Executive functions in high ability preschool children: implementation and evaluation of an EFs educational programme with embedded preliteracy activities in a digital context

Abstract

Recent research data demonstrates the existence of heterogeneity in several academic and executive functions (EFs) measures within the population of high ability children. The purpose of this dissertation research was two-fold. Study 1 investigated the possible associations of parents’ socioeconomic status (SES) with high ability children’s intelligence and EFs. The teachers’ predictive role of preschool children’s intellectual and academic ability and its congruence with parents’ nominations was also explored. Moreover, the associations of nonverbal and verbal ability with EFs, EFs with Phonological Awareness (PA) and EFs with math skills were further examined. Participants of Study 1 were 50 Greek-speaking preschool children with an IQ ≥ 120 and high academic potential between 5 and 6 years of age (M = 62.50 months, SD = 2.65). Findings of Study 1 revealed that maternal education level positively affects the verbal ability of high ability children. Another finding was that preschool teachers seem to select children that show promise of high academic potential in general and their judgment is most grounded on children’s intelligence. Parents’ ratings on verbal ability revealed a higher association with children’s test scores when compared to teachers’ ratings. Furthermore, multiple regression analyses revealed that verbal working memory and cognitive flexibility are statistically significant predictor variables for PA, while verbal working memory and verbal ability predicted math skills. Study 2 evaluated the efficacy of a computerized cognitive enrichment program, developed with the aim of training key EF skills with embedded PA tasks, in gifted preschool children with high academic potential. 40 children from Study 1 were paired and matched in gender, EF, PA measures and school environment and assigned randomly to experimental (n=20) and control (n=20) groups. Children in the experimental group received 20 sessions of the aforementioned computerized cognitive enrichment program with each session lasting between 20-30 minutes and held twice a week in a period of 10 weeks. Improvements were evident in all measures of EFs and PA in the experimental group with medium to large effect sizes observed. Finally, strong bidirectional associations between EFs and PA emerged in the control group. Findings are discussed with reference to educational implications for high ability preschool children.

Πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα καταδεικνύουν την ύπαρξη ανομοιογένειας στις ακαδημαϊκές επιδόσεις και στις Εκτελεστικές Λειτουργίες (ΕΛ) εντός του πληθυσμού των παιδιών με Υψηλές Ικανότητες Μάθησης (ΥΨΙΜ). Ο σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν διττός. Η πρώτη έρευνα διερεύνησε τις πιθανές συσχετίσεις της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης των γονέων με την νοημοσύνη και τις ΕΛ των παιδιών προσχολικής ηλικίας με ΥΨΙΜ. Διερευνήθηκε επίσης ο ρόλος των εκπαιδευτικών στον εντοπισμό τους και αν οι προβλέψεις τους αντιστοιχούν με αυτές των γονέων. Επιπλέον, εξετάστηκαν οι συσχετίσεις της μη λεκτικής και λεκτικής ικανότητας με τις ΕΛ, των ΕΛ με την Φωνολογική Επίγνωση (ΦΕ) και των ΕΛ με τις μαθηματικές δεξιότητες. Οι συμμετέχοντες στη πρώτη έρευνα ήταν 50 παιδιά προσχολικής ηλικίας με IQ ≥ 120 και υψηλό ακαδημαϊκό δυναμικό μεταξύ 5 και 6 ετών (M = 62,50 μηνών, SD = 2,65). Τα ευρήματα κατέδειξαν ότι το μορφωτικό επίπεδο της μητέρας επηρεάζει θετικά τη λεκτική ικανότητα των παιδιών με ΥΨΙΜ. Ένα άλλο εύρημα ήταν ότι οι εκπαιδευτικοί της προσχολικής ηλικίας φαίνεται να επιλέγουν παιδιά που υπόσχονται υψηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις και η κρίση τους βασίζεται περισσότερο στις νοητικές ικανότητες των παιδιών. Οι αξιολογήσεις των γονέων, όσον αφορά στην λεκτική ικανότητα των παιδιών, εμφάνισαν υψηλότερη συσχέτιση με τις βαθμολογίες στις αντίστοιχες δοκιμασίες σε σύγκριση με τις αξιολογήσεις των εκπαιδευτικών. Επιπλέον, οι πολλαπλές αναλύσεις παλινδρόμησης κατέδειξαν ότι η λεκτική εργαζόμενη μνήμη και η γνωστική ευελιξία είναι στατιστικώς σημαντικές προβλεπτικές μεταβλητές για την ΦΕ, ενώ η λεκτική εργαζόμενη μνήμη και η λεκτική νοητική ικανότητα προέβλεψαν τις μαθηματικές δεξιότητες. Η δεύτερη έρευνα αξιολόγησε την αποτελεσματικότητα ενός ψηφιακού προγράμματος γνωστικού εμπλουτισμού, που αναπτύχθηκε με σκοπό την εξάσκηση των ΕΛ με ενσωματωμένες δραστηριότητες ΦΕ, σε παιδιά προσχολικής ηλικίας με ΥΨΙΜ. 40 παιδιά από τη πρώτη έρευνα αντιστοιχήθηκαν ως προς το φύλο, τις επιδόσεις στις ΕΛ και την ΦΕ και το σχολικό περιβάλλον και χωρίστηκαν τυχαία σε πειραματική ομάδα (n=20) και ομάδα ελέγχου (n=20). Τα παιδιά της πειραματικής ομάδας συμμετείχαν στο προαναφερθέν ψηφιακό πρόγραμμα, διαρθρωμένο σε 20 ατομικές συνεδρίες 20-30 λεπτών που εφαρμόζονταν δύο φορές την εβδομάδα. Στατιστικώς σημαντικές διαφορές προέκυψαν ως προς τις επιδόσεις στις ΕΛ και την ΦΕ. Τέλος, ισχυρές αμφίδρομες συσχετίσεις μεταξύ των ΕΛ και της ΦΕ εμφανίστηκαν στην ομάδα ελέγχου. Η συζήτηση των ευρημάτων γίνεται με άξονα την αξιοποίησή τους στην εκπαίδευση των παιδιών προσχολικής ηλικίας με ΥΨΙΜ.