Το έργο των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης: θεωρήσεις, εκτιμήσεις και πρακτικές στην Ελλάδα

Abstract

In this thesis we present the findings and the results of our research on the work of Secondary School Teachers. As can be seen by the title, we were interested in exploring the existing views of teachers’ work at secondary schools both from the perspective of secondary school teachers and the perspective of the official educational policy. Beyond the perspectives we were interested in investigating the existing assessments regarding the evaluation of teacher’s work and to identify how these perspectives and assessments affect the practices teachers use in our country.For this research we used the qualitative paradigm in social sciences, with methods, mainly semi-structured interviews with Secondary School teachers, because we were interested in capturing their own perspective regarding their work and its evaluation, and content analysis of the laws regarding the teaching profession, because we were interested in examining the perspective of the official educational policy regarding the phenomenon we examined. The symbolic interactionism approach was used as a filter for our data, because we were interested in identifying and understanding the meaning teachers and the official educational policy give to teachers’ work, along with the grounded theory approach, because theory is grounded in the empirical world, as reflected in the teachers’ interviews. The results of this research explain the attitude of Secondary School teachers towards their work as well as towards its evaluation. At the same time, they explain the attitude of the official educational policy towards the work of teachers. This is because in Greek society there were dominant narratives regarding the profession of teachers. These narratives seem to have influenced not only the teachers’ interpretation of their work, what they chose to value while practicing it, but, also, they seem to have been embedded in the decisions of the official educational policy.Thus, different meanings are formed between teachers and educational policy, as a result of which evaluation as a process is valued differently by each side and a different attitude towards it, is formed. The main categories of meaning that emerged from the data are those of professional teachers and vocational teachers (with a calling). Each of these, however includes attitudes concerning two ends and a center. That is why the final resulting categories were six (6) in total.Therefore, teachers as a group have different meanings of their work and its evaluation. Accordingly, the official educational policy. The understanding of these meanings interprets the attitude of teachers towards their profession and work, as well as their attitude towards the evaluation of this work by the official educational policy. On the other hand, it explains the difference of opinion regarding the upcoming evaluation of teachers’ work. The different meaning doesn’t serve the two – way and constructive communication between teachers of Secondary Schools and the Ministry of Education.That is why we hope that the conclusions of this research will be used by the official educational policy to understand what teachers do in schools and how they evaluate it, so that a common channel of communication emerges between the two parties. However, the fact that the subjects of this research came from the Western and Northern suburbs of Athens, makes us believe that additional research on teachers all over Greece is necessary, to confirm this theory.

