Διερεύνηση της σχέσης μεταξύ των διαφόρων παραμέτρων του αίματος και του βαθμού προσβολής του ήπατος στην ηπατική στεάτωση των βοοειδών

Abstract

This study focused on diagnostic approach of liver diseases in cattle and especially in hepatic steatosis (HS), aiming to investigate relations between selected serum biochemical parameters and the degree of liver lesions. A total of 476 animals were used, divided in three groups (Α, Β, C). In all animals clinical examination was performed, history was taken and blood and liver were sampled. Group A was comprised by 162 calves aged 12 to 24 month. Sampling was performed at slaughter house. All animals were clinically healthy. Group B was comprised by 141 dairy cattle, aged 2,5 to 10 years, Holstein - Frisian and Holstein - Frisian cross race. All animals were clinically healthy and were in various production stages. The source of these animals was 34 different farms and in the majority of cases sampling was performed at farms. Some animals of this group were sampled at slaughter house Group C was comprised by 168 dairy cattle. Among them 143 were between 3 to11 years of age, while 25 were first calved heifers. The animals were from 60 different farms and were in difeerent stages of production like id dry period, at the beginning or in the midlle of lactation. All animals of group C showed clinical signs of different severity, like anorexia, depression, reduced milk production and detection of ketone bodies in urine. These signs, in consideration with history, posed suspicion of hepatic disease in these animals. In all clinical cases (group C) and in animals from group B sampled in farms, liver tissue was obtained by percutaneous biopsy,just after blood samples were taken by jugular vein puncture In serum, activity of enzymes Aspartate Aminotranferase (AST), Glutamate Dehydrogenase (GDH), Sorbitol Dehydrogenase (SDH), γ-Glutamyltransferase (γ- GT), Alkaline Phosphatase (ALP), Alanine Aminotranferase (ALT) Ornithine Carbamoyl Tranferase (OCT), as well as concentrations of acetoacetic acid (AcAc), β-hydroxyboutyric acid (β-HB), blood urea nitrogen (BUN), glucose, cholesterol, total bilirubin, total proteins, albumin, Non Esterified Fatty acids (NEFA) and total bile acids were assessed. In liver tissue samples, concentrations of total lipids and triglycerides were assessed. All samples stained with hematoxylin - eosin (HE) and examined under light microscopy for lesion and their lipid content. Other sections of each sample were stained with periodic acid Schiff (PAS) and liver glycogen content was evaluated. Classification of animals was done in 6 different degrees (0 - 5) according to the severity of hepatic steatosis with the use of point score scale. From the results of this study it was evident that hepatic steatosis is a very common condition in dairy cattle, since it was diagnosed in all farms examined. Hepatic steatosis occurs mainly in the period around parturition. The majority of HS cases appeared in the first month post partum, when also the most severe ones arose. Heifers are also vulnerable to HS but less comparing to multiparus cows. HS can develop also in calves, especially when they are overconditioned and slaughered after the optimum time. From the clinical signs cannot be obtained safe and precise assessment of existence and severity of HS. Only very severe HS cases reflect with certainty clinical signs, form which suspicion of hepatic disease can be posed. Liver biopsy and histological examination is the the definite diagnostic method for HS. The point scoring scale for histological assessment of liver fat followed in the present study is a useful and reliable method of examining liver and diagnosing Assessment of serum biochemical parameters can be helpful in diagnosis of HS and for better diagnostic result the use of at least two different parameters is preferable. The determination of OCT activity was made here using a modified method adapted to bovine serum. This is the first time this method is applied in diagnosis of liver damage caused by HS in cattle. The assessment of OCT activity is a useful biochemical test in diagnosis of either severe but also of mild or moderate HS cases. Assessment of AST activity is also of significant value in diagnosis of HS severity, while activity of GDH can reflect severe liver damage caused by HS. Assessment of serum total bilirubin concentration is a useful biochemical test for detection of severe LFC cases and its increases indicate grave prognosis Serum bile acid concentration was not a useful diagnostic index in HS cases.

