Εθνική και κοινωνική ταυτότητα στον πρωτοποριακό κινηματογράφο της Ανατολικής Ασίας: Ιαπωνικό και Ταϊβανέζικο νέο κύμα κινηματογράφου

Abstract

The present thesis attempts to highlight the manifestations of national identity as they emerge in the avant-garde cinema of Japan and Taiwan. However, it also addresses the particularities created by the fact that the new wave filmmakers in the two countries work in dissimilar historical, political and social contexts and in different time periods. The prevailing conditions in the aforementioned countries have a profound influence on the work of the filmmakers, with the the visual representation of historical, political, economic and social events expressing a different image from the one suggested by the country's ruling class. The issue of national identity is in itself complex and multifaceted, requiring thorough research. Part of the thesis and the questions that emerge arise from the study of extensive literature concerning the sociological approach to the term and the pillars that social studies have set for its definition as shaped by scientific study. The thesis examines the avant-garde cinema of Japanese directors Nagisa Oshima and Shohei Imamura and Taiwanese directors Hou Hsiao-Hsien and Edward Yang. Four filmmakers with different perspectives and concerns direct the reality of their countries and focus on the differing aspects of their national identity, approaching in a personal way the notions of language, past, tradition, culture and the perception of the "other nation", notions crucial to the study of national identity. With these criteria in mind, and by studying the existing literature, an attempt is made to analyse as comprehensively as possible the way in which innovative filmmakers attribute national identity in their films, the doubts cast on the national narratives of their countries and the way they view both their fellow citizens and the authorities. And finally, the image they project to the rest of the world about their countries, an image that testifies to their individual beliefs about the Japanese and Taiwanese experience.

Η παρούσα διατριβή επιχειρεί να αναδείξει τις εκφάνσεις της εθνικής ταυτότητας όπως αυτές αναδύονται στον πρωτοποριακό κινηματογράφο της Ιαπωνίας και της Ταϊβάν. Ωστόσο η εργασία αντιμετωπίζει και τις ιδιαιτερότητες που δημιουργεί το γεγονός ότι οι νεοκυματικοί δημιουργοί των δύο χωρών εργάζονται σε ανόμοιο ιστορικό, πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Οι εκάστοτε κρατούσες συνθήκες στις προαναφερόμενες χώρες επηρεάζουν το έργο των σκηνοθετών με επακόλουθο η εικαστική απεικόνιση των ιστορικών, πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών γεγονότων να εκφράζει μια άλλη εικόνα από αυτήν που εισηγείται η άρχουσα τάξη της χώρας. Το ζήτημα της εθνικής ταυτότητας, από μόνο του πολύπλοκο και πολυσήμαντο, απαιτεί ενδελεχή έρευνα. Μέρος της εργασίας και των ερωτημάτων που αναδύονται, προκύπτουν από τη μελέτη εκτενούς βιβλιογραφίας που αφορά την κοινωνιολογική προσέγγιση του όρου και τους πυλώνες που οι θεωρητικοί μελετητες έθεσαν για τον προσδιορισμό του. Η διατριβή εξετάζει τον πρωτοποριακό κινηματογράφο των Ιαπώνων σκηνοθετών Nagisa Oshima και Shohei Imamura και των Ταϊβανέζων Hou Hsiao-Hsien και Edward Yang. Τέσσερις δημιουργοί με διαφορετική οπτική και προβληματισμούς σκηνοθετούν την πραγματικότητα των χωρών τους και εστιάζουν στις αλλότροπες πτυχές της εθνικής ταυτότητάς τους προσεγγίζοντας με προσωπικό τρόπο τις απτόμενες στην ταυτότητα έννοιες της γλώσσας, του παρελθόντος, της παράδοσης, του πολιτισμού και της αντίληψης του «άλλου έθνους». Με αυτά τα κριτήρια κατά νου και με τη μελέτη της υπάρχουσας βιβλιογραφίας επιχειρείται μια όσο το δυνατόν σφαιρικότερη ανάλυση του τρόπου που οι πρωτοποριακοί δημιουργοί αποδίδουν στις ταινίες τους την εθνική ταυτότητα, η αμφισβήτηση που προβάλλουν στα εθνικά αφηγήματα των χωρών τους και η θέση που υποστηρίζουν απέναντι στους συμπολίτες τους και την εξουσία. Και εν κατακλείδι την εικόνα που διαχέουν στον υπόλοιπο κόσμο για τις χώρες τους, εικόνα που καταμαρτυρά τις ατομικές τους πεποιθήσεις σχετικά με την ιαπωνική και ταϊβανεζική εμπειρία.