Στη διατριβή αυτή παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα της έρευνάς μας αναφορικά με το έργο των εκπαιδευτικών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Όπως φαίνεται και από τον τίτλο μας ενδιέφερε να διερευνήσουμε τις υπάρχουσες θεωρήσεις αυτού του έργου τόσο από την οπτική των εκπαιδευτικών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης όσο και από την οπτική της επίσημης εκπαιδευτικής πολιτικής. Πέρα από τις θεωρήσεις μας ενδιέφερε να διερευνήσουμε τις υπάρχουσες εκτιμήσεις αναφορικά με την αξιολόγηση αυτού του έργου και να εντοπίσουμε πώς αυτές, θεωρήσεις και εκτιμήσεις, επηρεάζουν τις πρακτικές άσκησης του έργου των εκπαιδευτικών στην χώρα μας. Για την έρευνα χρησιμοποιήσαμε το ποιοτικό παράδειγμα, με κυρίαρχες μεθόδους τις ημι – δομημένες συνεντεύξεις σε εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, γιατί μας ενδιέφερε να αποτυπωθεί η δική τους άποψη αναφορικά με το έργο τους και την αξιολόγησή του, και η ανάλυση περιεχομένου στις νομοθετικές διατάξεις αναφορικά με το επάγγελμα των εκπαιδευτικών, γιατί μας ενδιέφερε να εξεταστεί κι η οπτική της επίσημης εκπαιδευτικής πολιτικής αναφορικά με το φαινόμενο που εξετάσαμε. Ως φίλτρο των δεδομένων μας χρησιμοποιήθηκε η προσέγγιση της συμβολικής διαντίδρασης, γιατί ενδιαφερόμασταν να εντοπίσουμε και να κατανοήσουμε τη νοηματοδότηση των εκπαιδευτικών και της επίσημης εκπαιδευτικής πολιτικής για το έργο των εκπαιδευτικών, καθώς κι η προσέγγιση της θεμελιωμένης θεωρίας, γιατί η θεωρία θεμελιώνεται στον εμπειρικό κόσμο, έτσι όπως αποτυπώνεται στις συνεντεύξεις των εκπαιδευτικών. Τα συμπεράσματα της έρευνας εξηγούν και ερμηνεύουν τη στάση που τηρούν οι εκπαιδευτικοί της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης τόσο απέναντι στο έργο τους, όπως και απέναντι στην αξιολόγησή του. Παράλληλα, εξηγούν τη στάση της επίσημης εκπαιδευτικής πολιτικής απέναντι στο έργο των εκπαιδευτικών. Αυτό γιατί στην ελληνική κοινωνία εντοπίζονται κυρίαρχα αφηγήματα αναφορικά με το επάγγελμα των εκπαιδευτικών. Τα αφηγήματα αυτά φαίνεται να επηρεάζουν όχι μόνο τη νοηματοδότηση του έργου από τις/τους εκπαιδευτικούς, δηλαδή το πού δίνουν αξία κατά την επιτέλεση αυτού, αλλά και να εγκολπώνονται στις αποφάσεις της επίσημης εκπαιδευτικής πολιτικής. Έτσι, διαμορφώνονται διαφορετικές νοηματοδοτήσεις ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και την εκπαιδευτική πολιτική, με αποτέλεσμα να εκτιμάται διαφορετικά η αξιολόγηση ως διαδικασία και να διαμορφώνεται διαφορετική στάση απέναντι σε αυτήν. Οι βασικές κατηγορίες νοηματοδότησης που προέκυψαν είναι των επαγγελματιών εκπαιδευτικών και των λειτουργών εκπαιδευτικών. Κάθε μία εξ αυτών, ωστόσο, συμπεριλαμβάνει στάσεις που αφορούν τα δύο άκρα και το κέντρο. Γι’ αυτό οι τελικές κατηγορίες που προέκυψαν ήταν έξι (6). Επομένως, οι εκπαιδευτικοί ως ομάδα φέρουν διαφορετικές νοηματοδοτήσεις του έργου και της αξιολόγησής του. Αντίστοιχα κι η επίσημη εκπαιδευτική πολιτική. Η κατανόηση των νοηματοδοτήσεων αυτών ερμηνεύει τη στάση των εκπαιδευτικών απέναντι στο επάγγελμα και το έργο τους και τη στάση τους απέναντι στην αξιολόγηση αυτού του έργου από την επίσημη εκπαιδευτική πολιτική. Από την άλλη πλευρά, εξηγεί τη διάσταση απόψεων αναφορικά με την επικείμενη αξιολόγηση. Η διαφορετική νοηματοδότηση δεν εξυπηρετεί την αμφίδρομη και εποικοδομητική επικοινωνία ανάμεσα στις/στους εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και το Υπουργείο Παιδείας. Γι’ αυτό ευελπιστούμε τα συμπεράσματα της έρευνας αυτής να χρησιμοποιηθούν από την επίσημη εκπαιδευτική πολιτική, για να κατανοήσει το τι κάνουν οι εκπαιδευτικοί στα σχολεία και το πώς το αποτιμούν, ώστε να προκύψει ένας κοινός δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσά τους. Ωστόσο, επειδή τα υποκείμενα της έρευνας προήλθαν από τα Δυτικά και Βόρεια Προάστια των Αθηνών, θεωρούμε ότι χρειάζονται επιπλέον έρευνες σε εκπαιδευτικούς από όλη την Ελλάδα, για την επιβεβαίωση της θεωρίας αυτής.