Από το ηλεκτρονικό κοινοβούλιο στη συμπαραγωγική οπτική αναπαράσταση νομοθετικών και συνταγματικών κειμένων ως μέσο ενεργής δημοκρατικής συμμετοχής των πολιτών: η περίπτωση της ψηφιακής οπτικής αφήγησης συνταγματικών δικαιωμάτων από Έλληνες εφήβους

Abstract

The thesis examines and connects two research areas: the examination of the usefulness as far as concerned the visualized legal information, which is an integral part of the parliament’s role (its constitutional role). This examination takes place in terms of useful transparency. On the other side, the procedure and process of the visualization of a selected constitutional right are examined using the visual and digital storytelling technique and incorporating this process following the principles of an active and participatory procedure. Taking into account that the process of the right’s visualization was implemented by the participants themselves – a sample of Greek adolescents – it could be characterized as a co-productive procedure. Action Research and Design Thinking were the two methodological approaches adopted for this procedure. The workshops, which had taken place, resulted in interesting facets not only regarding the usefulness of the information and transparency, but also as far as the useful transparency is concerned. In particular, the importance of the constitutional text remains significant during the adolescents’ evaluation, however, its visualization reinforces its usefulness. On the one side, the constitutional right in a textual form serves transparency, since the total amount of the information is available to the participants (Greek adolescents). On the other side, the visualized form of the constitutional right serves its usable acquisition, by receiving the most important information in a convenient way. This results in reinforcing our opinion that the legal information visualization does not necessarily undermines the importance of a legal or a constitutional text. On the contrary, it acts supplementally. The process that has been followed was evaluated as an exciting one by the majority of the participants, indicating its collaborative nature. In fact, the process was reinforced by the elements of entertainment and creativity, proving that the idea of participation does not necessarily need to be followed by seriousness and plain argumentation. On the contrary, the variety of the methods used and the playful character of the process enabled the ability of learning. Moreover, the organized character of the procedure made clear -followed by the participants’ evaluation at the end of each workshop – that the conduct of each stage and method was necessary for the completion of the end result. Finally, the combination and the usage of both analogous and digital methods during the process validate the principles of the e-Parliament implementation.

Το αντικείμενο της παρούσας μελέτης αφορά στην εξέταση και σύνδεση δύο αντικειμένων: αφενός την εξέταση της χρησιμότητας της οπτικοποιημένης νομικής πληροφορίας, η οποία σχετίζεται με το συντακτικό ρόλο του κοινοβουλίου (δηλαδή το συνταγματικό κείμενο), εν είδει χρήσιμης διαφάνειας, καθώς και η εξέταση της διαδικασίας οπτικοποίησης του επιλεγμένου συνταγματικού δικαιώματος - εν είδει ψηφιακής οπτικής αφήγησης – ενταγμένη σε ένα γενικότερο πλαίσιο ενεργής συμμετοχικής διαδικασίας. Δεδομένου ότι η διαδικασία οπτικοποίησης του δικαιώματος υλοποιήθηκε από τους ίδιους τους συμμετέχοντες, δηλαδή δείγμα Ελλήνων εφήβων, η διαδικασία έλαβε τη μορφή μίας συμπαραγωγικής διαδικασίας. Ως μεθοδολογία υιοθετήθηκε η έρευνα δράσης, σε συνδυασμό με τη μεθοδολογία της σχεδιαστικής σκέψης. Τα αποτελέσματα επί των εργαστηρίων ανέδειξαν ενδιαφέρουσες πτυχές τόσο ως προς τη χρησιμότητα της πληροφορίας και τις έννοιες τόσο της διαφάνειας, όσο και της χρήσιμης διαφάνειας. Έτσι, δεν ακυρώνεται ο χαρακτήρας του (συνταγματικού) κειμένου, αλλά η οπτικοποίησή του ενισχύει τη χρησιμότητά του. Αφενός το συνταγματικό δικαίωμα σε κειμενική μορφή εξυπηρετεί τη διαφάνεια, μια και οι έφηβοι συμμετέχοντες, έχουν διαθέσιμη όλη την πληροφορία. Αφετέρου, η οπτικοποιημένη μορφή του δικαιώματος εξυπηρετεί στην εύχρηστη και πρακτική λήψη του, λαμβάνοντας με γρήγορο τρόπο τις πιο σημαντικές πληροφορίες. Αυτό το συμπέρασμα, επιβεβαιώνει και το δικό μας ισχυρισμό πως η οπτικοποίηση της νομικής πληροφορίας δεν έχει σκοπό την αναίρεση της σημασίας ενός νομοθετικού ή συνταγματικού κειμένου, αλλά δρα συμπληρωματικά. Η διαδικασία που ακολουθήθηκε αποδεικνύει το συνεργατικό της χαρακτήρα, γεγονός που εντυπωσίασε την πλειοψηφία των συμμετεχόντων. Μάλιστα, ενισχύθηκε και από χαρακτηριστικά διασκέδασης και δημιουργικότητας, καταδεικνύοντας πως η ιδέα της συμμετοχής δεν απαιτεί απαραίτητα σοβαρότητα και στείρα επιχειρηματολογία, αλλά με τη χρήση ποικιλίας μεθόδων και με παιγνιώδη τρόπο υπάρχει η δυνατότητα μάθησης. Ακόμη και ο οργανωμένος χαρακτήρας της διαδικασίας έκανε σαφές – όπως προέκυψε από την αξιολόγηση των συμμετεχόντων – πως η διεξαγωγή όλων των σταδίων και μεθόδων ήταν απαραίτητη για την ολοκλήρωση του τελικού αποτελέσματος. Επίσης, ο συνδυασμός και η χρήση αναλογικών και ψηφιακών μεθόδων κατά τη διαδικασία, επιβεβαιώνουν τις αρχές της πραγμάτωσης του Ηλεκτρονικού Κοινοβουλίου.