Η εκπαίδευση των δασκάλων στα ανθρώπινα δικαιώματα: η περίπτωση των Ρομά της Δυτικής Αττικής

Abstract

Human Rights Education, aims at the peaceful coexistence of all social groups and the creation of attitudes in societies without racist tensions.In the first part of this dissertation, the bibliographic approach is about topics such as: the profile of the school and the teacher in the modern world, Human Rights, the Roma and their characteristics and Rights, the teacher's training in general and finally teacher's training, especially in Human Rights. The second part of this work presents the case study, which focuses on the education of Roma students in West Attica and aims to record and evaluate the views of teachers, in order to formulate improvement proposals.The research sample came from teachers who teach in Primary schools in West Attica and we sought their views on issues related to how often human rights are being part in the curriculum of Greek Pedagogical Institutions of Higher Education, if they are being trained in human rights as teachers, human rights education within the school and in the education of Roma students. The following conclusions can be drawn from the processing and analysis of the survey data: Regarding the first axis, which concerns the development of human rights in the framework of the study programs of the Greek Pedagogical Institutions, it is found that human rights education is limited, at the school class level and the majority of teachers are unable to design, implement and evaluate Human Rights Education. As for the second axis, which concerns the views of teachers on the importance of incorporating human rights in education and their educational activities, there is a lack of educational actions and more planning is required, in this field. As for the third axis, which is about teachers' views on supporting human rights education within the school, there is strong concern among teachers for its development. Teachers express the view that human rights education is imperative and, in fact,it should be the priority of all educational systems. In the fourth axis, parameters of effective teaching and integration of Roma students in school reality were sought. The problems that prevent the integration of these students by creating obstacles in these classes are the lack of their stable study, the ignorance from their parents, the unstable framework of educational policy and the inelastic curriculum. The conditions that effectively contribute to the education of Roma students ,are the well-trained teachers, the focus on the education of students' rights, the training of their parents about their own rights, the inclusion of Roma cultural elements in the school curriculum, the supporting material for the learning of the Greek language by Roma students, and finally the personal approach of each studentIn the end, with the use of the theoretical part, the analysis of the answers and our personal critical evaluation, the proposals were formulated concerning the education of teachers in human rights.

Η Εκπαίδευση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα(Ε.Α.Δ) στοχεύει στην αρμονική συνύπαρξη όλων των κοινωνικών ομάδων και στη δημιουργία στάσεων ζωής, αφού ο σεβασμός των δικαιωμάτων και η ισότητα των ευκαιριών δημιουργούν κοινωνίες ισορροπημένες, κοινωνίες χωρίς ρατσιστικές συμπεριφορές και εντάσεις. Στο Α’ μέρος της παρούσας διατριβής, γίνεται η βιβλιογραφική προσέγγιση σε θέματα όπως: το προφίλ του σχολείου και του δασκάλου στο σύγχρονο κόσμο, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, οι Ρομά: τα χαρακτηριστικά και τα Δικαιώματα τους, η εκπαίδευση-κατάρτιση και επιμόρφωση των δασκάλων γενικά και τέλος η εκπαίδευση των δασκάλων ειδικά στα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Στο Β’ μέρος παρουσιάζεται η μελέτη περίπτωσης, η οποία εστιάζει στην εκπαίδευση των μαθητών Ρομά στη Δυτική Αττική και στοχεύει στην καταγραφή και αξιολόγηση των απόψεων των εκπαιδευτικών, ώστε να διαμορφωθούν βελτιωτικές προτάσεις. Το δείγμα της έρευνας προήλθε από δασκάλους που διδάσκουν στη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Αττικής και αναζητήθηκε η άποψή τους σε ζητήματα που αφορούν στην ανάπτυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο των προγραμμάτων σπουδών των ελληνικών Παιδαγωγικών Τμημάτων, στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα ανθρώπινα δικαιώματα, στην υποστήριξη της εκπαίδευσης των ανθρώπινων δικαιωμάτων στο πλαίσιο του σχολείου και στην εκπαίδευση των μαθητών Ρομά. Από την επεξεργασία και την ανάλυση των δεδομένων της έρευνας προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα: Ως προς τον πρώτο άξονα, που αφορά στην ανάπτυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο των προγραμμάτων σπουδών των ελληνικών Παιδαγωγικών Τμημάτων, διαπιστώνεται ότι η εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι περιορισμένη με αποτέλεσμα, τόσο σε επίπεδο σχολικής τάξης, όσο και σε επίπεδο σχολικής μονάδας η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών να μη μπορεί να σχεδιάσει, να εφαρμόσει και να αξιολογήσει την Ε.Α.Δ. Άγνοια παρατηρείται σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο. Ως προς τον δεύτερο άξονα, που αφορά στις απόψεις των εκπαιδευτικών για τη σημαντικότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην επιμόρφωση και τις εκπαιδευτικές δράσεις τους, προκύπτει ελλιπής επιμορφωτική δράση και απαιτείται περισσότερος σχεδιασμός καθώς και υλοποίηση επιμορφωτικών προγραμμάτων, ιδίως σε περιοχές με τέτοιες ομάδες, αφού στις περιοχές αυτές το σχολείο συμβάλλει καταλυτικά στην επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων της τοπικής κοινωνίας. Ως προς τον τρίτο άξονα, που αφορά στις απόψεις των εκπαιδευτικών για την υποστήριξη της εκπαίδευσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο του σχολείου, υπάρχει έντονος προβληματισμός των εκπαιδευτικών για τη στήριξή της, εκφράζοντας την άποψη ότι η εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι επιβεβλημένη και ,μάλιστα, πρέπει να αποτελέσει την προτεραιότητα όλων των εκπαιδευτικών συστημάτων, επιδιώκοντας ταυτόχρονα τη συνεργασία με την οικογένεια, με διεθνείς οργανισμούς ή άλλους φορείς για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στον τέταρτο άξονα αναζητήθηκαν παράμετροι αποτελεσματικής διδασκαλίας και ένταξης των μαθητών Ρομά στη σχολική πραγματικότητα. Τα προβλήματα που αποτρέπουν την ένταξη αυτών των μαθητών δημιουργώντας εμπόδια σε αυτές τις τάξεις είναι η ελλιπής φοίτηση, η αδιαφορία των γονέων, το νομοθετικό πλαίσιο της εκπαιδευτικής πολιτικής και το ανελαστικό αναλυτικό πρόγραμμα. Οι προϋποθέσεις που συμβάλλουν αποτελεσματικά στην εκπαίδευση των μαθητών Ρομά με σειρά σημαντικότητας είναι οι επιμορφωμένοι εκπαιδευτικοί, η εστίαση στην εκπαίδευση των δικαιωμάτων των μαθητών, η ενημέρωση των γονιών τους για τα δικαιώματά τους, ένταξη πολιτιστικών στοιχείων Ρομά στη διδακτέα ύλη, η οργάνωση υποστηρικτικού υλικού για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας από μαθητές Ρομά, η προσωπική προσέγγιση κάθε μαθητή και ,τέλος, η λειτουργία κοινωνικών δομών / αθλητικών κέντρων κ.λ.π. για συμμετοχή αυτών των μαθητών σε εξωσχολικές δραστηριότητες. Τέλος, με την αξιοποίηση του θεωρητικού μέρους, την ανάλυση των απαντήσεων και την προσωπική μας κριτική αποτίμηση, διατυπώθηκαν οι προτάσεις που αφορούν στην εκπαίδευση των δασκάλων στα ανθρώπινα δικαιώματα.