Μονομερής και αμφιμερής πλάνη ως προς τις ιδιότητες προσώπου ή πράγματος

Abstract

The present Doctoral Thesis entitled "Unilateral and bilateral error as to the properties of a person or thing" consists of the Introductory Part and eight (8) separate Chapters (Chapter One - Chapter Eight) with bibliographical and jurisprudential documentation.The starting point of the examination is the historical research of the matter with reference to the passages of the Law of the Pandecten, D.18.1.9, 18.1.11, 18.1.14 (Ulpianus). From the study of the Sources, significant findings are concluded on the approach of the error in the properties of classical Roman jurists. The point of departure of the theory of error, and as to the error with item properties of the person or thing, for the continental laws based on the Byzantine Roman tradition, as is the case for the Greek Civil Code, is the Roman law. In this context, the issue of inserts (Interpolationes) and the problem of insertion in relation to the relevant passages is raised. The historical examination illuminates the evolution of the theory of error and the formation of the notion of properties in time, while at the same time it is a source of interpretation of Article 142 of the Greek Civil Code (Αστικός Κώδικας – Α.Κ.) "error referring to the properties of the person or thing".Chapter One investigates the error in the properties of a person or thing as a material error in productive causes and as an exception to Article 143 of the Greek Civil Code (Α.Κ.). In the configuration of the error in properties historically as type exceptionally significant error in productive causes have contributed the theories of Savigny and Zitelmann. In the answer to the key question, what is the criterion for recognising the essential nature of the error is an extensive analysis.The legal characterization of the error in properties is also connected with the determination of the thing. In Chapter Two, the error as to the properties of a thing is examined in relation to the law of defects, and issues arising from the simultaneous parallel application of Article 142 and Articles 534 et seq of the Greek Civil Code (Α.Κ.) are resolved.In Chapter Three, the elements of the Rule of Article 142 of the Greek Civil Code (Α.Κ.) are analysed. As regards the important character of the property in accordance with the agreement of the parties or on the basis of good faith and fairness and commercial practices, the supported views in Greece and Germany, where the corresponding to Article 142 of the Greek Civil Code (Α.Κ.) § 119 II BGB applies, legislative model for the regulation of Article 142 of the Greek Civil Code (Α.Κ.), are mentioned and analysed. There are listed and analysed cases of properties of the person and of the thing important for the contract. Particularly is examined the importance of good faith in Article 142, and also in Article 144 of the Greek Civil Code (Α.Κ.) and its purpose in Articles 142, 388 and 200, 288 of the Greek Civil Code (Α.Κ.). The question of the unilateral or bilateral nature of the error and its importance for the applicable provisions is emphasized. It is examined in the same Chapter the avoidance of a real estate contract which is transcribed, due to an error in the properties of the thing.In Chapter Four is examined and analysed the error as to the foundation of the contract (subjective contractual foundation). This error is determined by the fact of misconfiguration of the will of the parties for the existence of a crucial element (of the foundation) of the contract, and is therefore closely related to the error and eventual fulfillment of its conditions leads to the avoidance of the contract. The hesitation, whether the error of the foundation of the contract acts as a means of circumventing the rule of non-essential character of error in productive causes of will, is not right, mainly because of the safeguards of the objective criteria of good faith and fair trade practices, which are extensively defined in the dissertation. As legal basis of the error of the foundation of the contract, it is correct to invoke Article 388, in conjunction with Article 288 of the Greek Civil Code (Α.