα, αντίστοιχα, στις 60 εκτροφές. Σε κάθε ζώο ατομικά, η περί τον τοκετό περίοδος καθορίστηκε από 10 ημέρες πριν από τον τοκετό έως 7 μέρες μετά από αυτόν (δηλαδή, συνολική διάρκεια 18 ημέρες). Υπολογίστηκαν μέτρα συχνότητας εμφάνισης περιστατικών θανάτου κατά την περί τον τοκετό περίοδο, καθώς και κατά καθεμία από τις τρεις χρονικές υποπεριόδους αυτής (πριν, κατά, μετά τον τοκετό). Σε όλα τα περιστατικά, πραγματοποιήθηκαν οι κατάλληλες παρακλινικές εξετάσεις (π.χ., νεκροτομική εξέταση, μικροβιολογική εξέταση ιστοτεμαχίων) και καθορίστηκε ο χρόνος θανάτου κάθε ζώου σε σχέση με τον τοκετό (δηλαδή: πριν, κατά ή μετά από αυτόν). Με βάση τα ευρήματα των κατά περίπτωση περαιτέρω εξετάσεων, έγινε διάγνωση της παθολογικής κατάστασης που σχετιζόταν με το περιστατικό. Στη συνέχεια, συνολικά 15 παράγοντες (που αφορούσαν στην εκτροφή) αξιολογήθηκαν για δυνητική συσχέτιση με τα περιστατικά θανάτου κατά την περί τον τοκετό περίοδο. Πραγματοποιήθηκαν μονοπαραγοντικές και πολυπαραγοντικές αναλύσεις για την αξιολόγηση παραγόντων επικινδυνότητας που σχετίζονταν με τα περιστατικά θανάτου κατά την περί τον τοκετό περίοδο.Σε όλη τη διάρκεια της μελέτης (δύο έτη), στις 60 εκτροφές καταγράφηκαν συνολικά 345 περιστατικά θανάτου σε ενήλικα θηλυκά πρόβατα. Η μέση συχνότητα περιστατικών θανάτου στη διάρκεια αυτών των δύο ετών ήταν 1,3%. Από αυτά, 147 περιστατικά συνέβησαν εκτός της περί τον τοκετό περιόδου και 198 περιστατικά (57,4% του συνόλου των περιστατικών θανάτου) συνέβησαν στη διάρκεια της περί τον τοκετό περιόδου (P < 0.0001 συγκριτικά με τα περιστατικά θανάτου εκτός της εν λόγω περιόδου). Η μέση συχνότητα περιστατικών θανάτου κατά την περί τον τοκετό περίοδο σε όλη τη διάρκεια των δύο ετών ήταν 0,7%. Τα περισσότερα περιστατικά θανάτου (n = 135, 68,2%) συνέβησαν πριν από τον τοκετό, ενώ συνέβησαν λιγότερα κατά (n = 11, 5,6%) ή μετά (n = 52, 26,3%) από αυτόν. Η ανά ημέρα συχνότητα περιστατικών θανάτου, σε καθεμία από τις τρεις χρονικές υποπεριόδους της όλης περί τον τοκετό περιόδου, ήταν 0,05% πριν από τον τοκετό, 0,04% κατά τον τοκετό και 0,03% μετά τον τοκετό (P = 0.001). Η τοξιναιμία εγκυμοσύνης ήταν το κλινικό πρόβλημα που σχετιζόταν συχνότερα με περιστατικά θανάτου κατά την περί τον τοκετό περίοδο (41,4% όλων των περιστατικών θανάτου, 60,7% των περιστατικών θανάτου πριν από τον τοκετό). Άλλες παθολογικές καταστάσεις που σχετίστηκαν με περιστατικά θανάτου ήταν η δυσπεπτική οξέωση (11,6% όλων των περιστατικών θανάτου, 17,0% των περιστατικών θανάτου πριν από τον τοκετό), οι παθολογικές καταστάσεις της γεννητικής οδού (11,6% όλων των περιστατικών θανάτου, 44,2% των περιστατικών θανάτου μετά τον τοκετό), η οξεία κλινική μαστίτιδα (10,6% όλων των περιστατικών θανάτου, 40,4% των περιστατικών θανάτου μετά τον τοκετό), οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος (9,6% όλων των περιστατικών θανάτου, 14,1% των περιστατικών θανάτου πριν από τον τοκετό) και η δυστοκία (5,6% όλων των περιστατικών θανάτου, 100,0% των περιστατικών θανάτου μετά τον τοκετό). Από τα 11 ζώα που πέθαναν κατά τον τοκετό, τα 6 (54,5%) βρίσκονταν στον πρώτο τοκετό τους. Η αναλογία τους ήταν σημαντικά μεγαλύτερη από ανάλογα ζώα που πέθαναν πριν από ή μετά τον τοκετό (8,0%) (Ρ < 0.0001). Κατά την πολυπαραγοντική ανάλυση, βρέθηκε ότι ο αυξημένος δείκτης πολυδυμίας σε κάποια εκτροφή (μέση τιμή > 1,50 αρνιά ανά προβατίνα) ήταν ο μόνος παράγοντας επικινδυνότητας για περιστατικά θανάτου θηλυκών προβάτων κατά την περί τον τοκετό περίοδο (Ρ = 0.035).Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από τα ευρήματα αυτής της διατριβής, είναι τα παρακάτω.(α) Περιστατικά θανάτου κατά την περί τον τοκετό περίοδο συμβαίνουν σποραδικά σε εκτροφές προβάτων, τα περισσότερα δε από αυτά πριν από τον τοκετό.(β) Η τοξιναιμία εγκυμοσύνης είναι το κλινικό πρόβλημα που σχετίζεται συχνότερα με περιστατικά θανάτου κατά τη συγκεκριμένη περίοδο.(γ) Ο κύριος παράγοντας επικινδυνότητας για θνησιμότητα κατά την περί τον τοκετό περίοδο είναι ο αυξημένος δείκτης πολυδυμίας σε κάποια εκτροφή (> 1,50 αρνιά ανά προβατίνα).