Κατασκευή και έλεγχος της εγκυρότητας και αξιοπιστίας ενός εργαλείου για την αξιολόγηση των δεξιοτήτων και στρατηγικών χρήσης των ηλεκτρονικών λεξικών: to strategy inventory for electronic dictionary use (S.I.E.D.U.)

Abstract

The main objective of the present research is to construct a valid and reliable electronic instrument, for assessing Greek users’ skills in electronic dictionary searches, the Strategy Inventory for Electronic Dictionary Use (S.I.E.D.U.). Additional aims are to check the instrument’s validity, reliability and internal consistency, as well as to investigate scientifically the strategies applied by users when selecting and using a dictionary.S.I.E.D.U. is a digital self-report questionnaire designed for users 15 years old or over. It was based on a previous questionnaire, the S.I.D.U. for printed dictionaries (Gavriilidou 2013, 2014a). In addition, during the design process crucial factors were taken into account, such as the views of scholars and research findings referring to the innovative features of electronic dictionaries, their difficulties in use, the different search techniques and the skills required for a successful lexicographic search both in printed and digital tools.A five-level Likert scale was used to determine users’ skills, ranging from 1 (never) to 5 (always). In its first three versions (v01–v03) the questionnaire consisted of 74, 59 and 31 items respectively, whereas in the final digital format (v04) it included 32 items divided into the following subscales:1) Familiarity with different types of electronic dictionaries and the conditions of their use,2) Strategies for lemmatization and acquaintance with dictionary conventions,3) Navigation skills,4) Look up strategies in new electronic environments.Lexicography experts, special researchers and 1141 participants (mainly students of secondary schools and Greek and foreign universities, but also university professors, teachers etc.) participated in the research and descriptive statistics were used in order to assess the instrument’s content, construct and discriminatory validity as well as its internal consistency and test-retest reliability. S.I.E.D.U. proved to be a valid and reliable tool of data collection, in order to check users’ strategies in electronic dictionary searches. It can be used for research purposes, but also for the design of in classroom-based intervention programs to increase the strategic use of dictionaries.

Στόχος της παρούσας έρευνας είναι η δημιουργία ενός έγκυρου και αξιόπιστου ηλεκτρονικού εργαλείου συλλογής δεδομένων για την αξιολόγηση των δεξιοτήτων αναφοράς που απαιτούνται για μια αποτελεσματική αναζήτηση σε ηλεκτρονικά λεξικά, του S.I.E.D.U. (Strategy Inventory for Electronic Dictionary Use). Επιπρόσθετη επιδίωξη αποτελεί ο έλεγχος της εγκυρότητας, αξιοπιστίας και δομικής συνοχής του, όπως και η επιστημονική διερεύνηση των στρατηγικών που εφαρμόζονται από τους χρήστες κατά την επιλογή και τη χρήση ενός λεξικού.Πρόκειται για ένα ηλεκτρονικό σχέδιο ερωτηματολογίου αυτοαναφοράς που απευθύνεται σε χρήστες ηλικίας 15 ετών και άνω. Συντάχθηκε στην Ελληνική και στηρίζεται στη δημιουργία μιας πενταβάθμιας κλίμακας Likert από το 1 ως το 5 ανάλογα με το αν οι απαντήσεις ανταποκρίνονται στις προτιμήσεις του δέκτη από πολύ μικρό (1) έως πολύ μεγάλο βαθμό (5). Προκειμένου να πραγματοποιηθεί η σύνταξή του, ακολουθήθηκε η δομή του S.I.D.U. της Gavriilidou (2013, 2014a) για τα έντυπα λεξικά και ελήφθησαν υπόψη απόψεις μελετητών και συμπεράσματα ερευνών για τα καινοτόμα χαρακτηριστικά και τις δυσκολίες που συνεπάγεται η χρήση ηλεκτρονικών λεξικών, τον τρόπο αναζήτησης των λημμάτων αλλά και τις δεξιότητες που απαιτούνται για μια επιτυχή λεξικογραφική αναζήτηση τόσο σε έντυπα όσο και ψηφιακά εργαλεία. Το ερωτηματολόγιο στις τρεις πρώτες εκδοχές (v01– v03) περιελάμβανε 74, 59 και 31 ερωτήματα αντίστοιχα, με την τελική του ψηφιακή μορφή (v04) να φτάνει στις 32 ερωτήσεις οι οποίες κατανέμονται στις εξής κατηγορίες:1) Εξοικείωση με είδη ηλεκτρονικών λεξικών και περιστάσεις χρήσης τους,2) Στρατηγικές λημματοποίησης και γνωριμία με τις λεξιλογικές συμβάσεις,3) Στρατηγικές πλοήγησης,4) Στρατηγικές αναζήτησης ενός όρου στα νέα ηλεκτρονικά περιβάλλοντα.Ο έλεγχος της εγκυρότητας (του περιεχομένου, της εννοιολογικής κατασκευής και της διακρίνουσας εγκυρότητας–content, construct and discriminatory validity) και της αξιοπιστίας του (αξιοπιστίας εσωτερικής συνοχής και ελέγχου-επανελέγχου–internal consistency, test-retest reliability) που πραγματοποιήθηκε χάρη στη συνδρομή ειδημόνων του χώρου της λεξικογραφίας, ειδικών ερευνητών και 1141 συμμετεχόντων (πρωτίστως μαθητών και φοιτητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και πανεπιστημιακών καθηγητών, εκπαιδευτικών κτλ.) κατέδειξε ότι το S.I.E.D.U. αποτελεί ένα έγκυρο και αξιόπιστο εργαλείο συλλογής δεδομένων για τη μελέτη της χρήσης του ηλεκτρονικού λεξικού που μπορεί να αξιοποιηθεί για ερευνητικούς σκοπούς, αλλά και κατά τον σχεδιασμό προγραμμάτων παρέμβασης στις σχολικές τάξεις για την αύξηση της στρατηγικής χρήσης λεξικών.