Κ.). Justifiable basis of intervention of the judge is the requirements of good faith and the commercial usage. For the issue of the risk imputation of error are made practical questions regarding the sharing of the risk of the existence or non-existence of the determining element for both parties. There is also a comparison of the elements of the error on the contractual foundation with the elements of the error in properties.In Chapter Five, Flume's theory as to the error in properties is presented and criticized.Chapter Six examines specific provisions of Family and Inheritance Law for the error in properties and on the basis of the contract.Chapter’s seventh object is the exclusion of the avoidance of the act under Article 144 of the Greek Civil Code (Α.Κ.) in a systematic examination to Article 181 of the Greek Civil Code (Α.Κ.) and to the partial avoidance of the act, with application and to error as to the properties as well. A comparison is made between what applies to partial nullity and partial avoidance of the contract. The function of good faith in Article 181 of the Greek Civil Code (Α.Κ.) especially on partial avoidance of the contract is approached.The theoretical approach of the subject is combined with its practical application through the cited and commented cases of court decisions, but also by the presentation of practical examples in the entire Thesis. Athens July 2019 A. Chatzisevastou

Η παρούσα Διδακτορική Διατριβή με θέμα "Μονομερής και αμφιμερής πλάνη ως προς τις ιδιότητες προσώπου ή πράγματος" αποτελείται από το Εισαγωγικό Μέρος και από οχτώ (8) επιμέρους Κεφάλαια (Κεφάλαιο Πρώτο - Κεφάλαιο Όγδοο) με βιβλιογραφική και νομολογιακή τεκμηρίωση.Αφετηρία εξέτασης του θέματος είναι η ιστορική του έρευνα με αναγωγή στα χωρία του δικαίου των Πανδεκτών, D.18.1.9, 18.1.11, 18.1.14 (Ulpianus). Από τη μελέτη των Πηγών εξάγονται σημαντικά πορίσματα για την προσέγγιση της πλάνης ως προς τις ιδιότητες στους κλασσικούς Ρωμαίους νομικούς. Σημείο αφετηρίας της θεωρίας της πλάνης, και ως προς την πλάνη με αντικείμενο ιδιότητες του προσώπου ή του πράγματος, για τα ηπειρωτικά δίκαια που βασίστηκαν στην βυζαντινορωμαϊκή παράδοση, όπως ισχύει και για τον ελληνικό Αστικό Κώδικα, είναι το ρωμαϊκό δίκαιο. Σε αυτό το πλαίσιο τίθεται και το ζήτημα των παρεμβλημάτων και η προβληματική της παρεμβληματολογίας σε ό,τι αφορά τα σχετικά χωρία. Η ιστορική εξέταση φωτίζει την εξέλιξη της θεωρίας της πλάνης και τη διαμόρφωση της έννοιας των ιδιοτήτων στο χρόνο, ενώ συγχρόνως είναι πηγή ερμηνείας του άρθρου 142 Α.Κ. "πλάνη που αναφέρεται σε ιδιότητες του προσώπου ή του πράγματος". Στο Κεφάλαιο Πρώτο ερευνάται η πλάνη στις ιδιότητες προσώπου ή πράγματος ως ουσιώδης πλάνη στα παραγωγικά αίτια και ως περίπτωση εξαίρεσης στο άρθρο 143 Α.Κ. Στη διαμόρφωση της πλάνης ως προς τις ιδιότητες ιστορικά ως είδος κατ’ εξαίρεση σημαντικής πλάνης περί τα παραγωγικά αίτια συνέβαλαν οι θεωρίες του Savigny και του Zitelmann. Στην απάντηση στο κομβικό ερώτημα ποιό είναι το κριτήριο αναγνώρισης του ουσιώδους χαρακτήρα της πλάνης επιχειρείται εκτενής ανάλυση. Ο νομικός χαρακτηρισμός της πλάνης ως προς τις ιδιότητες συνδέεται και με τον τρόπο προσδιορισμού του πράγματος. Στο Κεφάλαιο Δεύτερο η πλάνη στις ιδιότητες πράγματος εξετάζεται συγκριτικά με το δίκαιο των πραγματικών ελαττωμάτων και επιλύονται ζητήματα που ανακύπτουν από την ταυτόχρονη παράλληλη θέση σε εφαρμογή του άρθρου 142 Α.