Επίδραση ενός προγράμματος ψυχολογικής ενδυνάμωσης και ανθεκτικότητας στη βελτίωση της σωματικής και ψυχικής ευεξίας καθώς και της ακαδημαϊκής επίτευξης μαθητών/τριών με αναπηρία σε τμήματα ένταξης

Abstract

One of the biggest challenges in educating students with disabilities is their inclusion in general education classes. To implement successfully inclusion, it is important to create the conditions that facilitate students to achieve the academic goals and at the same time to experience higher levels of well-being. Both physical and mental well-being and academic achievement have been recognized as key factors for students' success in different contexts. Therefore, there is the need for designing educational interventions related to these two parameters. Positive education is an important starting point for designing such interventions which emphasize students’ potential. Psychological empowerment and psychological resilience are two concepts that adopt a strength-based approach and it is important to be pursued in the context of education of students with disabilities. To this end, the present dissertation was designed to examine the effectiveness of an intervention program that combines psychological empowerment and psychological resilience to physical and mental well-being and academic achievement of students with disabilities who attend inclusive classes. The study comprised 110 students with learning disabilities who attended inclusive classes in primary schools (Mage = 10.39, SD = .49). The students assigned into intervention and control groups. The two intervention groups attended the intervention program for 12 weeks whereas students in the control group attended the typical lessons as they are provided in the curriculum for inclusive classes. Before and after the intervention, students responded to the «Psychological Empowerment Subscale» of the «Arc’s Self Determination Scale» (Wehmeyer & Kelchner, 1995), the «Connor-Davidson Resilience Scale» (Connor & Davidson, 2003) and the scale «PERMA Profiler» (Butler & Kern, 2016). Also, students’ grade point average in Language, Mathematics and Physical Education in the last semester was recorded. Repeated Measures Analyses of Variance were performed to examine the hypotheses of the present dissertation. The results of the analyses demonstrated that students in the intervention groups reported higher overall degree of well-being as well increased levels of well-being components with the exception of accomplishment, loneliness and negative emotions. In addition, the intervention was effective in improving students’ physical health. It was also showed that the intervention program had positive impact on academic achievement in terms of Language and Mathematics but not Physical Education. However, no significant differences emerged for the two intervention groups with respect to the variables examined. The above findings demonstrate that strategies incorporating positive educational parameters are effective in promoting physical and mental well-being and academic achievement of students with learning disabilities.

Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην εκπαίδευσητων μαθητών/τριών με αναπηρία αποτελεί η συμπερίληψή τους στη γενική εκπαίδευση. Για την επιτυχή εφαρμογή της συμπερίληψης, είναι σημαντικό να διαμορφωθούν οι συνθήκες που διευκολύνουν τους μαθητές/τριες ώστε να επιτυγχάνουν τους ακαδημαϊκούς στόχους και παράλληλα να αισθάνονται υψηλότερα επίπεδα ευεξίας. Η σωματική και ψυχική ευεξία και η ακαδημαϊκή επίτευξη έχουν αναγνωριστεί ως βασικοί παράγοντες της επιτυχίας των μαθητών/τριών σε διαφορετικά πλαίσια. Ως εκτούτου, δημιουργείται η ανάγκη για σχεδιασμό εκπαιδευτικών παρεμβάσεων που σχετίζονται με τις δύο αυτές παραμέτρους. Η θετική εκπαίδευση αποτελεί σημαντική αφετηρία για το σχεδιασμό τέτοιων παρεμβάσεων οι οποίες δίνουν έμφαση στις δυνατότητες των μαθητών/τριών. Η ψυχολογική ενδυνάμωση και η ψυχική ανθεκτικότητα είναι έννοιες που υιοθετούν μια προσέγγιση βασισμένη στα δυνατά σημεία και είναι σημαντικό να συμπεριλαμβάνονται μεταξύ των στόχων που επιδιώκονται στο πλαίσιο της εκπαίδευσης των μαθητών/τριών με αναπηρία. Στην κατεύθυνση αυτή, η παρούσα διατριβή σχεδιάστηκε με σκοπό να εξετάσει την αποτελεσματικότητα ενός προγράμματος παρέμβασης που συνδυάζει την ψυχολογική ενδυνάμωση και την ψυχική ανθεκτικότητα με την σωματική και ψυχική ευεξία και την ακαδημαϊκή επίτευξη μαθητών/τριών με αναπηρία που φοιτούν σε τμήματα ένταξης. Στη μελέτη συμμετείχαν 110 μαθητές/τριες με μαθησιακές δυσκολίες που φοιτούσαν σε τμήματα ένταξης δημοτικών σχολείων γενικής εκπαίδευσης (Μηλικίας = 10.39, ΤΑ = .49). Οι μαθητές/τριες χωρίστηκαν σε ομάδα ελέγχου και σε δυο ομάδες παρέμβασης. Οι μαθητές/τριες των δύο ομάδων παρέμβασης συμμετείχαν στο πρόγραμμα παρέμβασης για 12 εβδομάδες ενώ εκείνοι τηςομάδας ελέγχου συμμετείχαν στη διδασκαλία που διεξάγονταν στο τμήμα ένταξης όπως προβλέπεται από το αναλυτικό πρόγραμμα. Πριν και μετά την παρέμβαση, οι μαθητές/τριες, με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών των τμημάτων ένταξης, απάντησαν στην υποκλίμακα «Psychological Empowerment Subscale» του ερωτηματολογίου «Arc’s Self Determination Scale» (Wehmeyer & Kelchner, 1995), στην κλίμακα «Connor-Davidson Resilience Scale» (Connor & Davidson, 2003) και στην κλίμακα «PERMA Profiler» (Butler & Kern, 2016). Επίσης, καταγράφηκε ο μέσος όρος βαθμολογίας τους στη Γλώσσα, στα Μαθηματικά και στη Φυσική Αγωγή κατά το τελευταίο τρίμηνο της φοίτησής τους στο σχολείο. Για την εξέταση των υποθέσεων της παρούσας διατριβής πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις διακύμανσης με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων έδειξαν ότι οι μαθητές/τριες των ομάδων παρέμβασης είχαν υψηλότερο συνολικό βαθμό ευεξίας καθώς και αυξημένα επίπεδα των συνιστωσών της ευεξίας εκτός της αφοσίωσης, της μοναξιάς και των αρνητικών συναισθημάτων. Ακόμα, η παρέμβαση ήταν αποτελεσματική στη βελτίωση της σωματικής υγείας των μαθητών/τριών. Επίσης, διαπιστώθηκε η θετική επίδραση του προγράμματος στην ακαδημαϊκή επίτευξη ως προς τη Γλώσσα και τα Μαθηματικά αλλά όχι στη Φυσική Αγωγή. Ωστόσο, δεν διαπιστώθηκαν διαφορές στην επίδραση της παρέμβασης στις υπό εξέταση μεταβλητές μεταξύ των δύο ομάδων μαθητών/τριών που συμμετείχαν σε αυτή. Τα παραπάνω ευρήματα καταδεικνύουν ότι οι στρατηγικές που ενσωματώνουν θετικές εκπαιδευτικές παραμέτρους είναι αποτελεσματικές για την προώθηση της σωματικής και ψυχικής ευεξίας και της ακαδημαϊκής επίτευξης των μαθητών/τριών με μαθησιακές δυσκολίες.