Η ρητορική των νομικών παπυρικών κειμένων από την εποχή του Αυγούστου έως την ύστερη αρχαιότητα

Abstract

The present doctoral dissertation examines the rhetoric of legal documents drafted from the Augustan era to late antiquity. Taking into consideration the legal utility of structural parts, clauses, and formulaic expressions within legal documents, this study presents the contribution of structure and language to the rhetorical composition of their content. Particularly, the analysis of the structural components highlights the rhetorical purpose of their combination and arrangement, both of which are rooted in an ancient strategy of persuasion. On a linguistic level, the examination of rhetorical elements in legal documents, primarily from the Byzantine period, provides insight into the psychological state, not only of the notaries, but also of the contracting parties concerning the outcome of their legal transactions. The feeling of uncertainty that prevails in the legal transactions of individuals is addressed through rhetoric.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή εξετάζει τη ρητορική των νομικών παπυρικών κειμένων που συντάχθηκαν από την εποχή του Αυγούστου έως την ύστερη αρχαιότητα. Λαμβάνοντας υπόψιν τη νομική χρησιμότητα των δομικών μερών, των ρητρών και των φορμουλαϊκών εκφράσεων των νομικών εγγράφων παρουσιάζεται η συμβολή της δομής και της γλώσσας τους στη ρητορική σύνθεση του περιεχομένου τους. Ειδικότερα, από την εξέταση των δομικών μερών αναδεικνύεται η ρητορικότητα του συνδυασμού τους, ο οποίος έχει τις ρίζες του σε μία πανάρχαια στρατηγική πειθούς. Σε γλωσσικό επίπεδο γίνεται ανάλυση των υφολογικών στοιχείων που εντοπίζονται σε νομικά έγγραφα κυρίως της βυζαντινής περιόδου, μέσα από την οποία γίνεται αντιληπτή η ψυχολογική κατάσταση των συμβολαιογράφων αλλά και των συμβαλλομένων μερών, όσον αφορά στην έκβαση της δικαιοπραξίας. Η αίσθηση της αβεβαιότητας που κυριαρχεί στις έννομες σχέσεις των ιδιωτών καταπολεμάται μέσω της ρητορικής.