Κ. και των άρθρων 534 επ. Α.Κ.Στο Κεφάλαιο Τρίτο αναλύονται τα στοιχεία του πραγματικού του κανόνα του άρθρου 142 Α.Κ. Ως προς τον σπουδαίο χαρακτήρα της ιδιότητας για τη δικαιοπραξία κατά τη συμφωνία των μερών ή με βάση την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη, αναφέρονται και αναλύονται οι υποστηριζόμενες απόψεις σε Ελλάδα και Γερμανία, όπου ισχύει η αντίστοιχη προς το άρθρο 142 Α.Κ. § 119 ΙΙ BGB, νομοθετικό πρότυπο ρύθμισης του άρθρου 142 Α.Κ. Παρατίθενται και αναλύονται περιπτώσεις ιδιοτήτων του προσώπου και του πράγματος σπουδαίων για τη δικαιοπραξία. Ιδιαίτερα αναλύεται η σημασία της καλής πίστης στο άρθρο 142 Α.Κ., αλλά και στο άρθρο 144 αρ. 2 Α.Κ. και η λειτουργία της στα άρθρα 142, 388 και 200, 288 Α.Κ. Τονίζεται το ζήτημα του μονομερούς ή αμφιμερούς χαρακτήρα της πλάνης και της σημασίας του για τις εφαρμοστέες διατάξεις. Εξετάζεται στο ίδιο Κεφάλαιο και η ακύρωση μεταγραμμένης εμπράγματης δικαιοπραξίας (σύμβασης) ακινήτου λόγω πλάνης ως προς τις ιδιότητες του πράγματος.Στο Κεφάλαιο Τέταρτο εξετάζεται και αναλύεται η πλάνη ως προς το θεμέλιο της δικαιοπραξίας (υποκειμενικό δικαιοπρακτικό θεμέλιο). Το υποκειμενικό δικαιοπρακτικό θεμέλιο προσδιορίζεται από το πραγματικό στοιχείο της εσφαλμένης διαμόρφωσης της βούλησης των συμβαλλομένων μερών για την ύπαρξη κρίσιμου περιστατικού (του θεμελίου) της σύμβασης, συνδέεται επομένως στενά με την πλάνη και η ενδεχόμενη συνδρομή των προϋποθέσεών του οδηγεί σε ακύρωση της δικαιοπραξίας. Ο ενδοιασμός, μήπως η πλάνη περί το θεμέλιο της δικαιοπραξίας λειτουργεί ως μέσο καταστρατήγησης του κανόνα του μη ουσιώδους της πλάνης περί τα παραγωγικά αίτια της βούλησης, δεν ευσταθεί, κυρίως λόγω της ασφαλιστικής δικλείδας των αντικειμενικών κριτηρίων της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών, τα οποία προσδιορίζονται εκτενώς στη Διατριβή. Για τη νομική στήριξη της πλάνης περί το θεμέλιο της δικαιοπραξίας ορθή είναι η επίκληση του άρθρου 388, σε συνδυασμό με το άρθρο 288 Α.Κ. Δικαιολογητική βάση επέμβασης του δικαστή είναι οι επιταγές της καλής πίστης και τα συναλλακτικά ήθη. Για το ζήτημα του καταλογισμού του κινδύνου της πλάνης διατυπώνονται πρακτικά ερωτήματα σε σχέση με τον επιμερισμό του κινδύνου ύπαρξης ή ανυπαρξίας του κρίσιμου περιστατικού και στους δυο συμβαλλομένους. Γίνεται επιπλέον σύγκριση των στοιχείων του πραγματικού της πλάνης ως προς το δικαιοπρακτικό θεμέλιο και της πλάνης ως προς τις ιδιότητες.Στο Κεφάλαιο Πέμπτο παρουσιάζεται η θεωρία του Flume για την πλάνη ως προς τις ιδιότητες και γίνεται κριτική αυτής. Στο Κεφάλαιο Έκτο αναλύονται ειδικές διατάξεις του Οικογενειακού και Κληρονομικού Δικαίου για την πλάνη περί της ιδιότητες και περί το θεμέλιο της δικαιοπραξίας.Στο Κεφάλαιο Έβδομο αντικείμενο είναι ο αποκλεισμός της ακύρωσης της δικαιοπραξίας, κατά το άρθρο 144 Α.Κ. σε συστηματική εξέταση προς το άρθρο 181 Α.Κ. και προς τη μερική ακύρωση της δικαιοπραξίας, με εφαρμογή και στην πλάνη στις ιδιότητες. Γίνεται σύγκριση μεταξύ των όσων ισχύουν επί μερικής ακυρότητας και μερικής ακύρωσης της δικαιοπραξίας. Προσεγγίζεται η λειτουργία της καλής πίστης στο άρθρο 181 Α.Κ. ειδικά επί μερικής ακύρωσης της δικαιοπραξίας.Η θεωρητική προσέγγιση του θέματος συνδυάζεται με την πρακτική του εφαρμογή μέσα από τις παρατιθέμενες και σχολιαζόμενες περιπτώσεις δικαστικών αποφάσεων, αλλά και με την παράθεση πρακτικών παραδειγμάτων στο σύνολο της Διατριβής. Αθήνα Ιούλιος 2019 Α. Χατζησεβαστού