An empirical analysis of macroeconomic and demographic shocks on the rise of populism in Europe and the erosion of EU identity

Abstract

The first chapter of this dissertation examines the relationship between past exposure to macroeconomic shocks during one's impressionable years (18-25) and the rise of populist attitudes measured by the support of populist parties and distrust national and European institutions. The findings reveal that individuals who were exposed to economic shocks during their early adulthood are more likely to express populist attitudes. Interestingly, the interplay between the two, i.e., past and current exposure to economic shocks, has a mitigating effect on the rise of populism. Individuals who were exposed to economic shocks in the past are less likely to manifest populist attitudes when faced with a current crisis, as suggested by the experience-based learning literature. The second chapter empirically explores the interplay between a demographic shock as defined by the population aging and the rise of populist attitudes in Europe. The measure of population aging is the country's old-age dependency ratio, thus the analysis is focused on population (societal) aging as opposed to individual aging. Populist attitudes are derived from individual-level data that provide information about voting for populist parties, political trust and attitudes towards immigration. The findings suggest that societal aging is associated with a voting for right wing populist parties, a fall in trust in national and European institutions and a rise in attitudes against immigrants. Older people tend to be more conservative, voting more for right-wing populist parties and this is reflected on the median vote and attitude as well. Living in an aging society, young people are aware of the fact that they have to cater for a large share of old people and this gives rise to different incentives and attitudes compared to individuals living in young societies. The last chapter presents empirical evidence demonstrating that individuals exposed to multiple macroeconomic shocks, accounting for the years of their countries' participation in the EU, exhibit diminished trust in European institutions, supporting attitudes opposing the EU integration. Furthermore, individuals who have experienced such macroeconomic shocks are more likely to vote in favor of leaving the EU and for Eurosceptic parties. Notably, these findings are observed specifically for non-symmetric shocks, while the opposite pattern emerges for symmetric shocks. This research underscores the lasting impact of past asymmetric economic shocks on European identity and emphasizes the importance of inclusive policies by the EU in addressing asymmetric risks.

