Διαθεματικότητα και κοινωνικό σχολείο: διερεύνηση των δυνατοτήτων ενός εποικοδομητικού συσχετισμού μέσω των ψυχοκινητικών δραστηριοτήτων

Abstract

Interdisciplinarity and Social School. Exploring the possibilities of a constructive association through psychomotor activities". At a time when continuous and intense changes, complexity and diversity are a constant in the current social context, -where economic, social and cultural sustainability are being jeopardised-, education has a duty to prepare future citizens in order for them to be integrated smoothly in the modern multicultural stage in the context of "Social School". Social School is implemented with a view to the Opening up of the School to the Society, under the "communicative acting", resulting in the holistic development of children’s personality, ensuring their physical and cognitive as well as their socio-emotional health through the intervention of intersectional and psychomotor activities. At the beginning, a literature review is being made, related to the multifaceted approach to knowledge as provided by the Interdisciplinary Integrated Curriculum and next follows a literature research on the contribution of interdisciplinary teaching and on the role of psychomotor activities aiming at the harmonious development of all aspects of human existence.Then, after a historical review, we focus on the role and importance of School Education, that is to say the connection between school life and the current social reality, in which the pupil is treated as an "active social subject" and not as an "incomplete adult", emphasizing on the broad role that teachers have to play. Research is divided into individual research purposes. The first research purpose focuses on the study of motor development. The second one regards the exploration -at psychological level- of the improvement of social skills of all the students, even of those with different ethnological or cultural characteristics, resulting in their successful integration into the school group.Finally, the third research purpose studies the cognitive development of children through the contribution of movement, thereby creating the right conditions for successful learning and extension of the students’ cognitive, mental schemes, in respect of a balanced nutritional pattern which they should follow. During the research process, there was a pre-audit period, - repeated at the end of the intervention program, as a follow-up-, during which research tools were used. In particular, the research tools used were the socio-metric test, the nutrition questionnaire and the recognized Test of Gross Motor Development of Urlich. In the months that followed, a psychomotor intervention program was implemented, based on interdisciplinary teaching, in which only the experimental group took part. After the research process was completed and data were collected, statistical analysis and synthesis of the results followed, resulting in statistically significant differences between the children of the experimental group and the control group. As to the variable "nationality" there were significant positive differences between national and foreign students, with the second ones showing better results in the sociogram, in motor test and in the nutrition questionnaire. Regarding the variable “gender” there was not any significant difference, since the findings of this research showed that students behave in a similar manner before and after the interventional program. Key words: Social School, interdisciplinarity, psychomotor education, intercultural education.

