Θεία πρόνοια και μοίρα στις τραγωδίες του Σενέκα

Abstract

This Ph.D. thesis identifies the specificities of roman tragedy by period and the contemporary approaches to Seneca’s tragedy. The role of Divine Providence and Fate is sought as a whole in Stoicism in order to identify any parallels with Seneca's tragic work, but also the nature of these forces in his philosophical works. Making a correlation with his philosophical works is avoided, but only any possible echoes or similarities are mentioned, as the dating of Roman’s poet’s and philosopher's tragic work is uncertain. His eight genuine tragedies are approached separately, section by section. At the end of each tragedy, separate conclusions are given for each of them. At the end of the Ph.D. thesis there are overall conclusions regarding the tragedies individually, including the most important points on determining the role of Divine Providence and Fate in each tragedy and more general observations on the function of these forces in Seneca's tragic work. The final pages highlight the main research theses and the main results of this Ph.D. research briefly. It was realised that very often the supra-worldly forces of Divine Providence and Fate in Seneca's tragedies intertwine their action with others such as Nature, hereditary curse, Necessity, Destiny, and Fortune, therefore it is inevitable the research not to clarify their own mode of operation at the tragedies, but especially the way they interact with Fate and Divine Providence or the rivarly that they may develop. The theory of cosmic sympathy and the pattern of repetition of the mythological past are found to be able to influence the functioning of the forces and are accordingly influenced by them.

Στην παρούσα διατριβή προσδιορίζονται οι ιδιαιτερότητες της ρωμαϊκής τραγωδίας ανά περίοδο και οι σύγχρονες προσεγγίσεις της σενέκειας τραγωδίας. Αναζητείται ο ρόλος της Θείας Πρόνοιας και της Μοίρας συνολικά στον Στωικισμό ώστε να εντοπιστούν τυχόν αντιστοιχίες με το τραγικό έργο του Σενέκα, αλλά και η φύση αυτών των δυνάμεων στα φιλοσοφικά του έργα. Αποφεύγεται να δημιουργηθεί συσχετισμός με τα φιλοσοφικά του έργα, παρά μόνο αναφέρονται τυχόν πιθανές απηχήσεις ή ομοιότητες, καθώς δεν είναι βέβαιη η χρονολόγηση του τραγικού έργου του Ρωμαίου ποιητή και φιλοσόφου. Οι οκτώ γνήσιες τραγωδίες του προσεγγίζονται ξεχωριστά, ανά ενότητα. Στο τέλος της κάθε τραγωδίας απαντούν ξεχωριστά συμπεράσματα για την καθεμία αναφορικά. Στο τέλος της διατριβής απαντούν συνολικά συμπεράσματα για τις τραγωδίες ξεχωριστά που περιλαμβάνουν τα πιο κύρια σημεία για τον προσδιορισμό του ρόλου της Θείας Πρόνοιας και της Μοίρας στην εκάστοτε τραγωδία αλλά και γενικότερες παρατηρήσεις για τη λειτουργία αυτών των δυνάμεων στο τραγικό έργο του Σενέκα. Στις τελευταίες σελίδες επισημαίνονται οι βασικές ερευνητικές θέσεις και τα ουσιαστικά πορίσματα της παρούσας έρευνας συνοπτικά. Διαπιστώθηκε ότι πολύ συχνά οι υπερκόσμιες δυνάμεις της Θείας Πρόνοιας και της Μοίρας στις τραγωδίες του Σενέκα συνυφαίνουν τη δράση τους και με άλλες όπως η Φύση, η κληρονομική κατάρα, η Αναγκαιότητα, το Πεπρωμένο, η Τύχη, συνεπώς μοιραία αποτελεί αντικείμενο της έρευνας η αποσαφήνιση και του δικού τους τρόπου λειτουργίας στις τραγωδίες, αλλά κυρίως του τρόπου αλληλεπίδρασης με τη Μοίρα και τη Θεία Πρόνοια ή ανταγωνισμού που μπορεί να αναπτύσσουν. Η θεωρία της κοσμικής συμπάθειας και το μοτίβο της επανάληψης του μυθολογικού παρελθόντος διαπιστώνεται ότι μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία των δυνάμεων και αντίστοιχα επηρεάζονται και από αυτές.