Αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση: σχεδίαση, υλοποίηση και αξιολόγηση ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων με ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό και λογισμικό

Abstract

In recent years, the widespread entry and use of Information and Communication Technologies (ICT) in education has led to the implementation of digital repositories for the purpose of storing and sharing the educational material created. Τhis PhD deals with the design and creation of the new and innovative Digital Repository of Learning Objects (LO) "Kastanos", which is addressed in the field of primary education. The objective of the repository is to have a wide variety of different LOs to create a complete teaching proposal. To also enable the easy search and finding of the, each time, appropriate LO through a specific and strict classification and to provide the teacher with the ability to edit the LO through easy-to-use customization software to the needs of each user. Finally, to include educational material of high pedagogical and didactic quality. The creation of the educational material as well as the design and implementation of the repository “Kastanos” were carried out from the beginning and entirely during the elaboration of the present dissertation. Currently, the repository contains 3.105 LOs and metadata for each one of them. The first part of the dissertation provides a bibliographic overview of ICT in education, LOs, metadata and digital LOs repositories. The second part, which is the empirical part of the dissertation, the objectives and methodology of the research are presented, while then a brief report is made on the design and implementation of the educational material and the repository. In addition, the results of the research are presented and analyzed quantitatively and qualitatively through two separate questionnaires, in order to evaluate the achievement of the objectives of the repository. These two questionnaires contain closed-ended, five-point, Likert-type categorization questions as well as open-ended questions. The first was completed by undergraduate students of the Pedagogical Department of Primary Education of the Democritus University of Thrace, while the second by teachers of primary and secondary education as well as members of University Academic Staff. In the last part of the dissertation, is presented the evaluation of the main conclusions that emerged and a discussion takes place on the new repository and its contribution to the improvement and assistance of the work of the modern teacher. At the same time, the future perspectives and extensions of the repository are analyzed regarding on how it can be improved, developed and assisted in the collective effort of the further development of the greek digital repositories of LOs.

Τα τελευταία χρόνια η ευρεία είσοδος και χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση έχει οδηγήσει στην υλοποίηση ψηφιακών αποθετηρίων με σκοπό την αποθήκευση και το διαμοιρασμό του εκπαιδευτικού υλικού που δημιουργείται. Η παρούσα διδακτορική διατριβή ασχολείται με το σχεδιασμό και την υλοποίηση του νέου και καινοτόμου Ψηφιακού Αποθετηρίου Μαθησιακών Αντικειμένων (ΜΑ) «Κάστανος», το οποίο απευθύνεται στο χώρο της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στόχος είναι το αποθετήριο να διαθέτει μια μεγάλη ποικιλία διαφορετικών ΜΑ για τη δημιουργία μιας πλήρους πρότασης διδασκαλίας στον εκπαιδευτικό. Να δίδει, επίσης τη δυνατότητα εύκολης αναζήτησης και εύρεσης του κατάλληλου κάθε φορά ΜΑ μέσω συγκεκριμένης και αυστηρής ταξινόμησης και να παρέχει στον εκπαιδευτικό τη δυνατότητα επεξεργασίας των ΜΑ μέσω εύχρηστων λογισμικών για την προσαρμογή τους στις ανάγκες του εκάστοτε χρήστη. Τέλος, να περιλαμβάνει εκπαιδευτικό υλικό υψηλής παιδαγωγικής και διδακτικής ποιότητας. Η δημιουργία του εκπαιδευτικού υλικού καθώς και ο σχεδιασμός και υλοποίηση του αποθετηρίου «Κάστανος» πραγματοποιήθηκαν από την αρχή και εξ’ ολοκλήρου κατά την εκπόνηση της παρούσας διατριβής. Αυτήν την χρονική στιγμή, το αποθετήριο περιέχει 3.105 ΜΑ και μεταδεδομένα για κάθε ένα από αυτά. Στο πρώτο μέρος, της διατριβής γίνεται βιβλιογραφική επισκόπηση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση, των ΜΑ, των μεταδεδομένων και των ψηφιακών αποθετηρίων ΜΑ. Στο δεύτερο μέρος, το οποίο αποτελεί και το εμπειρικό μέρος της διατριβής, διατυπώνονται οι στόχοι και η μεθοδολογία της έρευνας, ενώ στη συνέχεια γίνεται σύντομη αναφορά στη σχεδίαση και υλοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού και του αποθετηρίου. Επιπλέον, παρουσιάζονται και αναλύονται ποσοτικά και ποιοτικά τα αποτελέσματα της έρευνας μέσω δύο ξεχωριστών ερωτηματολογίων με σκοπό την αξιολόγηση της επίτευξης των στόχων του αποθετηρίου. Τα ερωτηματολόγια αυτά περιέχουν ερωτήσεις κλειστού τύπου πενταβάθμιας κατηγοριοποίησης τύπου Likert καθώς και ερωτήσεις ανοικτού τύπου. Το πρώτο συμπληρώθηκε από προπτυχιακούς φοιτητές του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, ενώ το δεύτερο από εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και από μέλη Πανεπιστημιακού Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ). Στο τελευταίο μέρος της διατριβής παρουσιάζονται τα βασικά συμπεράσματα που προέκυψαν και πραγματοποιείται μια συζήτηση, επί του νέου αποθετηρίου και της συμβολής του στη βελτίωση και συνεπικουρία του έργου του σύγχρονου εκπαιδευτικού. Παράλληλα, αναλύονται οι μελλοντικές προοπτικές και επεκτάσεις του αποθετηρίου σχετικά με τον τρόπο που μπορεί να βελτιωθεί, να εξελιχθεί και να συνδράμει στη συλλογική προσπάθεια της περαιτέρω ανάπτυξης των ελληνικών ψηφιακών αποθετηρίων ΜΑ.