Διαθεματικότητα και Κοινωνικό Σχολείο. Διερεύνηση των δυνατοτήτων ενός εποικοδομητικού συσχετισμού μέσω ψυχοκινητικών δραστηριοτήτων».Σε μία εποχή που οι διαρκείς και έντονες αλλαγές, η πολυπλοκότητα και η πολυμορφία αποτελούν μία σταθερά στο τρέχον κοινωνικό συγκείμενο με την οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική βιωσιμότητα να διακυβεύονται η εκπαίδευση έχει χρέος να προετοιμάσει τους αυριανούς πολίτες ώστε να ενταχθούν ομαλά στο σύγχρονο πολυπολιτισμικό γίγνεσθαι στα πλαίσια του «Κοινωνικού Σχολείου». To Κοινωνικό Σχολείο υλοποιείται με γνώμονα το Άνοιγμα του Σχολείου στην Κοινωνία, στα πλαίσια του «επικοινωνιακού πράττειν» με αποτέλεσμα την ολιστική ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών διασφαλίζοντας τη σωματική, γνωστική όπως επίσης την κοινωνικοσυναισθηματική τους υγεία μέσω της παρέμβασης διαθεματικών και ψυχοκινητικών δραστηριοτήτων. Αρχικά γίνεται βιβλιογραφική ανασκόπηση που σχετίζεται με την πολύπλευρη προσέγγιση της γνώσης, όπως προβλέπεται από το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών. Ακολούθως πραγματοποιείται βιβλιογραφική έρευνα ως προς τη συμβολή της διαθεματικής διδασκαλίας και της μεσολάβησης των ψυχοκινητικών δραστηριοτήτων, ώστε να προωθηθεί η αρμονική καλλιέργεια όλων των πτυχών της ανθρώπινης ύπαρξης. Εν συνεχεία, επισημαίνεται ύστερα από μία ιστορική αναδρομή ο ρόλος και η σημασία της Σχολικής Παιδαγωγικής, δηλαδή της σύνδεσης της σχολικής ζωής με την ισχύουσα κοινωνική πραγματικότητα κατά την οποία ο μαθητής αντιμετωπίζεται όχι ως ένας «ατελής ενήλικας», αλλά ως ένα «δρων κοινωνικό υποκείμενο», τονίζοντας τον πολυσήμαντο ρόλο που καλείται να υιοθετήσει ο εκπαιδευτικός. Η έρευνα διακλαδίζεται σε επιμέρους ερευνητικούς σκοπούς. Ο πρώτος ερευνητικός σκοπός επικεντρώνεται στη μελέτη της κινητικής ανάπτυξης. Ο δεύτερος ερευνητικός σκοπός αφορά στη διερεύνηση σε ψυχικό επίπεδο της βελτίωσης των κοινωνικών δεξιοτήτων σε όλο το μαθητικό δυναμικό, ακόμα και σε μαθητές που φέρουν διαφορετικά εθνολογικά ή πολιτισμικά χαρακτηριστικά, με αποτέλεσμα την επιτυχή ενσωμάτωσή τους στην σχολική ομάδα. Τέλος, ο τρίτος ερευνητικός σκοπός εξετάζει τη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών, μέσω της συμβολής της κίνησης, δημιουργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις κατάλληλες συνθήκες για μία επιτυχημένη μάθηση και επέκταση των γνωστικών νοητικών σχημάτων, που οι μαθητές έχουν αναφορικά με το ισορροπημένο διατροφικό πρότυπο που θα πρέπει να ακολουθούν. Κατά τη διεξαγωγή της ερευνητικής προσπάθειας προηγείται μία περίοδος προ-ελέγχου, που επαναλήφθηκε στο τέλος του προγράμματος παρέμβασης, ως μετα - έλεγχος, στη διάρκεια των οποίων έγινε χρήση ερευνητικών εργαλείων. Συγκεκριμένα τα ερευνητικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν ήταν το κοινωνιομετρικό τεστ, το ερωτηματολόγιο της διατροφής και το αναγνωρισμένο κινητικό test του Urlich (Test of Gross Motor Development-Urlich). Στους μήνες που μεσολάβησαν υλοποιήθηκε ένα ψυχοκινητικό παρεμβατικό πρόγραμμα, στηριζόμενο στη διαθεματική διδασκαλία, στην οποία συμμετείχε μόνο η πειραματική ομάδα. Αφού ολοκληρώθηκε η ερευνητική διαδικασία και συλλέχτηκαν τα δεδομένα ακολούθησε η στατιστική ανάλυση και η συνθετική παρουσίαση των αποτελεσμάτων, όπου και προέκυψαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των παιδιών της πειραματικής ομάδας και της ομάδας ελέγχου. Ως προς τη μεταβλητή της «εθνικότητας» σημειώθηκε σημαντική θετική διαφοροποίηση μεταξύ των ημεδαπών και αλλοδαπών μαθητών, με τους τελευταίους να παρουσιάζουν στατιστικά καλύτερα αποτελέσματα στο κοινωνιόγραμμα, στο κινητικό τεστ και στο ερωτηματολόγιο της διατροφής. Ως προς τη μεταβλητή του «φύλου» δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά, καθ’ όσον τα ευρήματα της εν λόγω έρευνας έδειξαν πως οι μαθητές συμπεριφέρονται με παρόμοιο τρόπο πριν και μετά το παρεμβατικό πρόγραμμα. Λέξεις-Κλειδιά: Κοινωνικό Σχολείο, διαθεματικότητα, ψυχοκινητική αγωγή, διαπολιτισμική εκπαίδευση