Η μουσική στον κινηματογράφο: τάσεις και προσεγγίσεις στην σύνθεση της μη διηγητικής μουσικής του κινηματογραφικού έργου μυθοπλασίας

Abstract

This paper is the written part of my doctoral thesis in which I explore various trends in and approaches to the composition of music for cinema. The main part of the thesis is a portfolio of musical compositions for five experimental short films of the Silent Era, and for excerpts of one feature film of the Sound Era. More specifically, I have composed a string quartet for the film by Maya Deren Meshes of the Afternoon (1943), an octet for the film by Luis Bunuel and Salvador Dali Un Chien Andalou (1929), three compositions of electronic music for the works Le retour á la Raison (1923) by Man Ray, Filmstudie (1926) by Hans Richter and Anemic Cinema (1926) by Marcel Duchamp, and parts for orchestra for excerpts of Michael Haneke's The White Ribbon (2009). In the theoretical memorandum an extensive reference is initially made to the role of music in films through the prism of various theories that have been formulated so far. Next, the typical structural elements of music in relation to film are studied and references are made, as case studies, to excerpts from my compositions that bring together these features. These compositions are more popular in style and have been composed for feature films with a classic narrative structure. Following the Memorandum, an analysis is made of the musical works presented in the composition portfolio, my approach to composition and the techniques used, are presented. It is also analyzed the relationship that these musical works develop in relation to the cinematic storytelling, which in the case of the experimental films presented here is not linear. Apart from the various approaches to the composition of music for the selected films, the aim of the thesis is to deepen into the scientific dialogue on issues of Film Music.

Η παρούσα εργασία αποτελεί το γραπτό μέρος της διδακτορικής μου διατριβής στην οποία πραγματοποιείται η διερεύνηση διαφόρων τάσεων και προσεγγίσεων στη σύνθεση της μουσικής για τον Κινηματογράφο. Το κύριο μέρος της διατριβής αποτελεί ένας φάκελος συνθέσεων μουσικής για πέντε πειραματικές ταινίες μικρού μήκους του Βωβού Κινηματογράφου, και για αποσπάσματα μίας ταινίας μεγάλου μήκους του Ομιλούντος Κινηματογράφου. Πιο συγκεκριμένα έχω συνθέσει ένα κουαρτέτο εγχόρδων, για την ταινία της Maya Deren Meshes of the Afternoon (1943), ένα οκτέτο για την ταινία των Luis Bunuel και Salvador Dali Un Chien Andalou (1929), τρεις συνθέσεις ηλεκτρονικής μουσικής για τα έργα Le retour á la Raison (1923) του Man Ray, Anemic Cinema (1926) του Marcel Duchamp και Filmstudie (1926) του Hans Richter, και μέρη για ορχήστρα για αποσπάσματα της ταινίας Η Λευκή Κορδέλα (2009) του Michael Haneke. Στo θεωρητικό υπόμνημα αρχικά γίνεται εκτενής αναφορά στον ρόλο της μουσικής στο Κινηματογραφικό Έργο μέσα από το πρίσμα διαφόρων θεωριών που έχουν διατυπωθεί μέχρι στιγμής. Στη συνέχεια, μελετώνται τα τυπικά δομικά χαρακτηριστικά της μουσικής σε σχέση με το Κινηματογραφικό Έργο και γίνεται αναφορά, ως μελέτη περίπτωσης, σε αποσπάσματα από συνθέσεις μου που συγκεντρώνουν αυτά τα χαρακτηριστικά. Οι συνθέσεις αυτές έχουν πιο δημοφιλή χαρακτήρα και έχουν πραγματοποιηθεί για κινηματογραφικά έργα με κλασική αφηγηματική δομή. Κατόπιν, γίνεται ανάλυση των μουσικών έργων που παρουσιάζονται στον φάκελο σύνθεσης, της προσέγγισής μου στη σύνθεση και των τεχνικών που χρησιμοποιήθηκαν. Επίσης, αναλύεται η σχέση που αναπτύσσουν τα μουσικά έργα με την κινηματογραφική αφήγηση, η οποία στην περίπτωση των πειραματικών ταινιών που παρουσιάζονται εδώ δεν είναι γραμμική. Εκτός των διαφόρων προσεγγίσεων στη σύνθεση της μουσικής για τα κινηματογραφικά έργα που έχουν επιλεγεί, στόχος της διατριβής είναι η εμβάθυνση στον επιστημονικό διάλογο σε θέματα της Μουσικής του Κινηματογράφου.