Η παρουσία αλβανών μαθητών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση: ζητήματα ταυτότητας και ετερότητας

Abstract

Albanian pupils of secondary education highly represented in greek schools their identity and diversity belong to the main thematic axes of this research initiative. The country of origin along with the scholar performance comprised the two criteria applied to the selected sample with the view to identifying the possible correlation between pupils grades and their families, socioeducational profile under these two parameters 30 focused interviews were conducted whereas the whole approach was partially based on the biographical method. The content analysis that followed reconstructed the interviewees argument on issues related with their identity and self awareness, their social interaction, their personal agenda, the handling of their identity and diversity is highlighted across all interviews and interviewees reverted to this subject again and again either explicitly when they were asked or implicitly through other questions. The imposed incompatibility between the greek and albanian identity the lack of any alternative and the detrimental consequences of both choices seem to be common place in all narrations. The majority of the interviewees plan to stay in Greece, thus integration to greek lifestyle and culture are highly prioritized. Both they and their families organize their daily routine under a certain rationale, to which they are fully committed within that scope they are mainly socialized with Greeks, they try to detach themselves from whatever reminds them of Albania (customs, relatives, language, etc.) they attend greek schools and long for completing tertiary education. Within that framework they tend to censor their narrations aspiring at presenting an almost ideal situation and covering certain phenomena of prejudice towards them either from their friends or from their school and educators. The interviewees demonstrate the weakness of the pedagogical framework adapted till today to address their needs and learning characteristics and offer in practice equal educational opportunities, parents of a higher educational level pass to their children a set of values and principles that formal education authority promotes, accepts, reproduces and rewards. Pupils of lower grades adjust their aspirations and dreams not to what they really wish for themselves but to what they believe they may accomplish such a choice puts forward a certain scepticism and concern regarding the role of the school and its educators nowadays.

Η διατριβή εστίασε το ενδιαφέρον της στη μελέτη των αλβανών μαθητών που αποτελούν την πολυπληθέστερη ομάδα αλλοδαπών στο ελληνικό σχολείο σήμερα εξετάζοντας θέματα ταυτότητας και ετερότητας. Βασικό κριτήριο για την επιλογή του δείγματος ήταν η σχολική επίδοση των ερωτώμενων καθώς ερευνητικός άξονας αποτέλεσε η μελέτη της πιθανής σχέσης ανάμεσα στο κοινωνικομορφωτικό προφίλ των οικογενειών και την πορεία των παιδιών τους στο σχολείο, η βασική μεθοδολογική προσέγγιση που ακολουθήθηκε ήταν η ημιδομημένη συνέντευξη με στοιχεία της βιογραφικής μεθόδου. Πάνω σε αυτόν τον άξονα διενεργήθηκαν 30 εντοπισμένες συνεντεύξεις σε μαθητές γυμνάσιου που αποτέλεσαν το βασικό υλικό της έρευνας. Η ανάλυση περιεχομένου που ακολούθησε και οι θεματικές που προέκυψαν καθόρισαν σε συνδυασμό με τα αρχικά ερωτήματά τους άξονες της έρευνας. Η διαχείριση της διαφορετικότητας και ο αυτοπροσδιορισμός ήταν θέματα που κυριάρχησαν στον λόγο και τη σκέψη του δείγματος. Οι ερωτώμενοι/ες βρίσκονται εγκλωβισμένοι στην επιβεβλημένη επιλογή ανάμεσα στην ελληνική και αλβανική ταυτότητα ενώ γνωρίζουν ότι η οποία επιλογή τους θα έχει ως συνέπεια την απόρριψη και συχνά την περιθωριοποίηση. Όταν περιπτώσεις που υπερασπίζονται την ταυτότητα τους παλινδρομούν και αμφιταλαντεύονται επιβεβαιώνοντας με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την υποτιμημένη τους ταυτότητα. Για την πλειονότητα των ερωτώμενων η ενσωμάτωση και η κοινωνική καταξίωση στην Ελλάδα αποτελούν στόχο ζωής που προσπαθούν να επιτύχουν μέσα από τη συστηματική επιλογή ελλήνων φίλων, την υιοθέτηση των ελληνικών ηθών, εθίμων και της γλώσσας και την επιθυμία τους να σπουδάσουν στο πανεπιστήμιο. Μέσα από τον λόγο τους διαφαίνεται ότι συχνά είναι τα φαινόμενα μεροληπτικής συμπεριφοράς εις βάρους τους άλλοτε από τους «φίλους» τους, άλλοτε από το σχολείο και τους λειτουργούς τους. Τέλος, από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι γονείς που έχουν προχωρήσει περισσότερο στα στάδια της τυπικής εκπαίδευσης μεταβιβάζουν στα παιδιά τους αρχές, άξιες και γνώσεις που ο σχολικός θεσμός αποδέχεται και προβάλλει. Οι ερωτώμενοι αναδεικνύουν τις αδυναμίες του σχολικού συστήματος να ανταποκριθεί στις ανάγκες τους και να παρέχει πραγματικά ίσες ευκαιρίες εκπαίδευσης ερωτώμενοι/ες με χειρότερη επίδοση και καθώς φάνηκε γονείς με χαμηλότερη εκπαίδευση ακολουθούν εκ των πραγμάτων ένα αναπότρεπτο πεπρωμένο που περιστέλλει τις φιλοδοξίες και τα όνειρα τους προσαρμόζοντας τα όχι σε αυτά που θα ήθελαν αλλά σε όσα πιστεύουν ότι μπορούν επιτύχουν.