Μεταφορά εκπαιδευτικής και κοινωνικής πολιτικής στην Ευρώπη: η περίπτωση των προγραμμάτων για το κοινωνικό φύλο στο σχολείο

Abstract

The present thesis deals with the transfer of gender equality policies from the EUlevel to the Greek school level (secondary education).We focused on two key elements: on the research of the content of the transferredpolicy from the EU to Greek context and on the research of the meaning that teachersattribute to gender equality projects which they implemented in the past or implement atpresent in secondary education.Our goal was to emphasize the features of the policy which is eventually produced onthe field through the policy transfer and secondly through the meaning that teachers attributeto that policy. We believe that through our involvement with the study of the transfer and theinterpretation of the policies on behalf of the implementers on the field (i.e the teachers), wecan give a perspective of the implementation of european policies on the micro-level.The research, which was conducted with qualitative methodology, came to aconclusion in two phases. Initially, we searched, selected and analysed projects whichembody, in their goals, the issue of gender equality in secondary education (projects whichwere financed by EPEAEK II and School Activities and Career Projects) and later on,through semi-structured interviews and observation, we concentrated on those teachers thatimplemented these projects.According to the research data, we observed two types of policy transfer: obligatorytransfer (EPEAEK II projects) and voluntary driven by a perceived necessity. Many goals ofEuropean policies were not transferred on the field as there was not any negotiation withinthe interaction of the participants neither during the phase of the re-education provided norduring the phase of the implementation of the projects. The meaning of gender equality as thetheme of researched projects relates to the education "world" (e.g. the girls are good students,therefore there is no need for gender equality projects) and the improvement of genderrelationships at school.We observed a discontinuity of the policies, as the teachers did not realise the specifictargeting of the european projects or the intention for diffusion. Nevertheless, the teachersaimed at the sensitization of their students as regards the traditional gender stereotypes,especially in rural areas, and they used the methodology and the tools of the projects. So weconclude the there was some influence on the field, concerning the sensitization of studentsand teachers but there was not any transfer of the relevant european policies achieved.

Η παρούσα διατριβή ασχολείται με την έρευνα της μεταφοράς πολιτικών για την ισότητα των φύλων από το επίπεδο της Ε.Ε. στο επίπεδο του ελληνικού σχολείου.Επικεντρωθήκαμε σε δύο στοιχεία: στη διερεύνηση του περιεχομένου πολιτικής που μεταφέρεται από την Ε.Ε. στο ελληνικό συγκείμενο και στη διερεύνηση του νοήματος που αποδίδουν οι εκπαιδευτικοί σε προγράμματα για τα φύλα που εφάρμοσαν ή εφαρμόζουν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στόχος μας ήταν να αναδειχθούν τα χαρακτηριστικά της πολιτικής που εν τέλει παράγεται στο πεδίο μέσω: πρώτον της μεταφοράς πολιτικής και δεύτερον της νοηματοδότησης από τους εκπαιδευτικούς. Θεωρούμε ότι με την ενασχόληση μας με τη μελέτη της μεταφοράς και της ερμηνείας των πολιτικών από τους εφαρμοστές στο πεδίο της πολιτικής αυτής (εκπαιδευτικούς) μπορούμε να δώσουμε μία εικόνα της εφαρμογής ευρωπαϊκών πολιτικών στο μικρό επίπεδο.Η ερευνητική διαδικασία ολοκληρώθηκε σε δύο φάσεις με τη χρήση ποιοτικής μεθοδολογίας. Αρχικά αναζητήθηκαν, επιλέχθηκαν και αναλύθηκαν προγράμματα που περιλαμβάνουν στην στοχοθεσία τους την ισότητα των φύλων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (προγράμματα που χρηματοδοτήθηκαν από το ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ και Προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων και Σταδιοδρομίας) και μετέπειτα, μέσω ημιδομημένων συνεντεύξεων και παρατήρησης, εστιάσαμε στους εκπαιδευτικούς που εφάρμοσαν/όζουν τα προγράμματα αυτά.Σύμφωνα με τα δεδομένα της μελέτης, παρατηρούμε δύο τύπους μεταφοράς: την υποχρεωτική μεταφορά (προγράμματα ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ) και την εθελοντική μεταφορά καθοδηγούμενη από μια ανάγκη.Πολλοί στόχοι των ευρωπαϊκών πολιτικών δεν μεταφέρθηκαν στο πεδίο καθώς δεν προέκυψε η διαπραγμάτευση τους στα πλαίσια της διαντίδρασης των συμμετεχόντων ούτε κατά τη φάση της επιμόρφωσης στα προγράμματα που προσφερόταν ούτε κατά τη φάση της εφαρμογής προγραμμάτων. Η νοηματοδότηση της ισότητας ως θεματικής των υπό μελέτη προγραμμάτων σχετίζεται αρκετά με τον κόσμο της εκπαίδευσης (πχ τα κορίτσια είναι καλές μαθήτριες άρα δεν υπάρχει ανάγκη προγραμμάτων για την ισότητα των φύλων) και τη βελτίωση των σχέσεων των φύλων στο σχολείο. Παρατηρήθηκε ασυνέχεια των πολιτικών καθώς οι εκπαιδευτικοί δεν αντιλήφθηκαν τη συγκεκριμένη στόχευση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων ούτε τη πρόθεση περί διάχυσης.Ωστόσο οι εκπαιδευτικοί στόχευσαν στην ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριων σε σχέση με τα παραδοσιακά έμφυλα στερεότυπα ιδιαίτερα σε αγροτικές περιοχές και χρησιμοποίησαν τη μεθοδολογία και τα εργαλεία των προγραμμάτων. Έτσι καταλήγουμε στο ότι υπήρξε κάποια επιρροή στο πεδίο σε σχέση με την ευαισθητοποίηση μαθητών και εκπαιδευτικών αλλά δεν προέκυψε μεταφορά των ευρωπαϊκών πολιτικών σχετικά με την ισότητα των φύλων.