Η αφηγηματική λειτουργία του θεϊκού στοιχείου στις Μεταμορφώσεις του Απουλήιου

Abstract

In the present thesis there has been an attempt to examine the rivalry between good and evil which appears in the Metamorphoses of Apuleius in the context of the previous literary tradition. As the narrative develops, the specific conflict takes a different form each time – truth / lie, knowledge / ignorance, assistance / trials – and it constitutes a coherent element of the story. Thus, at the beginning of the novel there appear the main representatives of evil, the witches, who deceive Lucius and drive him to his transformation into a donkey. In the insert story of Cupid and Psyche the polarity between good and evil is respectively represented by the characters who either help Psyche to unite with the Divine or prevent her from it. In the 10th book the specific contrast appears in the acts of the characters who participate in the different stories of this book, while a change takes place in Lucius’s character, who realizes his wrong choices. In the last book of Apuleius’s novel, goddess Isis, Lucius’ savior, appears. She restores the protagonist to his human form and cancels the action of witchcraft. In this way good finally dominates over evil.

Στην παρούσα διατριβή έγινε προσπάθεια να διερευνηθεί η αντιπαλότητα καλού και κακού η οποία εμφανίζεται στις Μεταμορφώσεις του Απουλήιου στο πλαίσιο τoυ διαλόγου με την προγενέστερη λογοτεχνική παράδοση. Η συγκεκριμένη αντιπαράθεση λαμβάνει κάθε φορά διαφορετική μορφή στην εξέλιξη της αφήγησης – αλήθεια / ψεύδος, γνώση / άγνοια, βοήθεια / δυσκολίες – και αποτελεί συνεκτικό στοιχείο της ιστορίας. Έτσι, στην αρχή του μυθιστορήματος εμφανίζονται οι κύριες εκπρόσωποι του κακού, οι μάγισσες, οι οποίες ξεγελούν τον Λούκιο και τον οδηγούν στη μεταμόρφωση του σε όνο. Στην ένθετη ιστορία του Έρωτα και της Ψυχής το δίπολο καλό / κακό εκπροσωπείται αντίστοιχα από τους χαρακτήρες που βοηθούν ή εμποδίζουν την Ψυχή να ενωθεί με το θείο. Στο 10ο βιβλίο η συγκεκριμένη αντίθεση κάνει την εμφάνιση της στις πράξεις των χαρακτήρων που συμμετέχουν στις διαφορετικές ιστορίες του βιβλίου, ενώ παράλληλα συντελείται μια αλλαγή στον χαρακτήρα του Λούκιου ο οποίος συνειδητοποιεί τις λανθασμένες επιλογές του. Στο τελευταίο βιβλίο του μυθιστορήματος κάνει την εμφάνισή της η θεά Ίσιδα, η σώτειρα του Λούκιου, η οποία επαναφέρει τον πρωταγωνιστή στην ανθρώπινη μορφή του και ακυρώνει τη δράση της μαγείας. Με αυτόν τον τρόπο το καλό εμφανίζεται να επικρατεί τελικά στην αντιπαράθεση με το κακό.