Το ευρωπαϊκό σύστημα αξιών στα αναλυτικά προγράμματα και στα σχολικά εγχειρίδια της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

Abstract

This doctorate investigated whether the European values, such as those recorded in the Charter of Fundamental Rights and the European Constitution, penetrate and in what form in the curricula and in the textbooks of primary education. The method of content analysis was used for the implementation of the purpose of the research, and the textbooks of Greek language of the three last classes of elementary school were examined, as well as, the corresponding curricula.The most significant conclusions were:1)The European values were traced to a satisfactory extent in the textbooks that were under examination. However, a differentiation was observed between them, as regards the frequency and the way of their presence.2)The references of the European values were more in a narrative text and in exercises and fewer in poems.3)More were the references of the European values with neutral content and fewer with positive or negative.4)Concerning the form of reference, the indirect references dominated, without however the number of the direct ones to be small.5)There were significant differences in the number of references between school classes: there were more references to equality and democracy in the fourth grade, while in the fifth and sixth grade more were the references to dignity, freedom and justice.

Η παρούσα διατριβή διερεύνησε αν και κατά πόσο οι ευρωπαϊκές αξίες, όπως αυτές καταγράφονται στο Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ένωσης και στο Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, διαπερνούν και υπό ποία μορφή, τα Αναλυτικά Προγράμματα και τα σχολικά εγχειρίδια της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Για την υλοποίηση του σκοπού της έρευνας, χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της ανάλυσης περιεχομένου και εξετάστηκαν τα εγχειρίδια της νεοελληνικής γλώσσας των τριών τελευταίων τάξεων του δημοτικού σχολείου και τα αντίστοιχα Αναλυτικά Προγράμματα.Τα σημαντικότερα συμπεράσματα που προέκυψαν είναι:1)Οι ευρωπαϊκές αξίες ανιχνεύτηκαν σε ικανοποιητικό βαθμό στα υπό διερεύνηση βιβλία, αν και παρατηρήθηκε διαφοροποίηση μεταξύ τους, ως προ τη συχνότητα και τον τρόπο παρουσίας τους.2)Περισσότερες ήταν οι αναφορές των ευρωπαϊκών αξιών σε πεζό και άσκηση και λιγότερες σε ποίημα. 3)Περισσότερες ήταν οι αναφορές των ευρωπαϊκών αξιών με ουδέτερο περιεχόμενο και λιγότερες με θετικό ή αρνητικό.4)Ως προς τη μορφή αναφοράς κυριάρχησαν οι έμμεσες αναφορές, χωρίς ωστόσο και ο αριθμός των άμεσων να είναι μικρός.5)Υπήρξαν σημαντικές διαφορές ως προς τον αριθμό των αναφορών μεταξύ των σχολικών τάξεων: στην Τετάρτη τάξη περισσότερες ήταν οι αναφορές στην ισότητα και στη δημοκρατία, ενώ στην πέμπτη και την έκτη περισσότερες ήταν οι αναφορές στην αξιοπρέπεια, στην ελευθερία και στη δικαιοσύνη.