Επίλυση προβλήματος σε θέματα ρύπανσης των υδάτων και λειψυδρίας: γνώσεις και στάσεις μαθητών στα σχολεία της Ρόδου

Abstract

Concerns about the worsening of the phenomenon of water pollution led to the selection of the particular subject for this study, as the knowledge and attitudes of students, tomorrow's citizens, are crucial for shaping environmentally friendly behavior, which will help to tackle water pollution through action and active participation in decision making. In light of this, the purpose of the current study was determined which involves exploring the knowledge and attitudes of high school students of 14 and 17 years old from municipalities in the northern triangle of Rhodes island on issues relating to the management of water resources and the recovered water treatment of sewage. This study aims also to provide scientific knowledge on the method of waste water treatment, since citizens’ relevant knowledge is limited. The study consists of two parts and eleven chapters. The first part presents the theoretical framework within which the research develops. The importance of water resources is approached, the problems associated with them, pollution and water scarcity and the ways to face these problems in the context of sustainable development, mainly using wastewater treatment facilities. The next chapter presents the legislation on water protection. Then the characteristics of wastewater are described, as sewage is the main cause of water pollution. The next chapter presents the extensive and intensive sewage processing techniques, and then the subject is linked to environmental education as a tool to promote the resolution of water resource problems. The second part presents the research results and the conclusions drawn. To investigate the knowledge and the attitudes of the sampled students a questionnaire was formulated. With regard to describing and evaluating the sample’s knowledge and attitudes, based on the research review, it is noted that most of the students have considerable gaps and misconceptions in their knowledge. In relation to their attitudes, according to the survey data, the students adopt in general environmentally friendly attitudes. In particular, the 17 year old students' seem to be more sensitized than the 14 year olds towards almost all issues concerning water pollution, water scarcity, urban wastewater treatment and reclaimed water. In many cases they are tough judges in relation to the responsibility for environmental problems and measures to be taken or penalties to be imposed, although often they do not justify their choices.

Ο προβληματισμός για την επιδείνωση του φαινομένου της ρύπανσης των υδάτων οδήγησε στην επιλογή του θέματος της παρούσας μελέτης, καθώς οι γνώσεις και οι στάσεις των μαθητών, αυριανών πολιτών, είναι καθοριστικές για τη διαμόρφωση μιας φιλοπεριβαλλοντικής συμπεριφοράς, η οποία θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση της ρύπανσης των υδάτων μέσω της δράσης και της ενεργής συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων. Υπό το πρίσμα αυτό καθορίστηκε ο σκοπός της παρούσας μελέτης, ο οποίος αφορά τη διερεύνηση των γνώσεων και στάσεων των μαθητών Β΄ γυμνασίου και Β΄ λυκείου των δήμων του βορείου τριγώνου της Ρόδου σε θέματα που αφορούν τη διαχείριση των υδατικών πόρων και του ανακτημένου νερού από την επεξεργασία του βιολογικού καθαρισμού. Η παρούσα εργασία, επιχειρεί, επίσης, να παρέχει επιστημονική γνώση σχετικά με τη μέθοδο αντιρρύπανσης του βιολογικού καθαρισμού, καθώς η σχετική γνώση είναι περιορισμένη στους πολίτες. Η διατριβή αποτελείται από δύο μέρη και ένδεκα κεφάλαια. Στο πρώτο μέρος αναπτύσσεται το θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η έρευνα. Προσεγγίζεται η σημασία των υδατικών πόρων, τα προβλήματα που σχετίζονται με αυτά, η ρύπανση και η λειψυδρία αλλά και οι τρόποι αντιμετώπισης στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης, με κυριότερο τις εγκαταστάσεις βιολογικών καθαρισμών. Παρουσιάζονται οι νομοθετικές ρυθμίσεις στο πλαίσιο της προστασίας των υδάτων και προσδιορίζονται τα χαρακτηριστικά των υγρών αποβλήτων, καθώς τα λύματα ευθύνονται στον μεγαλύτερο βαθμό για τη ρύπανση των υδάτων. Επίσης, περιγράφονται οι εκτατικές και εντατικές τεχνικές επεξεργασίας τους και στη συνέχεια το θέμα συνδέεται με την περιβαλλοντική εκπαίδευση ως εργαλείο για την προώθηση της επίλυσης των προβλημάτων των υδατικών πόρων. Στο δεύτερο μέρος παρατίθενται τα αποτελέσματα της έρευνας και τα συμπεράσματα που εξάγονται. Για τη διερεύνηση των γνώσεων και την ανίχνευση των στάσεων των μαθητών του δείγματος συντάχθηκε ερωτηματολόγιο. Στην προσπάθεια περιγραφής και αποτίμησης του τοπίου των γνώσεων και στάσεων του δείγματος, με βάση την επισκόπηση των αποτελεσμάτων της έρευνας, παρατηρείται ότι η πλειονότητα των μαθητών παρουσιάζει σημαντικές ελλείψεις και παρανοήσεις στις γνώσεις της. Σχετικά με τις στάσεις, σύμφωνα με τα δεδομένα της έρευνας, οι μαθητές παρουσιάζονται να υιοθετούν φιλικές προς το περιβάλλον στάσεις. Ειδικότερα, οι μαθητές λυκείου παρουσιάζονται περισσότερο ευαισθητοποιημένοι έναντι των μαθητών γυμνασίου απέναντι σε όλα σχεδόν τα ζητήματα που αφορούν τη ρύπανση των υδάτων, τη λειψυδρία, την επεξεργασία αστικών λυμάτων και το ανακτημένο νερό. Σε πολλές περιπτώσεις εμφανίζονται αυστηρότεροι κριτές σε σχέση με την ευθύνη για τα περιβαλλοντικά προβλήματα και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ή τις ποινές που θα πρέπει να επιβληθούν, παρόλο που συχνά δεν αιτιολογούν τις επιλογές τους.