Το πρόβλημα των αξιών στο δημοτικό σχολείο: οι αξίες της δημοκρατίας, της ελευθερίας , της δικαιοσύνης και της ειρήνης στο βιβλίο της ιστορίας της Δ' τάξης του δημοτικού

Abstract

The identification and clarification of the four values, Democracy, Freedom, Justice and Peace, as defined by the Iintermediate framework of study programs and the detailed study programs of primary (Schoolbook, Teacher's Book, Student Workbook) in order to highlight the above values as the exploration of the fundamental ways of understanding these values in primary school education, in certain phase of the perceptual, emotional and moral development pupils and students. In order to achieve the above objectives, the dissertation follows two directions. Α Theoretical, in which the content of the values of Democracy, Freedom, Justice and Peace is conceptually defined, the role of Education and therole of History in the pedagogical dimension of values . An empirical direction, so that, through specific methodological options and research tools, we can statistically elaborate the data obtained from our research The main research tools of our study used for qualitative and quantitative analysis are an observation sheet, which was used in each section four times, the research software, SPSS22 for quantitative analysis, a special questionnaire for the collection of demographic (gender, age, years of educational service, studies and type of school in which the course is being conducted), for qualitative analysis the semi-structured interview and triangulation.The conclusions after educating teachers were that the issues of pedagogy and teaching of values and underlining and highlighting the values in the history of the elementary school was grade and in ways of activating, entangling and engaging students in the effective processing and consolidation of these values, a qualitative transforming the views and teaching practices of teachers into psychological classroom issues,and enlightenment of students and students in dialogue and connection of the problem of values with their daily experience.

O εντοπισμός και η αποσαφήνιση των τεσσάρων αξιών, της Δημοκρατίας, της Ελευθερίας, της Δικαιοσύνης και της Ειρήνης, όπως αυτές ορίζονται από το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ) και το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (Α.Π.Σ. ) και από το διδακτικό υλικό της Ιστορίας της Δ΄ τάξης του Δημοτικού (Σχολικό Εγχειρίδιο, Βιβλίο Δασκάλου, Τετράδιο Εργασιών Μαθητή), με σκοπό την ανάδειξη των ανωτέρω αξιών καθώς η διερεύνηση των θεμελιωδών τρόπων κατανόησης των συγκεκριμένων αξιών από την «επίσημη» σχολική εκπαίδευση, σε μια ορισμένη φάση της αντιληπτικής, συναισθηματικής και ηθικής ανάπτυξης των μαθητών και των μαθητριών. Για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων η διατριβή ακολουθεί δυο κατευθύνσεις. Μια θεωρητική, κατά την οποία ορίζεται εννοιολογικά το περιεχόμενο των αξιών της Δημοκρατίας, της Ελευθερίας, της Δικαιοσύνης και της Ειρήνης, ο ρόλος της Παιδείας και ο ρόλος της Ιστορίας στην παιδαγωγική διάσταση των αξιών και μια κατεύθυνση εμπειρική, ώστε, μέσα από συγκεκριμένες μεθοδολογικές επιλογές και ερευνητικά εργαλεία, να επεξεργαστούμε στατιστικά τα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνά μας. Η διδακτική μεθοδολογία και παιδαγωγική των αξιών αποτελεί ένα προσφιλές πεδίο έρευνας στο χώρο της ελληνικής εκπαίδευσης με πληθώρα αξιόλογων συμβολών στην νεοελληνική βιβλιογραφία. μιας βαθμιαίας συνειδητοποίησης εκ μέρους της εκπαιδευτικής κοινότητας ότι μονάχα μία εκ νέου έμφαση στη διδασκαλία των αξιών και τους τρόπους εμπέδωσής τους μέσα στο χώρο του σχολείου θα μπορούσε δυνητικά να λειτουργήσει ως ανάχωμα απέναντι στα ποικίλα δυστοπικά σενάρια του παρόντος και του μέλλοντος, να εγγυηθεί την ηθική ευαισθητοποίηση των μαθητών και να συμβάλλει στην ηθική ωρίμανση τόσο της προσωπικότητάς τους, όσο και της κοινωνίας γενικότερα. Ως βασικά ερευνητικά εργαλεία της μελέτης μας χρησιμοποιήθηκαν για την ποιοτική και ποσοτική ανάλυση είναι ένα φύλλο παρατήρησης, το οποίο χρησιμοποιήθηκε σε κάθε τμήμα τέσσερις (4) φορές, το ερευνητικό λογισμικό, SPSS22για την ποσοτική ανάλυση, ένα ειδικό ερωτηματολόγιο, για τα τη συλλογή των δημογραφικών στοιχείων των συμμετεχόντων/ουσών στην έρευνά μας (φύλο, ηλικία, χρόνια εκπαιδευτικής υπηρεσίας, σπουδές και είδος της σχολικής μονάδας στην οποία επιτελείται το μάθημα), για την ποιοτική ανάλυση η ημιδομημένη συνέντευξη και η τριγωνοποίηση. Μετά την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε ζητήματα παιδαγωγικής και διδακτικής των αξιών και υπογράμμισης και ανάδειξης των αξιών στο μάθημα της Ιστορίας της Δ΄ δημοτικού, και σε τρόπους ενεργοποίησης, παρώθησης και εμπλοκής των μαθητών στην αποτελεσματική επεξεργασία και εμπέδωσή των ανωτέρω αξιών, παρατηρήθηκε ποιοτικός μετασχηματισμός των απόψεων και των διδακτικών πρακτικών των εκπαιδευτικών σε ζητήματα ψυχολογικού κλίματος τάξης και παρώθηση των μαθητών και των μαθητριών σε διάλογο και σύνδεση της προβληματικής των αξιών με την καθημερινή τους εμπειρία.