Συγκριτική μελέτη συγκέντρωσης αφλατοξίνης Μ1 αίγειο και πρόβειο γάλα βιολογικών και συμβατικών εκτροφών της ευρύτερης περιοχής Λάρισας: συσχετισμός με την δημόσια υγεία

Abstract

Modern consumers tend to prefer organic milk and dairy as they consider them healthier and safer for their health, in comparison to conventional. Aflatoxin M1 (AFM1) in milk and dairy has been recognized as a hazard to human health. AFM1 is the hydroxylated metabolite of Aflatoxin B1 (AFB1), which is produced from Aflatoxin producing moulds affecting animal feed plants, under specific conditions. AFM1 has been classified as a possible carcinogen for human, with liver being the target-organ leading to hepatocellular carcinoma. The aim of this study was to assess the levels of AFM1 contamination in goat’s and ewe’s milk in Greece, to identify any associated to the presence of AFM1 in milk risk factors and to compare safety levels in organic and conventional milk. Thirty-nine organic and 39 conventional farms participated in this field study and 243 samples were totally collected, during a lactation period (December 2010–July 2011). A standardized questionnaire and a sampling protocol were completed for all farms and samples, including information for the farming system. Samples were screened for AFM1 with ELISA (Enzyme Linked Immunosorbent Assay) and confirmed with HPLC-FLD (High Performance Liquid Chromatography-Fluorosence Detector). Results on AFM1 contamination were statistically analysed as to explore any associations with the questionnaire data for possible risk factors.Out of 234 samples analysed, in 191 (81.6%) samples AFM1 was not detected, while 4 (1.7%) were found above the EU maximum tolerable limit of 50ng kg-1. There was no conventional samples found over the maximum limit for AFM1 (0/117), while 4/117 (3.4%) organic samples exceeded 50ng kg-1 [no statistically significant difference (p-value=0.122)]. It was found more possible for organic farms to present AFM1 contamination in comparison to conventional [no statistically significant difference (RR 1.2, 95%CI 0.71-2.02, p-value=0.492)]. Among several potential risk factors investigated for AFM1 milk contamination, the use of warehouse for feed storage (OR 2.69, 95%CI 1.25-5.79), winter season (OR 2.58, 95%CI 1.07-6.24) and feeding field pea (OR 4.17, 95%CI 1.41-12.32) were identified as statistically significant.Organic milk samples were not found less contaminated with AFM1, but even higher contamination is possible, in comparison to conventional milk. As a result, the perception that consuming organic milk and dairy is safeguarding human health does not apply in relation to AFM1 levels. The complex of the associated risk factors in AFM1 contamination found, indicates that these should be associated when assessing AFM1 contamination risk in milk and that constant monitoring and increased awareness is needed in order to safeguard Public Health.

Ο σύγχρονος καταναλωτής παρουσιάζει μια τάση προτίμησης στο βιολογικό γάλα και τα βιολογικά γαλακτοκομικά προϊόντα, με την πεποίθηση ότι είναι πιο υγιεινά και περισσότερο ασφαλή για την υγεία του, σε σύγκριση με τα συμβατικής προέλευσης. Στο γάλα και τα γαλακτοκομικά μπορεί να υπάρχει ως αναγνωρισμένος κίνδυνος για την υγεία του καταναλωτή η αφλατοξίνη M1 (AFM1). Πρόκειται για μεταβολίτη της Aφλατοξίνης Β1 (AFB1), που παράγεται από μύκητες οι οποίοι προσβάλλουν τα κτηνοτροφικά φυτά υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Η AFM1 έχει αναγνωριστεί ως πιθανό καρκινογόνο για τον άνθρωπο, με όργανο-στόχο το ήπαρ. Σκοπός της μελέτης ήταν να αξιολογηθεί η παρουσία AFM1 σε αίγειο και πρόβειο γάλα στην Ελλάδα, να αναγνωριστούν οι πιθανοί εμπλεκόμενοι παράγοντες επικινδυνότητας και να συγκριθούν τα επίπεδα ασφάλειας σε γάλα βιολογικής και συμβατικής προέλευσης.39 βιολογικές και 39 συμβατικές εκτροφές αιγών και προβάτων στην περιοχή της Θεσσαλίας συμμετείχαν στην παρούσα μελέτη. Συλλέχθηκαν 243 δείγματα, κατά τη διάρκεια μιας γαλακτικής περιόδου. Για κάθε εκτροφή συμπληρώθηκε ένα προτυποποιημένο ερωτηματολόγιο χαρακτηριστικών εκτροφής και για κάθε δείγμα ένα πρωτόκολλο δειγματοληψίας. Τα δείγματα αναλύθηκαν με την ανοσοενζυμική μέθοδο ELISA για τον προσδιορισμό της AFM1 και τα αποτελέσματα επιβεβαιώθηκαν με υγρή χρωματογραφία υψηλής απόδοσης με ανιχνευτή φθορισμού. Τα αποτελέσματα αναλύθηκαν στατιστικά σε συνδυασμό με τα δεδομένα των ερωτηματολογίων και των πρωτοκόλλων δειγματοληψίας.Από τα 234 δείγματα που αναλύθηκαν, σε 191 (81,6%) δείγματα δεν ανιχνεύθηκε AFM1, ενώ σε 4 (1,7%) βρέθηκε ποσοστό AFM1 εκτός του ανώτατου ορίου. Δεν βρέθηκε κανένα συμβατικό δείγμα γάλακτος να υπερβαίνει το όριο (0/117), ενώ 4/117 (3.4%) βιολογικά δείγματα γάλακτος υπερέβαιναν τα 50ngkg-1 [χωρίς στατιστικά σημαντική διαφορά (p-value=0,122)]. Βρέθηκε πιο πιθανό να υπάρχει AFM1 σε γάλα βιολογικής προέλευσης σε σύγκριση με το συμβατικό [χωρίς στατιστικά σημαντική διαφορά (RR 1,2, 95%CI 0,71-2,02, p-value=0,492)]. Μεταξύ των παραγόντων επικινδυνότητας που διερευνήθηκαν διαπιστώθηκε ότι οι αποθηκευτικές πρακτικές για τις ζωοτροφές (OR 2,69, 95%CI 1,25-5,79), ο χειμώνας (OR 2,58, 95%CI 1,07-6,24) και η χρήση κτηνοτροφικού μπιζελιού για τη διατροφή των ζώων (OR 4,17, 95%CI 1,41-12,32) ήταν στατιστικά σημαντικοί παράγοντες που επηρέασαν την παρουσία AFM1.Το βιολογικό γάλα δεν βρέθηκε λιγότερο μολυσμένα με AFM1, ενώ βρέθηκε να είναι πιθανό να εμφανίζει μεγαλύτερες ποσότητες σε σύγκριση με το συμβατικό. Κατά συνέπεια η πεποίθηση ότι η κατανάλωση βιολογικού γάλακτος προασπίζει την υγεία του καταναλωτή δεν προκύπτει να ισχύει για την AFM1. Οι παράγοντες επικινδυνότητας για την AFM1, καταδεικνύουν ότι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στην ανάλυση επικινδυνότητας για την παρουσία της και ότι απαιτείται διαρκής επιτήρηση και ευαισθητοποίηση, προκειμένου να διασφαλίζεται διαρκώς η Δημόσια Υγεία.