Η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στους Έλληνες εκπαιδευτικούς μέσω διαδικτύου: πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα και σύγκριση με την παραδοσιακή μέθοδο της συμβουλευτικής διαδικασίας

Abstract

This study examined the online counseling experience of participants. In the research participated 3 school psychologists, as counselors and 6 teachers, as clients. The research explores the difficulties that teachers face at school, teacher’s perception about school psychologists, the perceptions of teachers and psychologists about online counseling before and after the experience of online sessions, which held in an internet- based application that created for the purposes of the research. The research is qualitative. The method that was used for the analysis of the data is the Interpretative Phenomenological Analysis. Semi-structure interviews were conducted in order to examine the expectations regarding online counseling before the online sessions. The final interviews were unstructured and conducted after the experience of the online sessions. The data emerged from the interviews while the content of the sessions remained confidential. The main findings of the research are summarized as follows: a) the participants regarded the online session as helpful and as an interesting approach, b) the advantages of the online session according to the participants were the anonymity, the flexibility, the ability to retain a history of the sessions. On the other hand, as disadvantages the participants reported dehumanization, confidentiality and security issues, absence of non-verbal cues, delayed communication due to typing, c) a pattern of ambivalence towards the school psychologist and the online school psychologist emerged by the participants teachers, d) also emerged a concern of the participants psychologists for the loss of control during the online sessions, e) finally, the participants psychologists reported feelings of anxiety due to the lack of training in online counseling.

Ο βασικός στόχος της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση της εμπειρίας συμβούλων και συμβουλευόμενων από μια συμβουλευτική διαδικασία σε δυνητικό περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα, οι σύμβουλοι, που συμμετείχαν ήταν ψυχολόγοι και οι συμβουλευόμενοι ήταν εκπαιδευτικοί. Τα ερευνητικά ερωτήματα είχαν ως στόχο να διερευνήσουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών σχετικά με την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών από σχολικούς ψυχολόγους, τις αντιλήψεις εκπαιδευτικών και ψυχολόγων σχετικά με την διαδικτυακή συμβουλευτική πριν την βίωση της εμπειρίας και την περιγραφή της εμπειρίας μετά την πραγματοποίηση συμβουλευτικών συνεδριών μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας που δημιουργήθηκε για τους σκοπούς της έρευνας. Οι συμμετέχουσες ήταν 9 γυναίκες. Oι τρεις ήταν ψυχολόγοι με εργασιακή εμπειρία σε συμβουλευτικά κέντρα και σχολικές μονάδες. Οι υπόλοιπες 6 ήταν εκπαιδευτικοί, που χωρίστηκαν σε δύο υποομάδες των τριών. Τρεις από τις εκπαιδευτικούς είχαν πρότερη εμπειρία συνεργασίας με σχολικό ψυχολόγο, ενώ οι άλλες τρεις δεν είχαν σχετική εμπειρία. Το δείγμα επιλέχθηκε σκόπιμα ώστε να διερευνηθούν οι στάσεις και οι αντιλήψεις τόσο των ψυχολόγων όσο και των δύο υποομάδων των εκπαιδευτικών. Η έρευνα είναι ποιοτική. Για τον σχεδιασμό της έρευνας και την ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος ΕΦΑ (Ερμηνευτική Φαινομενολογική Ανάλυση). Πραγματοποιήθηκαν ημι-δομημένες συνεντεύξεις με όλες τις συμμετέχουσες προκειμένου να διερευνηθούν οι σκέψεις και οι προσδοκίες τους σχετικά με την διαδικτυακή συμβουλευτική. Στην συνέχεια, οι συμμετέχουσες πραγματοποίησαν συνεδρίες μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας. Δύο από τις εκπαιδευτικούς πραγματοποίησαν συνεδρίες μέσω βιντεοκλήσης και τέσσερις μέσω γραπτού κειμένου (chat). Μετά την βίωση της εμπειρίας, πραγματοποιήθηκαν οι τελικές συνεντεύξεις, που ήταν μη δομημένες και ως στόχο είχαν την, σε βάθος διερεύνηση, της νέας βιωμένης εμπειρίας. Τα δεδομένα προήλθαν μόνο από τις συνεντεύξεις, ενώ το περιεχόμενο των συνεδριών παρέμεινε απόρρητο. Τα κυριότερα συμπεράσματα της έρευνας συνοψίζονται ως εξής: α) οι συμμετέχουσες αξιολόγησαν την εμπειρία της διαδικτυακής συνεδρίας ως βοηθητική και ενδιαφέρουσα β) οι συμμετέχουσες ανέφεραν ως θετικά χαρακτηριστικά της διαδικτυακής συμβουλευτικής την ευελιξία ως προς τον χώρο και τον χρόνο διεξαγωγής, την ασφάλεια που προσφέρει η ανωνυμία, τον μειωμένο φόβο έκθεση, τη δυνατότητα διατήρησης ενός ιστορικού των συνεδριών, όταν η επικοινωνία γίνεται μέσω chat. Τα χαρακτηριστικά που κατά την εκτίμησή τους δυσχέραναν την διαδικασία ήταν: η απουσία εξωλεκτικών πληροφοριών, η έλλειψη αμεσότητας στην επικοινωνία, η έλλειψη φυσικής παρουσίας και ζεστασιάς, ο χρόνος επεξεργασίας και δακτυλογράφησης του κειμένου, οι κίνδυνοι εξαιτίας της ανωνυμίας και ζητήματα απορρήτου, γ) αναδύθηκε ένα μοτίβο αμφιθυμίας των συμμετεχουσών εκπαιδευτικών απέναντι στον σχολικό ψυχολόγο και τις παρεμβάσεις του, είτε γίνονται με φυσική παρουσία είτε διαδικτυακά δ) αναδύθηκε το μοτίβο της ανησυχίας των συμμετεχουσών ψυχολόγων σε σχέση με τον έλεγχο που μπορούν να ασκήσουν σε μια διαδικτυακή συμβουλευτική διαδικασία ε) αναδύθηκε το μοτίβο της βίωσης άγχους των συμμετεχουσών ψυχολόγων σχετικά με την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών μέσω διαδικτύου ελλείψει κατάλληλης εκπαίδευσης και εμπειρίας.