Μελέτη της επίδρασης συμβουλευτικής ψυχοεκπαιδευτικής προσέγγισης μέσω τέχνης σε ασθενείς με χρόνιο πόνο καλοήθους αιτιολογίας

Abstract

Chronic Pain (CP) is defined as pain that persists or recurs for more than 3 to 6 months and may be conceived as a health condition in its own right. CP is a frequent condition, affecting an estimated 20% of people worldwide and requires special treatment and care. CP can contribute to depression, anxiety, sleep disturbances, poor quality of life and increased health care costs. Psychosocial approaches based on a cognitive conceptualization of pain can provide a solid foundation for research and clinical work. The development of a 10 week-session group treatment was based on key principles from the literature on Cognitive Behavioral Therapy for Chronic Pain (CBT-CP) and Creative Arts Therapy, integrated with advances in research on CP management framework. The aim of this study was to evaluate a CBT-CP arts-based group intervention for patients with non-malignant CP addressing the biopsychosocial factors that influence pain perception. A total of 100 University Pain Management Unit outpatients participated, 50 in the intervention group and 50 in the control group (treatment as usual). In analyses of the pretest-posttest research design intervention including all participants, treatment gains were observed in almost all domains examined: severity of pain measured by the Brief Pain Inventory, conceptualization of mental pain measured by the Orbach and Mikulincer Mental Pain Scale, tolerance for psychological pain measured by the Tolerance for Mental Pain Scale, anxiety and depression levels measured by the Hospital Anxiety and Depression Scale, personality measured by the Temperament and Character Inventory (TCI-140), and quality of life measured by the WHO Quality of Life-BREF Questionnaire. The participants’ mean age was 52.3 years and most were female (84%). Findings revealed that post-program there was significant reduction in pain intensity (p<0.001), depressive symptoms (p<0.001), confusion about pain (p=0.037) and improvement of emotional distress tolerance (p=0.012) and global health-related quality of life (p<0.001) in the intervention group. The current study provides practice-based evidence suggesting that a group Arts-CBT intervention is a promising treatment for non-malignant CP. Beneficial effects can be expected from the implementation of an integrated CP intervention (including creative and CBT techniques) reappraising some of the coping responses defined as adaptive within current psychosocial non-malignant CP regimens. Personality dimensions affect patients’ enrollment and response to pain treatment as well as their quality of life. Self-transcendence was associated with patients’ quality of life, and it was found to be a significant predictor of average pain as well as patients’ belief in their ability to cope with pain.

Ως Χρόνιος Πόνος (ΧΠ) ορίζεται αυτός, που έχει διάρκεια μεγαλύτερη των 3-6 μηνών ή ο πόνος που επανεμφανίζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και αποτελεί από μόνος του μία ξεχωριστή νόσο. Σύμφωνα με μελέτες εμφανίζεται στο 20% του γενικού πληθυσμού παγκοσμίως και μπορεί να οδηγεί σε κατάθλιψη, άγχος, προβλήματα ύπνου, κακή ποιότητα ζωής και δαπανηρές θεραπείες. Σχεδιάστηκε μία δομημένη ομαδική παρέμβαση 10 εβδομαδιαίων συνεδριών, με ενισχυμένη ΓΣΘ για ΧΠ και την Εικαστική θεραπεία ως συμπληρωματικές, με προσανατολισμό στις ψυχοκοινωνικές διαστάσεις του ΧΠ, υιοθετώντας σύγχρονα δεδομένα διαχείρισης του πόνου. Ο σκοπός της μελέτης είναι να διερευνηθεί η επίδραση αυτής της παρέμβασης στη θετική διαχείριση του ΧΠ καλοήθους αιτιολογίας. Συμμετείχαν 100 εξωτερικοί ασθενείς, οι οποίοι παρακολουθούνται στο Ιατρείο Διαχείρισης Πόνου της Β΄ Πανεπιστημιακής Κλινικής Αναισθησιολογίας στο ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ», οι οποίοι χωρίστηκαν σε 50 άτομα στην ομάδα παρέμβασης και 50 άτομα στην ομάδα ελέγχου (συνήθης θεραπεία). Η ανάλυση της κλινικής μελέτης παρέμβασης με προέλεγχο - μετέλεγχο ανέδειξε οφέλη σε πολλές διαστάσεις που αξιολογήθηκαν με κλίμακες, όπως η επίπτωση του πόνου στη λειτουργικότητα (Ελληνικό Συνοπτικό Ερωτηματολόγιο Πόνου, BPI), η υποκειμενική αντίληψη του ψυχικού πόνου (Κλίμακα ψυχικού πόνου Orbach και Mikulincer), η ανοχή του ψυχικού πόνου (Ερωτηματολόγιο ανοχής του ψυχικού πόνου Orbach και Mikulincer), τα επίπεδα του άγχους και της κατάθλιψης (Νοσοκομειακή Κλίμακα Άγχους και Κατάθλιψης, HADS), η προσωπικότητα (Ερωτηματολόγιο Ιδιοσυγκρασίας και Χαρακτήρα, TCI-140), και η συνολική εκτίµηση της ποιότητας ζωής (Ερωτηματολόγιο Ποιότητας Ζωής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, WHOQOL-BREF). Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν τα 52,3 έτη και οι γυναίκες ήταν περισσότερες (84%). Τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν στατιστικά σημαντική μείωση στην ένταση του σωματικού πόνου (p<0,001), στα καταθλιπτικά συμπτώματα (p<0,001), στη σύγχυση σχετικά με τον πόνο (p=0,037), καθώς και βελτίωση στην ανοχή του ψυχικού πόνου (p=0,012) και την αντιλαμβανόμενη ποιότητα ζωής (p<0,001) στην ομάδα παρέμβασης. Η παρούσα μελέτη παρέχει αποτελέσματα, τα οποία ενισχύουν την κλινική χρησιμότητα μίας ψυχοκοινωνικής θεραπευτικής παρέμβασης που περιλαμβάνει δημιουργικές και γνωσιακές τεχνικές, με στόχο την ολιστική διαχείριση του ΧΠ καλοήθους αιτιολογίας με καινοτόμες προσαρμοστικές και λειτουργικές στρατηγικές. Διαστάσεις της προσωπικότητας των ασθενών φαίνονται να επηρεάζουν τη συμμετοχή και ανταπόκριση στην παρέμβαση. Συγκεκριμένα, η διάσταση «Αυτο-ϋπερβατικότητα» σχετίζεται θετικά με την ποιότητα ζωής των ασθενών, αποτελώντας προβλεπτικό παράγοντα ως προς την πεποίθηση των ασθενών με χρόνιο πόνο να τον διαχειριστούν.