Μελέτη της γενετικής διαταραχής στους σιωπηρούς φορείς β-μεσογειακής αναιμίας στον ελληνικό πληθυσμό

Abstract

We investigated the genetic defects underlying the phenotype of “silent” β-thalassaemia in the Greek population and the clinical, haematological, biosynthetic and molecular data in 33 β-thalassaemia intermedia patients, double heterozygotes for classic and silent β-thalassaemia (βthal/βsil) and in their silent β-thalassaemia carrier parents. In the patients, age of diagnosis ranged from childhood to adulthood and long-term follow-up found all patients to have satisfactory growth and development, minimal bone changes and moderate splenomegaly, preserving haemoglobin levels around 9 g/dl and HbF<25%. The diagnosis of heterozygous β-thalassaemia in the silent carrier parents of the patients above, was achieved through DNA analysis. Two point mutations, (-101 C>T in the promoter region and +1480 C>G in the 3’untranslated region (3’UTR) of the β-globin gene) occurring with the same frequency, together accounted for the majority of silent β-thalassaemia alleles (24/33) in the families of this study. Only a single case carried the +33 C>G mutation in the 5'untranslated region of the β-globin gene and three patients had the rare interaction of homozygosity for a-globin gene triplication and heterozygous β-thalassaemia. In five families the genetic defect has not been yet determined. To assess the spectrum of the clinical and haematological phenotype for the -101 C>T mutation (the most common amongst the silent β-thalassaemia mutations in Mediterranean populations), we also report our data in 25 double heterozygous β-thalassaemia intermedia patients and 45 β-thalassaemia heterozygotes with this substitution (including the 12 families above). The haematological phenotype of the -101 C>T heterozygotes presents great heterogeneity and only a half of the cases of this study could be characterized as completely “silent” β-thalassaemia carriers. Interaction with severe β-thalassaemia mutations always resulted in the clinical phenotype of mild non-transfusion-dependent thalassaemia intermedia.

Με σκοπό τη μελέτη της υπεύθυνης γενετικής διαταραχής για τη “σιωπηρού” τύπου β-μεσογειακή αναιμία στον ελληνικό πληθυσμό και την εκτίμηση των κλινικών, αιματολογικών και βιοσυνθετικών δεδομένων που αφορούν τις “σιωπηρές” μεταλλάξεις, μελετήσαμε 33 ασθενείς με ενδιάμεση μεσογειακή αναιμία, διπλούς ετεροζυγώτες για τυπική και σιωπηρού τύπου (silent) β-μεσογειακή αναιμία (βthal/βsil) και τους γονείς των ασθενών αυτών - σιωπηρούς φορείς β-μεσογειακής αναιμίας. Με ηλικία διάγνωσης που κυμαίνεται από την παιδική έως και την ενήλικη ζωή και με παρακολούθηση για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από 5 έως και 25 χρόνια, οι ασθενείς της μελέτης παρουσιάζουν φυσιολογική ανάπτυξη, ήπιες οστικές αλλοιώσεις και μέτρια ηπατοσπληνομεγαλία διατηρώντας επίπεδα αιμοσφαιρίνης περίπου 9 g/dl και HbF<25%. Για τη διάγνωση της ετερόζυγης β- μεσογειακής αναιμίας στους σιωπηρούς φορείς ήταν απαραίτητη η χρήση τεχνικών μοριακής βιολογίας. Δύο σημειακές μεταλλάξεις ( +1480 C>G στην 3’ μη κωδικοποιούσα περιοχή (3’untranslated region, 3’UTR) και -101 C>T στον υποκινητή του β-γονιδίου) καλύπτουν, με την ίδια συχνότητα η κάθε μία, το μεγαλύτερο ποσοστό (24/33) των γενετικών διαταραχών που σχετίστηκαν με τη σιωπηρού τύπου β-μεσογειακή αναιμία στις οικογένειες της μελέτης. Μεμονωμένο περιστατικό έφερε τη +33 C>G μετάλλαξη στη 5’UTR του β-γονιδίου. Τρεις ασθενείς έφεραν το σπάνιο συνδυασμό ετερόζυγης β-μεσογειακής αναιμίας και ομόζυγου τριπλασιασμένου α-γονιδίου και σε πέντε οικογένειες η γενετική διαταραχή παραμένει αδιευκρίνιστη. Με σκοπό την ολοκλήρωση της εικόνας του κλινικού και αιματολογικού φαινοτύπου που αφορά τη β -101 C>T μετάλλαξη, (την πιο συχνή “σιωπηρή” μετάλλαξη β-μεσογειακής αναιμίας στους Μεσογειακούς πληθυσμούς), επανεκτιμήσαμε τα δεδομένα σε 25 διπλούς ετεροζυγώτες και 45 ετεροζυγώτες με τη γενετική αυτή διαταραχή (συμπεριλαμβανομένων των παραπάνω 12 οικογενειών). Ο αιματολογικός φαινότυπος των -101 C>T ετεροζυγωτών παρουσίαζε σημαντική ποικιλομορφία και μόνο στα μισά περιστατικά μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν “σιωπηρός”. Στους ασθενείς ο συνδυασμός με μια βαρειά β-μετάλλαξη in trans οδηγούσε, σε όλες τις περιπτώσεις, σε ήπια μη-εξαρτώμενη από μεταγγίσεις ενδιάμεση μεσογειακή αναιμία. Συμπερασματικά οι ήπιες β+ μεταλλάξεις +1480 C>G και -101 C>T αποτελούν κοινά αίτια “σιωπηρού” τύπου β-μεσογειακής αναιμίας στον Ελληνικό πληθυσμό.