Το πρώτο κεφάλαιο εξετάζει την αλληλεπίδραση μεταξύ της έκθεσης των ατόμων σε μακροοικονομικά σοκ και οικονομικές κρίσεις και των λαϊκίστικών συμπεριφορών. Πιο συγκεκριμένα, τα αποτελέσματά του δείχνουν ότι τα άτομα που βίωσαν ένα μακροοικονομικό σοκ στα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσής τους (μεταξύ 18 και 25 ετών), είναι επί του παρόντος πιο επιρρεπή να ψηφίσουν λαϊκίστικά κόμματα και εκδηλώνουν χαμηλότερη εμπιστοσύνη τόσο στους εθνικούς όσο και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Στο παρόν άρθρο χρησιμοποιούνται δεδομένα για τις χώρες της ΕΕ και κατασκευάζεται για κάθε άτομο η έκθεσή του σε τουλάχιστον ένα μακροοικονομικό σοκ-κρίση όταν το άτομο ήταν μεταξύ 18 και 25 ετών. Τα ευρήματά υποδηλώνουν ότι δεν είναι μόνο η τρέχουσα έκθεση σε οικονομικά σοκ-κρίσεις που οδηγεί τα άτομα να εκδηλώσουν μια λαϊκίστική στάση ψηφίζοντας για λαϊκίστικά κόμματα αλλά και εκφράζοντας χαμηλή εμπιστοσύνη στους θεσμούς, αλλά και η προηγούμενη έκθεση των ατόμων σε οικονομικές υφέσεις μεταξύ 18 και 25 ετών, έχει μια θετική επίδραση στην άνοδο του λαϊκισμού. Είναι ενδιαφέρον ότι η αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο, δηλ. η αλληλεπίδραση μεταξύ της έκθεσης σε οικονομικά σοκ τόσο στο παρελθόν όσο και σήμερα, έχει μια μικρότερη θετική επίδραση στην άνοδο του λαϊκισμού. Τα άτομα που είχαν εκτεθεί σε οικονομικά σοκ στο παρελθόν είναι λιγότερο πιθανό να εκδηλώσουν λαϊκίστικες συμπεριφορές όταν έρχονται αντιμέτωποι με μια τρέχουσα κρίση. Το δεύτερο κεφάλαιο εξετάζει υπό το πρίσμα της αύξησης του λαϊκισμού στην Ευρώπη, την αλληλεπίδραση μεταξύ της γήρανσης του πληθυσμού και την άνοδο του λαϊκισμού στην Ευρώπη. Στο παρόν άρθρο, ελέγχεται αυτή η υπόθεση διενεργώντας μια πολυεπίπεδη ανάλυση μεταξύ των ατόμων που ζουν σε Ευρωπαϊκές χώρες κατά την περίοδο 2002-2019. Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι τα άτομα που ζουν σε χώρες όπου ο δείκτης της γήρανσης του πληθυσμού είναι υψηλότερος, ψηφίζουν περισσότερο λαϊκίστικά κόμματα, εμπιστεύονται λιγότερα τα κόμματα, τους πολιτικούς και τις κυβερνήσεις καθώς επίσης εκφράζουν απόψεις ενάντια των μεταναστών. Υπάρχουν δύο πιθανοί μηχανισμοί που οδηγούν τα αποτελέσματα. Πρώτον, μια αλλαγή στη διάμεση ηλικία των ψηφοφόρων. Οι ηλικιωμένοι τείνουν να είναι πιο συντηρητικοί, ψηφίζοντας περισσότερο δεξιά λαϊκίστικά κόμματα και αυτό αντανακλάται και στη ψήφο και στάση του διάμεσου ψηφοφόρου. Ο δεύτερος μηχανισμός απευθύνεται στον αντίκτυπο που έχει η παρουσία ενός μεγάλου ποσοστού ηλικιωμένων ατόμων στην κοινωνία και την οικονομία συνολικά. Ζώντας σε μια κοινωνία που γερνάει, οι νέοι αναγνωρίζουν το γεγονός ότι πρέπει να φροντίσουν ένα μεγάλο μέρος των ηλικιωμένων και ως αποτέλεσμα τα άτομα εκδηλώνουν σε μεγαλύτερο βαθμό λαϊκίστικές συμπεριφορές σε σύγκριση με άτομα που ζουν σε κοινωνίες με μικρότερο ποσοστό ηλικιωμένων και μεγαλύτερο ποσοστό νέων ανθρώπων. Το τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζει εμπειρικά στοιχεία που καταδεικνύουν ότι τα άτομα που εκτίθενται σε πολλαπλά και διαφορετικής φύσης μακροοικονομικά σοκ στην ηλικία των 18 με 80 ετών (80 έτη το μέσο προσδόκιμο ζωής στην ΕΕ), λαμβάνοντας υπόψιν στην ανάλυση τα έτη συμμετοχής των χωρών στις οποίες ζουν στην ΕΕ, παρουσιάζουν μειωμένη εμπιστοσύνη στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, υποστηρίζοντας απόψεις που αντιτίθενται σε μια περαιτέρω Ευρωπαϊκή Ενοποίηση. Επιπλέον, τα άτομα που έχουν βιώσει τέτοιους μακροοικονομικούς κραδασμούς είναι πιο πιθανό να ψηφίσουν υπέρ της αποχώρησης της χώρας τους από την ΕΕ και να εκδηλώσουν μια αρνητική στάση απέναντι στους μετανάστες που μεταναστεύουν στην χώρα τους προερχόμενοι από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Συγκεκριμένα, τα ευρήματα αυτά παρατηρούνται ειδικά για τα μη συμμετρικά σοκ, ενώ το αντίθετο μοτίβο προκύπτει για την έκθεση των ατόμων σε συμμετρικά σοκ. Συνολικά, αυτή η έρευνα υπογραμμίζει την επίδραση της έκθεσης των Ευρωπαίων πολιτών σε μη συμμετρικά οικονομικά σοκ στην ευρωπαϊκή ταυτότητα και τονίζει τη σημασία των πολιτικών που θα πρέπει να αναπτυχθούν από την ΕΕ για την αντιμετώπιση των ασύμμετρων κινδύνων και της ενδυνάμωσης της Ευρωπαϊκής ταυτότητας των ατόμων.