Οι νέες τεχνολογίες της πληροφορίας ως μέσο διδασκαλίας και μάθησης της περιβαλλοντικής αγωγής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Abstract

Diese Studie beschaftigt sich mit den Neuen Informations- und Kommunikationstechnologien. Schwerpunkt ist die Einfuhrung von padagogischen Softwaresystemen an Gymnasien, bei deren Anwendung der Schuler ein bestimmtes Know-how entwickeln muss, um mit der Umwelt verbundene Probleme verstehen, verarbeiten und losen zu konnen. Erortert werden ebenfalls jene didaktische Methoden, die sich hierzu als erfolgreich beweisen, sowohl im Rahmen des Schulunterrichts als auch im Rahmen des naturlichen und sozialen Umfelds. Die durchgefuhrte Studie hat bewiesen, dass es ausserst wichtig ist, Schulern und Lehrern fur den Umweltpadagogikunterricht diese Informationssysteme zur Verfugung zu stellen, da so alle Botschaften, Prinzipien und Werte der Umweltpadagogik verstanden und verbreitet werden. Zunachst konzentriert sich die Studie auf die Padagogische Technologie: es wird eine kritische Bewertung des computergestutzten Schulunterrichts vorgenommen; danach werden die verschiedenen Padagogischen Softwaresysteme aufgezahlt. Unterstutzt wird der padagogische Wert eines „offenen“ padagogischen Softwaresystems, das als Brucke zwischen der Totalitat des wissenschaftlichen Wissens und der Technologie dienen soll, die die ethische Infrastruktur bzw. wertorientierte padagogische Strategien der Zukunftstechnologie fordert. Es geht um eine Neugestaltung des Umweltpadagogikunterrichts dank der Neuen Technologien, unter dem Prisma der kritischen kommunikativen Didaktik. Es wird in dieser Arbeit versucht, Schritt fur Schritt die Neuen Technologien und das „offene“ padagogische Softwaresystem auf der Basis der Grundprinzipien der Umweltpadagogik mit den padagogischen Aktivitaten des unterrichtenden Lehrers und der lernenden Schuler zu vereinigen. Im zweiten Teil der Studie wird die Planung des Umweltpadagogikprogramms „Wiederaufbereitung und naturliche Ressourcen“ mit Hilfe eines vom Autor selbst geschaffenen „offenen“ padagogischen Softwaresystems namens „eenit“ vorgestellt. Es wird uber die Eigenschaften dieses Systems berichtet und aus welchem Grund es zu seiner Kreation kam, anstatt sich nach einem anderen schon „fertigem“, „geschlossenen“ oder im Netz vorhandenen System zu richten. Die Methodologie Diese Studie richtet sich nach dem Modell „quasi-experimental non equivalent control group design“. In diesem Falle wurden zwei verschiedene Gruppen befragt, die experimentelle und die Kontrollgruppe. Nach einer ersten Kontrollbewertung wurde die experimentelle Gruppe unterrichtet, nach den im Kapitel „Die Neuen Technologien in der Umweltpadagogik. Eine neue Lehr-und Lerndimension“ vorhandenen methodologischen Richtlinien, wahrend die Kontrollgruppe nach traditioneller Methode unterrichtet wurde. Darauf wurden die Ergebnisse beider Gruppen bewertet. Schlussfolgerungen Die Schlussfolgerungen dieser Arbeit sind folgende: 1. Ein statistisch bewiesener deutlicher Einfluss im gnostischen Bereich der Schuler was die Umweltproblematik betrifft, mit grosserem Einfluss bei den Schulern der experimentellen Gruppe. 2. Eine statistisch bewiesene deutlichere Besserung des Umweltbewusstseins der Schuler, mit grosserem Einfluss bei den Schulern der experimentellen Gruppe. 3. Eine deutliche Besserung der Schuler was aktives Handeln und Teilnahme an umweltpolitischen Geschehen und Aktivitaten, mit grosserem Einfluss bei den Schulern der experimentellen Gruppe.

