Παιδιά με χαμηλή επίδοση και παραπομπή σε διαγνωστικές υπηρεσίες: ακαδημαϊκοί και ψυχοκοινωνικοί παράγοντες

Abstract

The aim of the present study is to investigate factors related to children’s referrals to psychodiagnostic centers due to low school achievement. More specific it aims at researching academic and psycho-social factors which may affect children’s referrals. In the context of the joint-systems approach, according to which the problems do not lie in the child but are part of the interactions between the systems where the child functions (family and school) emphasis is put not on the problem itself but on significant others’ perceptions of the problem. Sixty two elementary school students participated in the study, divided in two groups. The first group was comprised of children referred for assessment in two psychodiagnostic centers school failure as the major presenting problem (N=31). The second group consisted of an equal number of students as the first group, matched for class level, sex, and poor school performance, as identified by their classroom teachers (N=31). The two groups were compared on a) academic and psychosocial factors researched by quantitative methods: intellectual functioning, cognitive skills, self-perceptions, teacher ratings of school achievement, teacher and parent adjustment ratings, and teacher and parent evaluations of family-school collaboration, and b) psychosocial factors research by qualitative methods: parents’ and teachers’ perception about the problem, parents’ perception of their role in children’s success, family and school collaboration, children’s school experience. Combining quantitative and qualitative methods proved to be of great significance because it showed that the two groups did not differ in terms of factors researched by quantitative methods and that, only by researching the process by which the differences between the two groups are constructed and by studying the experience of the people, children’s referrals can be explained. The basic conclusions of the study are that referral is affected by parents’ perception of the problem and by the role they believe they have in their child’s school and future success.

Η μελέτη αυτή στοχεύει στη διερεύνηση παραγόντων που συνδέονται με την παραπομπή παιδιών που παρουσιάζουν σχολικές δυσκολίες σε ιατροπαιδαγωγικές υπηρεσίες διάγνωσης. Ειδικότερα, στοχεύει στη μελέτη ακαδημαϊκών και ψυχοκοινωνικών παραγόντων οι οποίοι συνδέονται με τη διαδικασία αναζήτησης βοήθειας από γονείς και εκπαιδευτικούς. Χρησιμοποιεί το θεωρητικό πλαίσιο της ‘συστημικής προσέγγισης από κοινού’, σύμφωνα με το οποίο έμφαση δίνεται στο όχι τόσο στο καθεαυτό σύμπτωμα ή πρόβλημα που αντιμετωπίζει το παιδί, αλλά κυρίως τι θεωρούν ως πρόβλημα τα εμπλεκόμενα μέρη και ποιος είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνονται το πρόβλημα. Στην έρευνα συμμετείχαν δυο ομάδες παιδιών, τριανταένα παιδιά που παραπέμφθηκαν σε ιατροπαιδαγωγικές υπηρεσίες για αξιολόγηση των σχολικών τους δυσκολιών και τριαντανένα παιδιά που αντιμετώπιζαν, επίσης, δυσκολίες στο σχολείο, για τα οποία όμως δεν αναζητήθηκε ειδική διαγνωστική αξιολόγηση. Ανάμεσα στις δυο ομάδες έγινε σύγκριση όσον αφορά α) ακαδημαϊκούς και ψυχοκοινωνικούς μετρήσιμους παράγοντες: γνωστικές δεξιότητες, νοητικό επίπεδο, αντιλήψεις για τον εαυτό, σχολική επίδοση, λειτουργικότητα, εμπλοκή γονέων, και β) ψυχοκοινωνικούς παράγοντες που διερευνώνται με ποιοτικές μεθόδους: αντίληψη γονέων και εκπαιδευτικών για το πρόβλημα, ρόλος του γονέα στην επιτυχία του παιδιού, σχέση σχολείου-οικογένειας εμπειρία παιδιού από τη σχολική ζωή. Η συνδυαστική χρήση ποσοτικών και ποιοτικών μεθόδων ανέδειξε ότι με τις σταθμισμένες μετρήσεις δεν προέκυψαν διαφορές επαρκείς για να εξηγήσουν την παραπομπή των παιδιών και ότι μόνο η διερεύνηση, τόσο της διαδικασίας μέσα από την οποία διαμορφώνονται οι διαφορές ανάμεσα στις δυο ομάδες παιδιών, όσο και της εμπειρίας των ατόμων που βιώνουν το φαινόμενο, ανέδειξε παράγοντες που διαφοροποιούν τις δυο ομάδες και μπορούν να προσφέρουν ερμηνείες για την παραπομπή των παιδιών της μια ομάδας και τη μη παραπομπή των παιδιών της άλλης. Τα βασικά συμπεράσματα στα οποία καταλήγει η έρευνα είναι ότι η παραπομπή των παιδιών με σκοπό την αξιολόγηση από ειδικούς προκύπτει ως αποτέλεσμα της αντίληψης για το πρόβλημα που έχουν οι γονείς, και καθορίζεται από το ρόλο που οι γονείς αντιλαμβάνονται ότι διαδραματίζουν απέναντι στην επιτυχία του παιδιού.