Η συγκεκριμένη έρευνα είχε ως αντικείμενο τη διαγνωστική προσέγγιση των ηπατοπαθειών των βοοειδών και συγκεκριμένα της ηπατικής στεάτωσης (ΗΣΤ), με στόχο τη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ των διαφόρων παραμέτρων του αίματος και του βαθμού αλλοίωσης του ηπατικού ιστού. Συνολικά στην παρούσα μελέτη συμπεριλήφθησαν 476 βοοειδή τα οποία χωρίστηκαν σε 3 ομάδες (Α, Β, Γ). Σε όλα τα ζώα έγινε κλινική εξέταση, λήψη ιστορικού και λήψη δειγμάτων αίματος και ηπατικού ιστού. Η ομάδα Α αποτελούνταν από 162 παχυνόμενα βοοειδή ηλικίας 12 ως 24 μηνών. Η λήψη των δειγμάτων έγινε στο σφαγείο. Όλα τα ζώα ήταν κλινικά υγιή πριν τη σφαγή και κρίθηκαν κατάλληλα για κατανάλωση μετά την κρεοσκοπική εξέταση. Την ομάδα Β αποτέλεσαν 141 γαλακτοπαραγωγές αγελάδες, ηλικίας 2,5 ως 10 ετών, φυλής Holstein - Frisian και μιγάδων αυτής. Όλα τα ζώα ήταν κλινικώς υγιή σε διάφορα στάδια της παραγωγικής ζωής τους και προέρχονταν από 34 διαφορετικές εκτροφές. Η δειγματοληψία ορισμένων ζώων της ομάδας Β έγινε στα σφαγεία και των περισσοτέρων σε εκτροφές. Η ομάδα Γ αποτελούνταν από 168 γαλακτοπαραγωγές αγελάδες, ανάμεσα στις οποίες 143 αγελάδες ηλικίας 3 ως 11 ετών και 25 πρωτοτόκες αγελάδες, που ανήκαν σε 60 διαφορετικές εκτροφές. Τα ζώα της ομάδας αυτής βρίσκονταν σε διαφορετικά παραγωγικά στάδια, όπως στην ξηρή περίοδο, στην έναρξη ή σε προχωρημένη γαλακτοπαραγωγή και παρουσίαζαν ποικίλα συμπτώματα και διαφορετικού βαθμού απόκλιση της κλινικής τους εικόνας από τη φυσιολογική. Τόσο τα στοιχεία του ιστορικού, όσο και τα παρατηρούμενα κλινικά συμπτώματα, όπως η ελαφρά έως πλήρης ανορεξία, η κατάπτωση, η ελάττωση της γαλακτοπαραγωγής, η οσμή ακετόνης στην αναπνοή, έθεταν υποψία ηπατικής διαταραχής. Στις περιπτώσεις των κλινικών περιστατικών (ομάδα Γ) και των ζώντων ζώων της ομάδας Β, γινόταν λήψη του ηπατικού ιστού με τυφλή διαδερμική βιοψία, αμέσως μετά τη λήψη αίματος από τη σφαγίτιδα φλέβα. Στον ορό του αίματος γινόταν ο προσδιορισμός της δραστηριότητας της γ-γλουταμυλοτρασφεράσης (γ-GT), της αλκαλικής φωσφατάσης (ALP), της αμινοτρανσφεράσης του ασπαραγινικού (AST), της αμινοτρανσφεράσης της αλανίνης (ALT), της αφυδρογονάσης της σορβιτόλης (SDH), της αφυδρογονάσης του γλουταμινικού (GDH) της καρβαμοϋλοτρανσφεράσης της ορνιθίνης (OCT), καθώς και οι συγκεντρώσεις του ακετοξικού οξέος (AcAc), του β-υδροξυβουτυρικού οξέος (β-ΗΒ), του αζώτου της ουρίας (BUN), της γλυκόζης, της χοληστερόλης, της ολικής χολερυθρίνης, των ολικών πρωτεϊνών, της λευκωματίνης, των μη εστεροποιημένων λιπαρών οξέων (NEFA) και των ολικών χολικών οξέων. Στα ιστοτεμάχια του ηπατικού ιστού προσδιοριζόταν η συγκέντρωση των ολικών λιπιδίων, όσο και των τριγλυκεριδίων. Σε κάθε δείγμα γινόταν ιστολογική εξέταση σε οπτικό μικροσκόπιο παρασκευάσματος που χρωματίζονταν με χρώση αιματοξυλίνης -εωσίνης για να εκτιμηθεί η συνολική ιστοπαθολογική εικόνα και το περιεχόμενο λίπος. Ακολούθως, τομές του ιδίου παρασκευάσματος χρωματιζόταν με χρώση υπεριωδικού οξέος για την εκτίμηση του περιεχόμενου γλυκογόνου. Η κατάταξη των περιστατικών έγινε σε 6 (0 - 5) βαθμίδες σοβαρότητας ηπατικής στεάτωσης (βΗΣΤ) με τη χρήση ειδικής βαθμολογικής κλίμακας. Από τα αποτελέσματα φαίνεται ότι η ΗΣΤ αποτελεί πολύ συχνή κατάσταση για τις γαλακτοπαραγωγές αγελάδες, καθώς εμφανίστηκε σε όλες τις εκτροφές που εξετάστηκαν. Η εμφάνιση της ΗΣΤ γίνεται κατά κύριο λόγο στην περίοδο γύρω από τον τοκετό, με τη μέγιστη συχνότητα κατά τον πρώτο μήνα της γαλακτοπαραγωγής, οπότε εμφανίζονται και οι σοβαρότερες περιπτώσεις. Η ΗΣΤ εμφανίζεται και στις πρωτοτόκες αγελάδες σε μικρότερο όμως ποσοστό από τις πολύτοκες. Η ΗΣΤ είναι δυνατόν να αναπτυχθεί και στους παχυνόμενους μόσχους, ειδικά όταν παχύνονται πέραν του κατάλληλου χρόνου σφαγής. Από την κλινική εικόνα των ζώων δεν μπορεί να εξαχθεί ασφαλές διαγνωστικό συμπέρασμα για την ύπαρξη και τη σοβαρότητα της ΗΣΤ. Μόνο σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις παρατηρούνται έντονα κλινικά συμπτώματα τα οποία θέτουν υποψία ηπατικού νοσήματος. Η βιοψία του ήπατος και η ιστοπαθολογική εξέταση του ηπατικού ιστού αποτελεί την ακριβέστερη μέθοδο διάγνωσης της ΗΣΤ. Ο ημιποσοτικός προσδιορισμός του λίπους του ηπατικού ιστού, σύμφωνα με τη μέθοδο που υιοθετήθηκε στην παρούσα μελέτη αποτελεί πολύ χρήσιμο και αξιόπιστο διαγνωστικό μέσο για την εκτίμηση της σοβαρότητας της ηπατικής διαταραχής που προκαλεί η ΗΣΤ. Η ύπαρξη και η σοβαρότητα της ΗΣΤ μπορεί να εκτιμηθεί με τη βοήθεια βιοχημικών εξετάσεων στον ορό του αίματος, σε συνδυασμό με την κλινική εξέταση.