Η έρευνα επικεντρώνεται στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων με τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΝΤΠΕ), και ειδικότερα με τη χρήση των εκπαιδευτικών λογισμικών, που οδηγούν το μαθητή της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην εφαρμογή και στη δημιουργία των νοητικών εργαλείων που θα τον καταστήσουν ικανό να κατανοεί, να διαχειρίζεται και να επιλύει τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Επίσης στις παιδαγωγικές δραστηριότητες, οι οποίες αφορούν διδακτικές προσεγγίσεις και μεθόδους διδασκαλίας, που θα αποφέρουν οφέλη στους μαθητές, αρχικά στο πλαίσιο της τάξης και μακροπρόθεσμα στο γενικότερο πλαίσιο του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος. Από την παρούσα έρευνα αποδεικνύεται ότι, όταν τα πληροφοριακά συστήματα τίθενται στην υπηρεσία των μαθητών και του εκπαιδευτικού της περιβαλλοντικής ομάδας, θα οικοδομηθούν, θα κατανοηθούν και θα διαδοθούν τα μηνύματα, οι αρχές και οι αξίες της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Π.Ε.) και της Αειφορίας. Αρχικά επικεντρώνεται στην Εκπαιδευτική Τεχνολογία κάνοντας μια κριτική προσέγγιση της αξιοποίησης του Η/Υ στην τάξη και κατηγοριοποιεί τα Εκπαιδευτικά Λογισμικά. Υποστηρίζει την παιδαγωγική αξία του «ανοιχτού» εκπαιδευτικού λογισμικού, ως πλέον κατάλληλου να γεφυρώσει το σώμα των επιστημονικών γνώσεων με τις τεχνολογικές εφαρμογές, να οικοδομήσει το ηθικό υπόβαθρο της τεχνολογίας του μέλλοντος και να προσανατολίσει τις εκπαιδευτικές στρατηγικές στις αξίες. Αναπλαισιώνεται στη συνέχεια η διδακτική της Π.Ε. μέσω των Νέων Τεχνολογιών, υπό το πρίσμα της «Κριτικής Επικοινωνιακής Διδακτικής», με αφετηρία τα βασικά της κείμενα. Τέλος επιχειρείται μια βήμα-βήμα σύζευξη των Ν.Τ. και του «ανοιχτού» λογισμικού με τις παιδαγωγικές ενέργειες του εκπαιδευτικού που διδάσκει και των μαθητών που μαθαίνουν, με γνώμονα τις βασικές αρχές της Π.Ε και της Αειφορίας. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται ο σχεδιασμός ενός προγράμματος Π.Ε. «Ανακύκλωση και Φυσικοί Πόροι», μέσω ενός ανοικτού λογισμικού eenit που σχεδιάστηκε από τον ερευνητή. Αναπτύσσονται οι ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του, καθώς και οι λόγοι για τους οποίους το δημιούργησε, αντί να εφαρμόσει ένα «έτοιμο» ή «κλειστό» ή «ιστοχώρο». Μεθοδολογία Η συγκεκριμένη έρευνα σχεδιάστηκε σύμφωνα με το μοντέλο «ημιπειραματικό σχέδιο μη ισοδύναμης ομάδας ελέγχου» (quasi-experimental non equivalent control group design). Στο παρόν σχέδιο χρησιμοποιήθηκαν δύο ομάδες, η πειραματική και η ελέγχου, στις οποίες διεξήχθη προέλεγχος και στη συνέχεια, στη πρώτη, την πειραματική ομάδα, έγινε η διδακτική παρέμβαση σύμφωνα με το μεθοδολογικό σχεδιασμό που αναλύεται στο κεφάλαιο «Οι Ν.Τ. στην Π.Ε. Ένας νέος Διδακτικός - Μαθησιακός χώρος», ενώ στην ομάδα ελέγχου, ακολουθήθηκε ο συμβατικός τρόπος διδασκαλίας. Ακολούθησε ο μετέλεγχος και των δύο ομάδων. Τα συμπεράσματα της διατριβής αυτής είναι: 1. Στατιστικά σημαντική επίδραση στο γνωστικό επίπεδο των μαθητών, όσον αφορά περιβαλλοντικά προβλήματα, με μεγαλύτερη επίδραση στους μαθητές της πειραματικής ομάδας. 2. Στατιστικά σημαντική βελτίωση στη στάση των μαθητών ως προς τις ευθύνες του ανθρώπου στο περιβάλλον, με μεγαλύτερη επίδραση στους μαθητές της πειραματικής ομάδας. 3. Σαφής βελτίωση στη στάση των μαθητών για δραστηριοποίηση και συμμετοχή σε περιβαλλοντικές δραστηριότητες, με μεγαλύτερη βελτίωση στους μαθητές της πειραματικής ομάδας.